وبلاگ نویسی و قواعد آن

اشاره: درس‌نامه آنلاین روزنامه‌نگاری علمی از سوی فدراسیون جهانی روزنامه‌نگاران علمی (WFSJ)  و با همکاری شبکه علوم و توسعه (SciDev.Net) طراحی شده است. این مجموعه شامل 10درس با عناوین زیر است:

1-     طراحی و ساختاربندی روزنامه نگاری علمی

2-     سوژه یابی و داوری در باره اعتبار منابع  اطلاعاتی

3-     آمادگی های پیش ،آغاز و انجام مصاحبه

4-     مهارت های نگارش

5-     چیستی علم و روش  روزنامه نگارانه در دنیای علم

6-     گزارشگری در مورد مناقشات علمی

7-     گزارشگری سیاست های علمی

8-     تصویر برداری از علم

9-     درک آمار

10- رسانه های اجتماعی

پیش از این 9 درس از این مجموعه بطور کامل از نظرتان گذشته است. دهمین وآخرین درس از این مجموعه با عنوان 'رسانه های اجتماعی' به معرفی شبکه های اجتماعی و چگونگی استفاده از آنها در کار گزارشگری خبری می پردازد. در بخش اول این درسنامه مفهوم رسانه های اجتماعی و ویژگیهای آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در بخش دوم از این درسنامه به مصادیق  برجسته رسانه های چون  توییتر و فیس بوک و نحوه استفاده از آنها در کار گزارشگری پرداخته شد. اکنون در بخش آخر و پایانی این درسنامه وبلاگ نویسی و قوانین و قواعد آن مورد بحث قرار گرفته است. با پایان یافتن این مجموعه درسنامه امید می رود علاقه مندان به روزنامه نگاری علمی در ایران بتوانند از این مجموعه به عنوان یک متن علمی -آموزشی مفید و روزآمد  بهرمند شده و در عین حال با دیدگاهها و نظرات و تجربیات خود  مارا در تکمیل و بومی سازی این مجموعه یاری کنند.

***

 

10.9- وبلاگ نوییسی

وبلاگ، نوعی وب سایت به شمار می رود که به طور معمول توسط  یک نفر اداره می شود و دارای پست هایی منظمی است. این ورودی ها می تواند شامل مقاله ها، نظرها، عکس ها و یا ویدیو ها باشند. بلاگ ها بخشی از رسانه های اجتماعی به شمار می روند چرا که به شما اجازه تعامل با مخاطب از طریق بخش نظر دهی را می‌دهند. بر اساس آمار ویکی پدیا وبلاگ ها از سال 2002 از نظر تعداد بر وب سایت ها برتری پیدا کرد و باعث تغییر در داستان های خبری شد. در سال 2004 وبلاگ ها به بخش اصلی خبر بدل شدند و اکنون بخشی افزوده به آنچه رسانه های سنتی ارایه می دهند هستند.

برای یک روزنامه نگار علمی وبلاگ می تواند کابردهای متفاوتی داشته باشد.

این کار می تواند راهی برای انتشار اطلاعات جالبی باشد که برای داستانتان گردآوری کرده اید و می خواهید به طرق متفاوتی آن را منتشر کنید. که ممکن است لحن آن با مطالب رسمی شما متفاوت باشد. در یک وبلاگ شما می توانید به زبان اول شخص بنویسید و نظرات خود را بیان کنید. لازم نیست به اندازه یک داستان عادی هدف گرا باشید. وبلاگ شخصی شما شاید راهی برای پیدا کردن صدا و لحن شخصی شما باشد و جایی که توانایی های نویسندگی خود را افزایش دهید. از آنجایی که خودتان ادیتور خودتان به شمار می روید می توانید مسولیت کار خود را بر عهده گرفته و آنچه را که دوست دارید بنویسید.

یک وبلاگ می تواند راهی برای ساختن یک جامعه در اطراف کار و موضوعاتی که احساس می کنید درباره آن هستید به شمار برود. همچنین می تواند باعث افزایش اعتبار شما به عنوان یک روزنامه نگار علمی شده و تاثیر مثبتی بر کار روزانه شما بگذارد. با صحبت کردن درباره داستان هایی که بر روی آن ها کار می کنید با مخاطبانتان و در اختیار قرار دادن ایده هایی بیش از آنچه در حالت عادی در داستان رسمی شما می آید می توانید مخاطبان بیشتری را به سوی خود جذب کنید. این کار علاقه مردم را به دنبال کردن داستان‌ها و ایده‌های شما بیشتر می کند. به خصوص وقتی بدانند به صورت آنلاین اطلاعات بیشتری را می توانند پیدا کند .

