فلش آموزشی
بررسی اصول و مفاهیم کاربرد رنگ، بعد و تضاد رنگها در صفحه‌های خبری
لطفا برای ورود به درسنامه کلیک کنید:
رنگ، کنتراست (تضاد) و بعد در ژورنالیسم دیداری (Visual Journalism) نقش کلیدی ایفا می‌کنند. هر رنگ، الهام بخش یک حس یگانه یا مفهوم احساسی است و تلفیق رنگها گزینه‌های بیشتری را برای طراحی در اختیار قرار می‌دهد. ترکیب دو یا چند رنگ، کنتراست یا تضاد تشکیل می‌دهد و چند لایه رنگ، بعد یا پس زمینه ایجاد می‌کند. تمام این تکنیک‌ها کنار هم راه‌های قدرتمندی را برای تکمیل صورت نوشتاری واژگان ارائه می‌دهد. این درسنامه کمک می‌کند تا درباره رنگ تصمیمات آگاهانه بگیرید. به منظور درک بهتر درسنامه، بهتر است ابتدا با اصطلاح‌های زیر آشنا شوید.
فهم رنگ
زندگی انسان با رنگ درآمیخته است. رنگ همچون مهری بر زندگی ما، از خاطرات گرفته تا تفاوت‌های فرهنگی و واکنش‌هایمان به دنیا، حک شده است.
فهم تئوری رنگها به ویژه برای آنان که در عرصه ژورنالیسم دیداری فعالیت دارند، اهمیت حیاتی دارد. تئوری رنگها بخشی از فرآیندی است که محاسبه می‌کند چرا یک عکس از عکس دیگر بهتر است یا چگونه بود یا نبود رنگ بر حس و حال یک خبر تاثیر می‌گذارد.
دایره رنگ
ممکن است بعضی از شما تا به حال دایره رنگ یا چیزی شبیه به آن را دیده باشید. باید بدانید تمام اسرار رنگها در همین دایره نهفته است. دایره رنگ از سه رنگ اصلی یا اولیه تشکیل شده است: قرمز، زرد و آبی. رنگهای اصلی سه رنگی هستند که از ترکیب رنگهای دیگر به وجود نمی‌آیند. آنها رنگهای مطلق و خالص هستند. با ترکیب یک رنگ اصلی با دیگری، می‌توان به رنگهای ثانویه رسید: قرمز و زرد= نارنجی، آبی و زرد= سبز، آبی و قرمز= ارغوانی یا بنفش.
دایره رنگ با ترکیب رنگهای ثانویه و حصول رنگهای درجه سوم، دارای جزئیات بیشتری می‌شود. در دایره رنگ از یک سو رنگهای سرد داریم و با حرکت به سمت دیگر به رنگهای گرم می‌رسیم. با افزودن درصدی از رنگ مشکی به هر رنگ، می‌توان درجه اشباع و تضاد آن رنگ را کاهش داد. در محیط‌های چاپی یا وب، رنگ سفید به عنوان رنگ کاغذ یا پس زمینه در نظر گرفته می‌شود. تیره یا روشن کردن یک رنگ ارزش آن رنگ را تغییر می‌دهد و بر حس، معنا و تضاد آن تاثیر می‌گذارد.
رنگهای پرجلوه و شاد، حسی از انرژی و فوریت را منتقل می‌کنند. بر این مبنا شما می‌توانید هر رنگی را که می‌خواهید ایجاد کنید و برای انتقال حس و حال خبرتان از رنگ بهره بگیرید. اغلب خوانندگان و مخاطبان شما هرگز به خود رنگ توجهی نمی‌کنند. آنها فقط می‌دانند که چیزی باعث جلب توجهشان به خبر شده است، و این همان چیزی است که شما می‌خواهید.
