تکنیک‌های مصاحبه (2): گوش دهید و ترغیب کنید

در میان مهارت‌های چهارگانه ارتباطی - گوش دادن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن -  اولین مهارتی که انسان یاد می‌گیرد، مهارت گوش دادن است. گوش دادن به تمرکز بالا احتیاج دارد و گاهی اوقات خسته کننده است. معمولا برای مصاحبه هایی که بیشتر از یک ساعت به طول می انجامند، توصیه می شود در این میان استراحتی داده شود. این مسئله هم برای مصاحبه‌گر و هم برای مصاحبه شونده لازم به نظر می‌رسد.

برای خوب گوش دادن باید خوب فهمید، همدلی ایجاد کرد و صبور بود. اگر هیجان‌زده، حواس‌پرت و بی‌حوصله باشید، نمی‌توانید شنونده خوبی باشید. شنونده خوب آن‌‌قدر روی مصاحبه متمرکز می‌شود که خود در مصاحبه دیده نمی‌شود. یکی از نشانه های مصاحبه کننده خوب این است که حضور او در مصاحبه فراموش شود.  

گوش دادن با شنیدن تفاوت دارد. خوب گوش دادن، شنیدن و فهمیدن است. در مصاحبه‌های رو در رو مصاحبه‌کننده باید علاقه خود را به آنچه توسط مصاحبه‌شونده گفته می‌شود به وضوح نشان دهد. بنابراین باید سعی کنید دائما نگاهتان به مصاحبه شونده باشد.

مصاحبه‌شونده ممکن است دائما به شما نگاه نکند، اما زمانی که بار دیگر چشم به شما می اندازد، نیاز دارد به نحوی متوجه شود که شما حواستان پیش او است. لیندا لیپوتر معتقد است، زمانی که حتی برای ثانیه‌ای از مصاحبه‌شونده نگاه خود را بر می‌دارید، به خوبی می‌توانید متوجه شوید که صدای او برای لحظه‌ای می‌لرزد. افراد مشهور حتی نیازمند توجه بیشتری هستند و باید دائما به آن ها نگاه کرد چرا که آن ها به این مسئله عادت کرده‌اند.

بعد از اینکه فرد صحبت‌های خود را شروع کرد، باید او را ترغیب کرد که به صحبت‌های خود ادامه دهد. برای این کار باید به خوبی از زبان بدن استفاده کرد: در موقع مناسب حالت نشستن یا ایستادن فرد را تقلید کرد، با تکان دادن سر حرف‌هایش را تایید کرد، به موقع قدری به جلو خم شد و در موقع مقتضی لبخند زد. تقلید حالت نشستن یا ایستادن فرد به صورت ناخودآگاه به او اطمینان خاطر می‌دهد و فرد احساس راحتی می‌کند. تکان دادن سر، بهتر می‌تواند نشان دهد که شما گوش می‌دهید و موضوع را می‌فهمید. تکان دادن سر برای یک یا دو بار معمول است اما سه بار سر تکان دادن اغلب زمانی استفاده می‌شود که قصد دارید حرف طرف مقابل را قطع کنید. البته نباید فراموش کرد که افراط در این کار باعث ناراحتی مصاحبه شونده می‌شود.  

اصواتی مانند آها یا آهان معمولاً همراه حرکات خفیف سر، مشوق خوبی برای مصاحبه شونده است. این حرکت در مصاحبه‌های رو در رو بسیار مفید است و در مصاحبه‌های تلفنی یک ضرورت. در صورتی‌که از آن به موقع و به اندازه استفاده شود قفل زبان مصاحبه شونده باز می‌شود و به صحبت خود ادامه می‌دهد. در اینجا نیز استفاده بیش از حد می‎‌تواند آزاردهنده باشد.

تکان دادن سر- یا خم کردن سر به یک سمت- در بعضی افراد به صورت ناخودآگاه است. این خود راهی است برای گفتن «گوش می‌کنم، ادامه دهید». حتماً حرکات سر بزرگسالان زمانی‌که به حرف بچه‌‌ها گوش می‌دهند را دیده‌اید. شخص شنونده در سکوت و تنها با حرکات سر، کودک را بر سر ذوق می‌‌‌آورد که به سخنانش ادامه دهد و در عین حال پیام «من به تو گوش می‌دهم» را به او انتقال می‌دهد.

برای اینکه نشان دهید حواستان کاملاً معطوف به گوینده است اندکی به سمت جلو خم شوید. لبخند مصاحبه‌شونده این اطمینان را ایجاد می‌کند که هنوز می‌تواند سخنانش را ادامه دهد.

برخلاف تمام این‌ها، چهره سرد، بی‌روح و بدون میمیک مصاحبه‌‌گر، تنها پیام‌ منفی به مصاحبه‌شونده می‌فرستد؛ این مصاحبه‌گر بدترین حس‌ها را به فرد مقابل منتقل می‌کند.

 ادامه دارد...