یک وبلاگ می تواند راهی برای اشتراک گذاری صداهای افرادی باشد که با آنها مصاحبه کرده اید. می توانید از آنها بخواهید تا یک پست میهمان برای وبلاگ شما بنویسند و یا قسمتی را به صورت قطعه ویدیوی طولانی تر - از مطالبی که به صورت عادی به دلیل کمبود فضا مجبورید حذف کنید -روی وبلاگتان منتشر کنید. به این تریب می توانید ارزش اضافه ای به داستان خود بدهید.

وبلاگ های بقیه مردم راه مناسبی برای اطلاع از منابع و داستان های آنهاست و ممکن است اطلاعات حیاتی و مهمی درباره داستان هایی که روی آن کار می کنید در اختیار شما قرار دهند.

با توسعه محبوبییت افراد و اینکه رسانه و بستری برای تولید محتوا وجود دارد، هر شخصی می تواند به شهروند خبرنگار بدل شود اما باید به یاد داشته باشید که یک وبلاگ از مراحل دشوار سخت گیری های دقیق و بررسی زمینه ای که یک داستان در رسانه ای سنتی از آنها عبور می کند نمی گذرد.

مثال ها:

مثال خوبی از یک نویسنده حوزه سلامت که از وبلاگ ها استفاده می کند نانسی  شوت Nancy Schute است. شما می توانید وبلاگ ویژه والدین او را در نشانی  http://health.usnews.com/health-news/blogs/on-parenting بخوانید تعداد مناسبی از وبلاگ های علمی در نشانی  http://scienceblogs.com ، http://blogs.discovermagazine.com و http://blogs.plos.org/  وجود دارند که همگی به خوبی طبقه بندی شده اند وبلاگ های  http://www.wired.com/wiredscience/ نشان می دهند که چطور می توان به زبانی ساده و جذاب درباره علم نوشت . آنها همچنین دربردارنده تصاویر چشمگیری هستند.

تعدادی از زنان وبلاگ نویس برجسته را می توان در این نشانی  http://www.onlineuniversities.com/blog/2010/04/50-best-female-science-bloggers/ پیدا کرد.

در ایران یکی از بهترن وبلاگ های شخصی با موضوع فناوری، پزشکی و سینما وبلاگ علیرضا مجیدی در نشانی  www.1pezeshk.com است.

10.9.1 - یکی از بزرگترین تصمیم هایی که در هنگام تاسیس یک وبلاگ باید بگیرید این است که آیا وبلاگ شما قرار است شخصی باشد و یا اینکه بخشی از ساختاری است که در آن کار می کنید. این تصمیم بر عوامل متعددی تاثیر می گذارد. اولین گام در این باره آن است که با مقام ارشد خود موضوع را بررسی کنید - آیا موسسه شما دستور العملی برای وبلاگ نویسی همکارانش دارد یا خیر؟ پیامدهای اینکه عضوی از وبلاگ نویسی شرکت نباشید چیست؟ آیا آن شرکت قوانینی در زمینه مخالفت با وبلاگ نویسی شخصی و مستقل کارمندانش دارد؟

مساله دیگری که باید در نظر گرفت این است که آیا می خواهید از وبلاگتان به عنوان کانالی برای انتقال مخاطبان خود به موسسه متبوعتان استفاده کنید؟

وبلاگ می تواند راه مناسبی برای این باشدکه ببینیم مخاطبان ما چگونه فکر می کنند. بسیاری از روزنامه نگارها که وبلاگ می نویسند از دل این کار ایده های جدیدی به ذهنشان می رسد و می توانند از آن به عنوان نقطه شروعی برای  یک داستان خبری تازه استفاده کنند.

10.9.2 - کجا باید پست ها را منتشر کرد؟

اگر سازمان شما سیستم وبلاگ داشته باشد و شما تصمیم بگیرید از همان خدمات استفاده کنید کار ساده است. اما اگر بخواهید به طور مستقل وبلاگ نویسی را شروع کنید چطور؟ از چه سیستم و زیر بنایی باید استفاده کنید؟

نخستین تصمیم در این زمینه آن است که آیا می خواهید از میزبانی رایگان استفاده کنید یا می خواهید دامنه اینرتنتی خودتان را داشته باشید؟ داشتن دامنه شخصی، توانایی های اضافه ای را به شما می دهد، اما می تواند هزینه بر باشد و نیاز به استفاده از تخصص فنی دارید.

رایج ترین و محبوب ترین سرویس دهنده های رایگان وبلاگ بلاگر و ورد پرس هستند (در ایران دو سرویس دهنده پرشین بلاگ و و بلاگفا سرویس های محبوبی به شمار می روند) همه آنها نقاط قوت فراوانی دارند و تصمیم فقط بر سر این است که کدامیک از آنها برای کار شما بهتر و مناسب‌ترند.

