هری پاتر، این بچه پر شور و جادوگری که داستانش تبدیل به اتفاقی بزرگ در دنیای معاصر ما شد، بحث‌های زیادی را در دنیا به راه انداخت.
یکی از مهمترین بحث‌ها این بود که فناوری تا چه حد خواهد توانست که معجزه‌های دنیای جادویی هری را به میان «مشنگ‌ها» بیاورد...
هری پاتر، این بچه پر شور و جادوگری که داستانش تبدیل به اتفاقی بزرگ در دنیای معاصر ما شد، بحث‌های زیادی را در دنیا به راه انداخت. یکی از مهمترین بحث‌ها این بود که فناوری تا چه حد خواهد توانست که معجزه‌های دنیای جادویی هری را به میان «مشنگ‌ها»1 بیاورد. یکی از ایده‌های جذاب دنیای هری پاتر و دوستانش روزنامه‌ای بود که روزانه جغدها برای مشترکین می‌آوردند. تفاوت اصلی این روزنامه جادویی با روزنامه‌های ما در این بود که تصاویر آن روزنامه حرکت می‌کردند، برای شما شکلک در می‌آوردند، داستان‌ها ی مصور متحرکی را می‌شد در قاب عکس‌ها دید وخبرها در حین مطالعه به روز می‌شدند. تصور چنین روزنامه‌ای شاید متعلق به دنیای جادوگری باشد، اما به نظر می‌رسد به‌زودی روزنامه‌های ما هم از این نوع شود.
ایده روزنامه الکترونیکی به شکلی که در بالا گفته شد وابسته به مفهومی به نام کاغذ الکترونیک یا e-paper است. این کاغذ به صفحه نمایش بسیار تخت (و در حالت ایده آل قابل انعطافی) گفته می‌شود که توانایی نمایش پیکسل‌های متفاوت را داشته و می‌تواند آنها را اصلاح کرده و آرایش آنها را تغییر دهد. چنین ایده‌ای در سال‌های اخیر گسترش زیادی یافته و روز به روز به حالت کاغذ واقعی نزدیک‌تر شده است.
اما اصل این ایده برای نخستین بار در دهه 70 میلادی از سوی نیک شریدون 2، که محقق مرکز توسعه فناوری شرکت زیراکس بود، ابداع شد. در این طرح اولیه که گریکون 3 نام داشت، سطح صفحه با پلی‌اتیلن‌هایی کروی شکل که هر یک قطری بین 75 تا 106 میکرومتر داشتند پوشانده شده بود. این گوی‌های کوچک، در دو سوی خود دارای رنگ‌دانه‌های پلاستیکی سفید و سیاه با بارهای الکتریکی مخالف هم بودند. در صفحه دیجیتال این گوی‌ها روی صفحه سیلیکونی کنار هم قرار می‌گرفتند و با کنترل جرین الکتریکی که به صفحه وارد می‌شد این امکان فراهم می‌شد تا سمت مشکی یا سفید گوی‌ها به سوی بالا قرار بگیرند تا بدین ترتیب، نقش پیکسل های روی مونیتور را ایفا کنند.
از آن زمان تاکنون این فناوری به‌طرز چشمگیری رشد کرده است. استفاده از فناوری نانو و دست‌آوردهای جدید فناوری مخابراتی و رایانه‌ای باعث شده است تا نه تنها ضخامت این صفحات نمایش کاهش یابد که مجهز به حافظه درونی شده و با استفاده از فناوری انتقال داده‌های بی‌سیم (وایرلس) امکان ارتباط با بانک داده‌های حمایت‌کننده را نیز داشته باشند.
نمونه‌ای از محصول چنین دست‌آوردی را می‌توان در کتاب‌خوان‌های دیجیتالی نظیر کتاب‌خوان Kindle دید که از سوی شرکت آمازون به بازار ارایه شده است. این صفحه دیجیتال کوچک، امکان دانلود کتاب و ده‌ها روزنامه و وبلاگ را دارد، به راحتی ورق می‌خورد و متن را تبدیل به صوت می‌کند. اندازه بسیار کوچکی هم دارد و برای استفاده از آن به هیچ ابزار جنبی دیگری مانند کامپیوتر نیاز ندارید و تنها اگر بخواهید کتاب یا مجله جدیدی را بخوانید باید به شبکه وایرلس متصل شوید.
اما این پایان راه نیست. این کتاب‌خوان‌ها هنوز با روزنامه واقعی فرق دارند و نمی‌توان آنها را خم کرد و یا مانند یک روزنامه کاغذی با آن رفتار کرد. بنابراین نسل بعدی کاغذها وارد بازار شده‌اند. اکنون شرکت‌هایی مانند سونی، زیراکس و فیلیپس در حال توسعه این فناوری هستند؛ کاغذهای قابل انعطاف، که این بار فرمت روزنامه‌های چاپی را به خود می‌گیرند. با این تفاوت که عکس‌ها، ویدیو ها، متن‌ها و حتی صفحه می‌تواند مطابق با به روزرسانی مرکز یا درخواست خواننده اصلاح شود. این سیستم در عین حال، دروازه جدیدی برای تبلیغات روزنامه‌ای ایجاد کرده است. با این سیستم می‌توان تعرفه‌های جدید تبلیغی برای آگهی‌دهندگان معرفی کرد که بر مبنای آن تصاویر یا داده‌های آنها به روز شده یا امکان برقراری ارتباط با سایت آنها مهیا شود.
به‌تازگی مایکروسافت چشم‌اندازی از پروژه‌های آینده‌نگرانه خود را معرفی کرده است که یکی از مهمترین آنها روزنامه الکترونیکی با مشخصات روزنامه‌های چاپی و با قابلیت‌هایی است که شاید حتی خالق هری پاتر هم نمی‌توانست به آنها بیندیشد. قابلیت‌هایی که ماهیت کار روزنامه‌نگاران را نیز متحول خواهد کرد.
«به زودی به جایی خواهیم رسید که تشخیص معجزه از فناوری اگر نه غیر ممکن، بلکه بسیار دشوار خواهد شد» این جمله معروف سرآرتور سی‌کلارک، آینده‌نگر برجسته معاصر، این روزها بیش از هر زمانی در آستانه تحقق قرار دارد.
1- در داستان هری پاتر، جادوگران افراد معمولی و غیر جادوگر را مشنگ می‌نامیدند.
2- Nick Sheridon
3- Gyricon