تضاد رنگها
جوهانز ایتن آنچه را که 'هفت تضاد رنگ' می‌نامید، بسط داد. منظور از تضاد یا کنتراست رنگ، مقایسه دو رنگ با هم و اختلافی است که می توانند داشته باشند. تضادهای هفت‌گانه عبارتند از: رنگمایه، تاریکی و روشنی، سردی و گرمی، تضاد مکمل، تضاد اشباع (کیفیت)، تضاد همزمان (سیمولانته، و تضاد تناسب (وسعت و سطوح رنگ). ما بیشتر روی چهار تضاد مکمل، سردی و گرمی، تاریکی و روشنی، و کیفیت یا اشباع تمرکز خواهیم داشت. در فیلم فلش زیر، طی چند مثال می‌بینید که چگونه هر یک از این تضادها در رسانه‌های متفاوت به کار گرفته شده‌اند.
تضاد مکمل
رنگهایی که روی دایره رنگ درست روبرو و قرینه هم هستند، رنگهای مکمل نامیده می‌شوند. دو رنگ را در صورتی مکمل می‌گوییم که اگر با هم ترکیب شوند، رنگ خاکستری خنثی به وجود آید. دو رنگ مکمل، ترکیبی متضاد دارند که هر یک نیازمند دیگری است و مجاورت هر کدام با دیگری باعث تحریک آن رنگ می‌شود. دو رنگ مکمل هرگاه با هم ترکیب شوند، هر دو نابود شده، به خاکستری مایل به سیاه تبدیل می‌شوند. رنگهای مکمل خالص، بیشترین تضاد را ایجاد می‌کنند و هرچه رقیق شوند، تضاد و حس آنها تغییر می‌یابد. برای مشاهده نمونه می‌توانید روی عنوان 'تضاد مکمل‌ها' کلیک کنید.
تضاد گرمی و سردی
برای این که ذهنیتی از تضاد گرمی و سردی داشته باشید، کافی است به تفاوت بیابان و آسمان، یا شنهای ساحل و دریا فکر کنید. در دایره رنگ، به تفاوت آشکار بین بخشهای گرم و سرد توجه کنید. رنگهای جفت از سمت مخالف دایره، می‌توانند تضادی دینامیک ایجاد کنند. به خاطر داشته باشید که ته رنگهای سبز با زرد، گرمتر از ته رنگهای سبز با آبی به نظر می‌رسند، ولی اگر با هم به کار روند، ترکیب خوبی خواهند داشت.
تضاد کیفیت یا اشباع
با استفاده از درصدهای مختلفی از یک رنگ، می‌توان حس عمق و بعد را ایجاد کرد که حسی پیچیده و مدرن است. درجه‌های مختلف رنگ آبی، حس متانت، سکوت و یکدستی را منتقل می‌کند و درجه‌های مختلف زرد، به نظر آلودگی‌ها را می‌شوید و بیانگر حسی آرام و راحت است. اشباع یا کیفیت، درجه خلوص و شدت هر رنگ را نشان می‌دهد. رنگهایی که از تجزیه نور سفید به دست می‌آیند، دارای حداکثر خلوص هستند و بالاترین نقطه اشباع را دارند.
تضاد تاریکی و روشنی
برای درک این تضاد، عکسهای سیاه و سفید، لباس رسمی مردانه (پیراهن سفید و کت شلوار مشکی) و علایم راهنمایی و رانندگی در جاده‌ها را مجسم کنید. تضاد بین تاریکی و روشنی چشمگیر است. در بین دو قطب متضاد سیاه و سفید، خاکستری‌ها و رنگهای کروماتیک قرار دارند.
رنگ به مثابه نشانه‌گذاری
رنگ البته در تضادهای هفت‌گانه ایتن نمی‌گنجد، اما شاید مهمترین تضاد باشد، چون در خیره ماندن چشم به یک تصویر بسیار اثرگذار است. تصویر شما چه عکسی از عراق باشد، چه یک نقشه راه و چه یک صفحه طراحی، تنها یک لکه رنگ می‌تواند به آن جان ببخشد. اما باید کار را ساده کنید. رنگ را با خساست و سنجیده به کار ببرید. وقتی روی داستان تمرکز کرده‌اید، اصلا به رنگ فکر نکنید، بعد سر فرصت و با فراغ خاطر، به سراغ جعبه مداد رنگی‌هایتان بروید.