ورد پرس پیشرفته تر و غنی‌تر اما در عین حال در مواردی کار کردن با آن نیز فنی تر است و شاید برای کسانی که هیچ علاقه ای به جنبه فنی ندارند مناسب نباشد.  می توانید راهنمای کاملی از راه انداختن یک وبلاگ در ورد پرس را در اینجا ملاحظه کنید  http://multimedia.journalism.berkeley.edu/tutorials/cat/wordpress

10.9.3 - قوانین وبلاگ نویسی

1. اولین قانون وبلاگ نویسی آن  است که این کار باید برای شما مفرح باشد. اگر از این کار لذت نمی برید بهتر است آن را انجام ندهید.

2. به طور منظم وبلاگتان را به روز کنید. شما باید حداقل هفته ای یک پست در وبلاگتان اضافه کنید تا آن رافعال نگاه دارید و مخاطبتان را راضی کنید. برنامه ای برای وبلاگ نویسی طراحی کنید و ساعت های مشخصی را برای وبلاگ نویسی اختصاص دهید.

3. بدانید که می خواهید چه بگویید. قبل از اینکه شروع کنید دست به طوفان ذهنی بزنید و تعدادی،  مثلا 25 عنوان و موضوع را انتخاب کنید که برای نوشتن مناسب است.

4. نوشته های خود را کوتاه و شیرین بنویسید. سعی کنید پست های خود را در حد 300 کلمه نگاه دارید و اجازه ندهید از 1000 کلمه تجاوز کند.

5. وبلاگتان را در دسترس و مطالعه آن را آسان کنید. از تصاویر و فهرست ها و علایم جدا کننده برای آسان خوانده شدن مطلبتان استفاده کنید .

6- لینک ها بسیار مهم هستند. از آنها برای توضیح مسایل دشوار و اشاره به کار محققان و یا گسترش داستان با اشاره به بقیه مناظره های رایج در همان موضوع استفاده کنید.

7. مطالبتان را محاوره ای و سبک تر از آنچه در ژورنال ها منتشر می کنید نگاه دارید.

8. موضوع وبلاگ را مرتبط با دیدگاه خود نگاه دارید. اگر وبلاگ شما بازتاب دهنده کار شما به عنوان روزنامه نگار علمی است لازم نیست جزییاتی درباره زندگی  شخصی در آن بگذارید.

9. پست ها را پیش از انتشار بنویسید: این کار کمک می کند زمانی که برای پیدا کردن یک موضوع دچار مشکل می شود یا به تعطیلات می روید و یا خیلی گرفتار می شوید دچار دردسر نشوید. بسیاری از وبلاگ ها به شما امکان برنامه ریزی پیش انتشار پست ها را می دهند.

10. خجالت نکشید. به همه وبلاگ نویسی خود را اطلاع دهید. آدرس آن رادر زیر امضای خود قرار دهید. روی کارت معرفی خود چاپ کنید و اگر ممکن است آن  را در داستان خبری خود مورد اشاره قرار دهید.

11. روی مطالب افراد دیگر در وبلاگ های آنها نظر دهید مردم نظر شما را می خوانند و روی لینک شما کلیک می کنند تا بیشتر در باره شما بدانند.

12. به وبلاگ های دیگر لینک بدهید. زمانی که وبلاگ های دیگر ببینند شما به آنها لینک داده اید، آنها هم شما را مرور کرده و به شما لینک می دهند.

13. هر از چندگاهی پست های میهمان بنویسید و دیگران را دعوت کنید تا برای شما پست میهمان بنویسند.

14. محتوایی عالی تهیه کنید: هیچ کس نمی خواهد مطلبی را که بد  یا خسته کننده است بخواند.

 

10.10 جمع سپاری Crowdsourcing

عبارت جمع سپاری برای اولین بار از سوی یک نویسنده اقتصادی و روزنامه نگاری به نام 'جف ها' و استفاده شد تا فرآیندی را تعریف کند که در آن از گروهی از مردم ناشناس، نظر آنها برای حل یک مساله مشخص پرسیده می شود. این کار برای استفاده از نظرات متنوع تر و پیدا کردن پاسخی برای یک پرسش مورد استفاده قرار می گیرد.  اما در عین حال راهی است که به کمک آن می توان فهمید مردم چگونه فکر می کنند و چه می خواهند و برای مخاطب شما چه چیزی مهم است.

