خصوصیات مطبوعات محافظه‌کار، عامه پسند و میانه رو

اشاره: مطلب حاضر از فصل هفتم کتاب مقدمه‌ای درباره دانش روزنامه‌نگاری اثر 'دکترفاروق محمد ابوزید' انتخاب شده است. این کتاب، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اطلاع رسانی بوده که ابوزید، آن‌را درسال 1999 به چاپ رسانده است فریدون رئوف عارف نویسنده کرد زبان اهل سلیمانیه عراق درسال2006  آن‌را به زبان کردی برگردانده است. نویسنده متن پیش رو عرب زبان، اهل مصر و اکنون مسئول دانشکده اطلاع رسانی دانشگاه قاهره مصر است.

***

مقدمه:
مطبوعات نیز چون ملت ها دارای ویژگی‌هایی هستند که آنها ‌را از یکدیگر مجزا می‌کند. یکی از تقسیم‌بندی های مطبوعات، براساس ویژگی سیاست تحریریه، شیوه صفحه‌آرایی و مخاطبان آن است. براین اساس مطبوعات به سه دسته محافظه‌کار، عامه پسند و میانه‌رو طبقه‌بندی می‌شوند و در مطلب پیش رو به خصوصیات این سه دسته خواهیم پرداخت.

الف) خصوصیات مطبوعات محافظه کار

1- پایبند بودن به ارزش‌ها، زمان و منافع عمومی.

2 - اهمیت دادن به ارزش‌های خبری؛ استثنا، شگفتی و شهرت.

3 - اهمیت دادن  به مطالب سیاسی، اقتصادی و علمی و کمتر پوشش دادن موضوع های اجتماعی، ورزشی، خشونت و حادثه.

4 - اهمیت بسیاردادن  به موضوع های خارجی.

5 - عدم وجود مطلب متنوع.

6 -  پایبند بودن به صداقت و درستی در انتشار اخبار و رویدادها.

7 - اهمیت دادن به سخت خبرها (اخبار جدی)؛ خبرهای عمومی که باید در اسرع وقت به دلیل اهمیت وارتباط  تنگاتنگ آن با زندگی مردم، در اختیار مخاطبان قرار گیرد.

8 - علاقه مند ی به پوشش اخبار ورویدادهای پیش بینی شده

9 - استفاده از تیترهای آرام وعدم برجسته کردن تیترها از طریق به کار بردن ترام های رنگی و رنگ، عکس، اندازه تیتر و نگاتیو مگر به صورت اتفاقی.

10-  سطح سواد ودرآمد مخاطبان این دسته از مطبوعات بالاست و معمولا بزرگسالان، میانسالان و کهنسالان خوانندگان این مطبوعات را  تشکیل می دهند.

ب) خصوصیات مطبوعات عامه پسند

1 - اهمیت قائل شدن برای موضوع های اجتماعی، ورزشی، هنری و به ویژه مطالبی که به طور مستقیم با موضوع  شخصیت‌ها و چهره ها مرتبط است. دراین نشریات، موضوع‌ هایی چون بازیگران، ورزشکاران، حوادث  و خشونت پوشش داده می شود و این امر زمانی بیشتر به چشم می آید که در مورد مشاهیر، بدگویی، شایعه پراکنی و رسوایی مطرح باشد.

2 - پایبندی کمتر به صداقت و درستی در انتشار اخبار و رویدادها.

3 - انتشار داستان های کوتاه و رمان با موضوعات پلیسی و عاطفی به صورت پاورقی به منظور سرگرم کردن و تداوم خرید نشریه توسط خوانندگان.

4 - ستون یا صفحه نامه‌های خوانندگان از بخش‌های پروپاقرص و مفصل این دسته از نشریات است که گاهی همین مطالب دستمایه‌ای برای چاپ گزارش های تحقیقی می شود.

5 -  دعوت کردن از چهره های سرشناس علمی، ورزشی، حقوقی، پزشکی و روانشناس برای جواب دادن به سوال های مخاطبان نشریه.

6 - طرح سرگرمی‌هایی نظیر جدول با مشارکت شرکت‌ها و در نظرگرفتن جایزه برای برندگان.

7 - چاپ مطالبی چون؛ آینده نگری از طریق ماه های سال و گل ها، طالع بینی و بخت آزمایی.

8 -  استفاده از تیتر های چند ستونی وبزرگ به ویژه در صفحه اول.

9 - استفاده از تصویر، عکس وگرافیک در تمام صفحات و گاهی اختصاص دادن صفحاتی کامل به یک تصویر.

10 - استفاده از رنگ های متنوع، تند وغیر همخوان برای برجسته سازی مطالب درصفحه اول.

11 - استفاده از ستون‌های نظرها و دیدگاه‌ها و ستون‌های طنزکه گاهی نویسندگان آنها مطالبی ناهمخوان با سیاست تحریریه نیز می نویسند.

12 - تمایل به منتشر شدن درقطع تابلوئید (قطع فشرده وکوچک) ونزدیک به اندازه مجله تا تیترهای بزرگ بیشتر به چشم بیایند.

13 - استفاده بیشتر ازسبک نرم خبر.

14 - پایین بودن سطح سواد، سن ودرآمد مخاطبان.

ج) خصوصیت مطبوعات میانه رو

1 - مطبوعات میانه رو تمایل دارند جایگاهشان حد وسط مطبوعات محافظه کار وعامه پسند باشد به همین دلیل از ویژگی هایی چون؛ پوشش مطالب و اخبار جدی (سخت خبر) وسبک وسیاق صفحه‌آرایی مطبوعات محافظه کار واز برخی روش های جذب مخاطب بکار رفته در مطبوعات عامه پسند استفاده می‌کنند.

2 - اهمیت قائل‌شدن همسنگ برای اخبار داخلی و خارجی.

3 - اهمیت قائل‌شدن یکسان برای همه موضوع های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، ورزشی، علمی، حادثه و....

4 - استفاده همسنگ از سبک های خبرنویسی نرم خبر و سخت خبر.

5 - استفاده از تیترهای آرام و غیر جنجالی در مورد رویدادهای مهم و بکاربردن تیترهای برجسته درمورد مطالب معمولی و روزمره. به این معنا که آنها دوست ندارند جنجالی ظاهر شوند، فروششان از طریق جذب مخاطب به وسیله تیتر و برجسته سازی باشد. درکل، میانه روی و تعادل در پرداختن به موضوع‌ها و پوشش تمام رویدادها را این دسته از مطبوعات در دستور کار خود دارند.

6 - از لحاظ قطع این قبیل مطبوعات، گاهی مانند 'دیلی میل 'انگلستان به صورت تابلوئید منتشر شده و بعضی اوقات چون 'گاردین ' در اندازه استاندارد چاپ می‌شوند.

7 - پرهیز از بکار بردن عکس های بزرگ برای مطالب ورزشی، هنری وحوادث.

8 - اکثر مخاطبان این دسته از مطبوعات را کارمندان ساده، اقشار متوسط واصناف تشکیل می‌دهند.

منبع:

-  ابوزید، فاروق محمد.سه ره تایه ک له زانستی روژنامه وانی، ترجمه به زبان کردی؛ فریدون رئوف عارف، عراق: شهر سلیمانیه، انتشارات خانه ترجمه، چاپ اول2006، 332صفحه.