وبلاگ نویسی از جهاتی با روزنامه نگاری شباهت دارد ولی پاسخ به این سوال که آیا وبلاگ نویسی همان روزنامه نگاری است، موضوعی است که بین صاحب‌نظران حوزه رسانه و روزنامه نگاری همچنان مورد بحث و اختلاف است. در اینجا قصد دارم به اختصار دلیل هایی که باعث شده این دو را از هم مجزا بدانند یادآور شوم.
مرزبندی های بین روزنامه نگاری و وبلاگ‌نویسی را می توان به پنج دسته مهم شامل مسایل اخلاقی، حرفه ای، حقوقی، سازمانی و تکنولوژیک تقسیم بندی کرد.
1- اصول اخلاقی: اصول اخلاقی روزنامه نگاری با اصول اخلاقی وبلاگ نویسی متفاوت است. شاید آن تعهدی که روزنامه نگار لازم است در صحت و دقت خبرهای تهیه شده بکار گیرد در وبلاگ‌نویسی کمتر مشاهده شود. علاوه بر این، در روزنامه نگاری در کنار تعهد شخصی، تعهد به یک سازمان رسانه ای نیز وجود دارد، اما در وبلاگ نویسی تنها تعهد شخصی مطرح است.
2- اصول حرفه ای: سبک و زبان نگارش در روزنامه ها و یا حتی سایت های خبری از قواعد خاص خود پیروی می کند ولی وبلاگ سبک خاصی از نگارش ندارد. وبلاگ‌نویسان بر خلاف روزنامه‌نگاران با موانعی تحت عنوان استانداردهای نگارش کمتر مواجهند. وبلاگنویس حتی می تواند در وبلاگ خود از لحن و زبان عامیانه هم استفاده کند و بعضا شاهدیم که برخی از آن‌ها حتی به اصول صحیح نویسی نیز پای‌بند نیستند.
3- جنبه های حقوقی: یک سازمان رسانه ای تابع مقررات، قوانین، آئین نامه ها و ساختار رسمی است و بر اساس آن ها به عنوان یک شخص حقوقی در جامعه معنا پیدا می کند. نحوه برخورد جامعه، سازمان‌ها و دستگاه ها برای یک روزنامه نگار و یک خبرنگار تعریف شده و مشخص است. به عنوان مثال، در نظر بگیرید برای تهیه گزارشی به صحنه حادثه بروید بدون اینکه کارت خبرنگاری داشته باشید و صرفا خود را وبلاگنویس معرفی کنید، به این راحتی به شما اجازه حضور در صحنه را نخواهند داد، اما این‌ها همه برای خبرنگار تعریف شده است.
4- جنبه های سازمانی: وبلاگ‌نویسی، بدون واسطه و بدون برنامه است. وبلاگ نیازی به سطوح مختلف عوامل تحریریه از جمله سردبیر و دبیر سرویس ندارد اما در ساختار روزنامه، این سلسله مراتب است که عامل تصمیم گیری انتشار نهایی مطلب است و گاهی به صلاح‌دید سردبیر یا دبیر سرویس تغییراتی در عنوان و متن مطلب رخ می دهد. ضمنا مرتب نوشتن و راس ساعت خاصی منتشر کردن از خصلت روزنامه است که در وبلاگ آنرا نمی بینیم.
5- عوامل تکنولوژیک: ابزار توزیع و انتشار تفاوت کرده است و وبلاگ صرفا ابزار توزیع و انتشار است. بهره گیری از تکنولوژی های نوین ارتباطی و خصوصا وبلاگ نویسی می تواند به توسعه روزنامه نگاری و تعامل بیشتر با خوانندگان کمک کند. ضمن اینکه وبلاگ نویسی تهدیدی برای روزنامه نگاری نیست گرچه بسیاری از جنبه های روزنامه نگاری را تغییر داده است.
روزنامه نگار به راحتی و با ایجاد یک وبلاگ رایگان و ساده می تواند وبلاگ نویس شود ولی چه تعداد از وبلاگنویس ها هستند که می توانند یادداشت نویس و ستون نویس ثابت برای روزنامه ای شوند؟
* دانشجوی دکتری علوم ارتباطات؛ مدرس دانشگاه
