بلاگ‌نویسی علمی: راهنمای ضروری

اشاره: نوشتن و گفتن از بلاگ  و بلاگ نویسی در شرایطی که انواع شبکه های اجتماعی  میدان داری می کنند و بسیاری از بلاگها ی عمومی و شخصی به  تعطیلی گراییده  یا از گردونه خارج شده اند شاید کمی دور از انتظار به نظر برسد . اما اگر بدانیم که بلاگ نویسی پایه و اساس نوشتن در فضای وب را تشکیل می دهد و بسیاری از شبکه های اجتماعی نیز از خوشه ها یا مجموعه های بلاگی تشکیل شده اند و حتی سبک بلاگ نویسی وارد روایت های خبری  شده است ، به اهمیت  شناخت روشها و سبک های بلاگ نویسی  پی خواهیم برد . باتوجه به چنین جایگاه واهمیتی است که به تازگی کتابی با عنوان' بلاگ نویسی علمی :راهنمای ضروری' در آمریکا منتشر شده است که پوریا ناظمی محقق و روزنامه نگار شاخص علمی نویس ترجمه آن را به مرور در اختیار سایت مدرسه همسهری قرار خواهد داد تا روزنامه  نگاران ایرانی و دانشجویان این رشته و بویژه علاقمندان به علمی نویسی  با سبک ها و شیوه های نوشتن موثر و مفید در فضای وب بیشتر آشنا شوند.

***

پیشگفتار

چرا اینجا هستید؟ منظور ما از این سؤال از نگاه هستی شناسانه نیست؛ اما چه‌کارمی‌کنید؟ دقیقاًالآن که این کتاب را در دست گرفته‌اید(به‌احتمال بیشتر روی ابزاری الکترونیکی در حال مطالعه آن هستید) چه می‌کنید؟ چه چیزی است که می‌خواهید درباره‌ی بلاگ نویسی علمی بدانید؟

ارتباطات علمی آنلاین از روزهای نخستین خود و دوران لایو ژورنال و یوزنت راه طولانی را تا امروز طی کرده است. بلاگرها دیگر فقط به ارسال پیام‌هایی درون بطری بسنده نمی‌کنند که تنها شامل فهرستی از لینک‌ها و هایپرلینک‌ها بودتا ما را که هر یک ساکن جزیره پرت و دورافتاده در گوشه‌ای از اینترنت بودیم، باهم مرتبط کنند. زیرساخت‌هایی نظیر توییتر و فیس بوک اگرچه دیگر چندان جدید به شمار نمی‌روند اما ابزارهایی انقلابی هستند که به ما این امکان را می‌دهند که نه‌تنها با یکدیگر ارتباطو تعامل داشته باشیم که امکان دست پیدا کردن به مخاطبانی وسیع‌تر و متنوع‌تر را در اختیار ما قرار می‌دهند. بسیاری از ما- وبلاگ نویسان - امروزه زیر چتر بزرگ‌تر روزنامه یا مجله‌ای جریان اصلی و در قالب شبکه‌های رسمی گرد هم آمده‌ایم. برخی از بلاگرهای مستقل، به وب‌سایت‌های با ترافیک و بازدید بالا تبدیل و برای خود به مقاصدی برای مخاطبان تبدیل‌شده‌اند.

بلاگ نویسه‌ای علمی دیگر تنها محدود به پست‌های وبلاگی خود نیستند. آن‌ها به نوشتن کتاب، ضبط پادکست و ارسال ویدیو روی سرویس‌هایی مانند یوتیوب می‌پردازند. برای بسیاری ارتباطات علم به موضوع و حرفه‌ای زیست پذیر و با امکان بقا تبدیل‌شده است.

زمانی که ما سه نفر وبلاگ نویسی را شروع کردیم جمعیت ما کمتر بود. تعداد کمتری وبلاگ علمی وجود داشت که به معنی این بود که راحت‌ترمی‌توانستیم خودمان را از دیگر بلاگرها متمایز کنیم. کار ساده‌تری بود که صدای خود را پیداکرده و شنیده شویم. زمانی بود که کسی که به‌اندازه کافی انگیزه داشت می‌توانست همه پست‌های هر وبلاگ جدیدی که درباره علم منتشر می‌شد را هرروز مطالعه کند.

چنین داستانی دیگر واقعیت خود را ازدست‌داده است. امروز ورود به دنیای ارتباطات علم آنلاین و مطرح‌شدن در آن تقریباًغیرممکن شده است. انگار هرروزدوجین بلاگ علمی جدید - اگر کانال‌های یوتیوب و پادکست‌های مختلف را نخواهیم به‌حساب بیاوریم -در گوشه‌ای از اینترنت به وجود می‌آید.