انتخاب رنگهای بهتر در محیط وب
اگر هنوز از پالت 216 رنگی Web-Safe (سازگار با شبکه) استفاده می‌کنید، ما راه حل بهتری را معرفی می‌کنیم: سایت More Crayons پالت سازگار با شبکه را به پالت 4096 رنگی Web-Smart (شبکه-هوشمند) ارتقا داده است.
ایده برخورداری از 216 رنگ که به درستی در پلتفرم یا پایگاه‌های مختلف نمایش داده شوند، زمانی یک ضرورت بود. تا چند سال پیش بیشتر مانیتورها قادر بودند تنها 256 رنگ را نمایش دهند. اما امروزه اغلب مانیتورها می‌توانند هزاران یا میلیون‌ها رنگ را نشان دهند.
رنگی را از یکی از پالت‌های More Crayons انتخاب کنید تا قدرت و جادوی RGB را دریابید. در این سایت همچنین یک پالت Grayscaleیا سیاه و سفید موجود است که می‌توانید دانلود کنید. این سایت محیط کاربری ساده‌ای دارد و منابع خوبی از رنگهای مناسب وب را معرفی می‌کند.
بسط یک پالت رنگ
هنوز فکر می‌کنید رنگ، ابزار قدرتمندی نیست؟ اگر این طور است، باید تجدید نظر کنید.
رنگ حس ایجاد می‌کند، چشم را جذب می‌کند، اطلاعات می‌دهد، خاطرات را زنده می‌کند، یک گاو را خشمگین می‌کند، به یک برند یا نشانه و آرم هویت می‌بخشد، غذا را خوشمزه یا بدمزه جلوه می‌دهد، بیانگر تفاوت‌های فرهنگی است، متن را خوانا یا ناخوانا می‌کند و باعث می‌شود شما با دیگر عکاس‌ها یا طراح‌ها یا دبیرها بر سر چگونگی و مکان قرارگیری آن بحث کنید.
حال، چگونه می‌خواهید بهترین پالت را برای سازمان و موسسه خود برگزینید؟
کار ساده‌ای است. پگی آدام، کارشناس موسسه پوینتر و استاد دانشگاه سایراکیوس برای این کار شگرد ویژه‌ای دارد. او به محیط اطراف خود و فرهنگ جامعه‌ای که در آن کار می‌کند، می نگرد و بعد سعی می‌کند پالت رنگی بسازد که منعکس کننده همان اطلاعات باشد.
شما هم می‌توانید یک دفتر طراحی و چند مدادرنگی بردارید و در شهر گشتی بزنید. از آنچه می‌بینید، یادداشت بردارید و طرح بزنید. برپایه همین اطلاعات اولیه می‌توانید پالت رنگ خود را در کامپیوتر بازتعریف کنید.
پالت شما باید با کاغذ، محیط وب، خروجی تلویزیونی و دیگر محیط‌های ژورنالیسم دیداری به راحتی سازگار باشد. ابتدا تعدادی رنگ خالص را به عنوان هسته مرکزی پالت انتخاب کنید، بعد می‌توانید انشعاب‌های گسترده‌ای از این رنگها را به پالت بیافزایید. این کار به پالت رنگ شما عمق و بعد می‌دهد. به خاطر داشته باشید به یک رنگ که کنتراست ایجاد کند و چشم را در کل پروژه‌تان، راهنمایی کند، احتیاج مبرم دارید. همچنین باید در شمار رنگها تعادل داشته باشید و با تعداد خیلی زیاد یا خیلی کم رنگ به مشکل برنخورید. پس از تکمیل پالت، یک شیوه نامه یا Stylebook از رنگها و کاربردهای آنها در پروژه‌تان درست کنید. چیزی شبیه به این:
Info box screens: Sand 5C, 20Y, 5K
Info Bars: Slate 20C, 10K
Color maps: Water: Light aqua (25C, 10Y, 4K) Land: Sand (5C, 20Y, 5K) ...
منبع: newsu.org
برگردان به فارسی در مرکز آموزش و پژوهش همشهری: راحله موحدی - فرهاد فرجاد - محمد امین خرمی
منابع بیشتر:
Crayola
Palette Man
Visibone Color Lab
Color Matters
The international Color Consortium
The Color Marketing Group
دریافت نرم افزار فلش