جمع سپاری درباره استفاده از مخاطب (خواننده، بیننده و شنونده) برای گزارش یک موضوع است. شما چطور با مردم ارتباط برقرار می کنید؟ یکی از کارآمدترین روش ها در سراسر جهان توسط یک شرکت کنیایی توسعه داده شده است. اوشاهیدی Ushahidi که به معنی شهادت دادن است http://www.ushahidi.com نرم افزار کارآمد و رایگانی را برای جمع آوری اطلات ، مصور کردن و نقشه سازی فعال ارایه می دهد این ابزار اولین بار به عنوان نوعی نقشه نگاری در پی حوادث پس از انتخابات 2008 در کنیا توسعه پیدا کرد.

آیا می توانید راهی پیدا کنید که از این ابزار در روزنامه نگاری علمی استفاده کنید.   نگاهی به کاربردهای این ابزار http://www.ushahidi.com/products/crowdmap بیاندازید طی تنها چند دقیقه می توانید آن را تنظیم کنید به نحوی که نسبت به واکنش ها، ایده‌ها و یا مساله ای ‌که شما تعیین می کنید، نظارت کند . مثلا درباره وضعیت توسعه و همه گیری یک بیماری  اطلاعات جمع آوری کند.

جمع سپاری شما رابه منبع بی نظیر انبوهی از شاهدان عینی که در بیرون وجود دارند وصل می‌کند.

مثال خوبی در این باره پروژه  http://www.rdtn.org بود. جایی که مردم میزان دریافت تشعشع خود از گوشه و کنار ژاپن را در آن وارد می کردند همچنین به این داستان از الجزیره http://english.aljazeera.net/news/asia/2011/04/201142317359479927.html نگاه کنید.

چالش پیش روی شما به عنوان یک روزنامه نگار علمی این است که این گزارش های عینی و مردمی را با گزارشگری خوب و تحلیل گرانه ترکیب کنید و کامنت ها، دیدگاه ها، تحلیل های دانشمندان را در آن قرار دهید، برای مثال اگر داستانی درباره یک سیل در بردارنده گزارشی از شاهدان عینی باشد موثر تر و قوی تر از متنی است که تنها درباره علل شکل گیری سیل باشد.

مثال

دانشمندان از جمع سپاری برای جمع آوری داده ها استفاده می‌کنند برخی از مثال های خوب را می توان در این نشانی دید http://ataleoftenslugs.com/2010/10/16/crowdsourcing-science .

10.11-  لینکدین

لینکدین یک شبکه اجتماعی با گرایش تجاری است که بیش از 100 میلیون کاربر دارد. افراد شبکه ای از ارتباطات، تماس های مستقیم و ارتباط هایی با دیگران را می سازند. اکثر اوقات از ین بستر برای شغل یابی و در عین حال مطالعه شرکت ها استفاده می شود و به همین دلیل برای روزنامه نگارها علمی نیز می تواند مفید باشد.

شما می توانید از این سایت برای دنبال کردن منابع مهمتان استفاده کنید. آنها می‌توانند ایده هایی را از این طریق با شما در میان بگذارند - در غیاب امکان ملاقات رو در رو - همچنین این روش مناسبی است که بیینید آیا کسی که منبع شما است در سفر است و یا جلسه ای دارد و بدین ترتیب توصیح می دهد که چرا به تماس های شما پاسخ نمی دهد.

از آنجایی که شرکت های زیادی در لینکدین هستند و مردم سابقه کاری خود را در آن نگاه می دارند بسیاری از روزنامه نگارها برای پیدا کردن منابعی درون شرکتها از این ابزار استفاده می کنند تا بتوانند اطلاعاتی در زمینه آنچه درون یک شرکت می گذرد به دست آورند .

شما می توانید وبلاگ و یا توییتر خود را با استفاده از لینک هایی مانند

http://www.linkedin.com/opensocialInstallation/preview?_ch_panel_id=1&  _applicationId=1 500

یا

http://learn.linkedin.com/twitter/

به لینکدین متصل کنید تا دنبال کننده های شما بدانند شما چه می کنید

10.12- همه را با هم تجربه کنید

رسانه های اجتماعی برای وارد شدن به مناظره ها و بحث های اجتماعی به شما کمک می‌کنند و اینکه بخشی از آن چیزی باشید که در حال رخ دادن در جهان علم است. اما شاید دنبال کردن همه آنها  دشوار باشد.

کار خوبی است اگر برای خودتان یک استراتژی طراحی کنید. مثلا می توانید توییتر و فیس بوکتان را همزمان با یک متن به طور یکسان به روز کنید http://www.ajvaynerchuk.com/how-to-link-twitter-to-facebook-a-twitter-tutorial-3/

همچنین باید از توییتر و فیس بوک برای تبلیع وبلاگ و پست های یوتیوب خود نیز استفاده کنید.

به خاطر داشته باشید که آدرسهای رسانه های اجتماعی خود را در پای امضای خود اضافه کنید. این‌گونه بهتر می توانید به طرق مختلف در دسترس باشید.