بااین‌حال اینترنت هنوز هم تا حد بسیار زیادی سرحدات ارتباطات علم به شمار می‌رود. هنوز هم اینترنت مثل غرب وحشی است. هر بار که به نظر می‌رسد صحنه و فضا در حال رام شدن و ثبات گرفتن است چیزی یا کسی تازه ظهور می‌کند و همه ما را به رقص بر سرانگشتانمان وا‌می‌دارد.

زمانی چالش اصلی این بود که صدای ما اصلاً به گوش کسی برسد و شنیده شود. امروز چالش اصلی این است که موضوعیت خود را حفظ کنیم.

شاید شما در حال خواندن این کتاب هستید چون می‌خواهید آن شخص نوظهور در این عرصه باشید. کسی که وضع موجود را بر هم بزند یا شاید هم اینجا هستید تا ایده‌هایتازه‌ای کسب کنید. شاید اینجا هستید تا بلاگ خود را به مرحله بعدی ارتقا دهید و بلاگ نویسی را از یک تفریح به شغل خود بدل کنید. یا شاید هم شما اینجا هستید تا سر از این موضوع درآورید که صدای شما در کجای این جهان آنلاین جا می‌شود و برای کجا مناسب است.

فارغ از انگیزه شما، این کتاب اینجا است تا به شما کمک کند. ما بیست‌وهفت نفر از موفق‌ترین و روشنگرترینچهره‌هایارتباطات علم آنلاین را گردهم آورده ایم تا آنچه را سال‌هاتجربه به آن‌ها آموخته است با شما در میان بگذارند.تمام تجربه‌هایآن‌ها تا جای ممکن به‌روز و کارآمد است و تا حدی که امکان دارد همه منابع آنلاین که در این کتاب خواهید دید به‌روز شده و در دسترس هستند.

اما شما برای اینکه موضوعی که لازم است بدانید را بیاموزید لازم نیست همه این کتاب را از صفحه اول تا آخر بخوانید.

بسته به هدفتان، فصل‌های مختلف و مسیرهای مختلفی درون این کتاب وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا مسیر خود را پیش بروید. در ادامه تنها چند مسیر از مسیرهای ممکن درون کتاب را به‌عنوان‌مثال بیان می‌کنیم.

وبلاگ نویسی علمی مقدماتی

شاید شما تازه شروع به وبلاگ نویسی کرده‌اید و به ایده‌هایی برای ادامه مسیر خود دارید. در این صورت شاید بهتر باشد با فصل 3 آغاز کنید تا مقدماتی درباره راه‌اندازی یک وبلاگ علمی را به قلمی خلیل ای. کسیمالی بخوانید. مطمئن شوید که از نمایش‌های تصاویری و هنری به‌صورتمسئولانه‌ای استفاده می‌کنید این موضوع در فصل 4 توسط هنرمند علمی گلندان ملو توضیح داده‌شده است.

بعدازآن شاید بد نباشد سری به فصل‌های 7 و 8 بزنید که توسط دنیل ان لی و زن فاولکز نوشته شده است. آن‌ها دو دیدگاه درباره وبلاگ نویسی علمی را مطرح می‌کنند که یکی به وبلاگ نویسی تحت شبکه‌ای رسمی و دیگری به وب‌سایت‌هایشخصی و مستقل می‌پردازد.

وقتی راه افتادید فصل 1 به قلم کریستی ویلکاکس را بخوانید تا درباره دلایل وبلاگ نویسی و اینکه می‌خواهید چه چیزی را به دست آورید آگاه و مراقب باقی بمانید و فراموش نکنید که باوجوداینکه که وبلاگ نویسی با توجه به مدرن بودنش تاریخی غنی دارد. در فصل دوم تاریخ ارتباطات آنلاین را به قلم کارل زیمر بخوانید.

به‌محض اینکه وبلاگتان را به راه انداختید، زمان آن فرامی‌رسد که به این موضوع فکر کنید که بهترین راه برای ایجاد ارتباط میان موضوعات علمی شما و مخاطب وسیع‌تری ممکن است وجود داشته باشد. همه مطالب لازم نیست خطابه‌هایی طولانی باشد.

جو هانسون درباره چگونگی مؤثر بودن از دل خلاصه بودن در فصل 10 توضیح می‌دهد و در فصل 22 رت آلاین برخی از چالش‌های ویژه که ممکن است در مواجهه با موضوعات علوم سخت با آ ن مواجه شوید را توضیح می‌دهد.

داستان خود را روایت کنید

هیچ‌کسی که کارش را به‌عنوان ارتباط گر علم آغاز می‌کندنمی‌خواهد در میان جمعیت گم شود. همه ما داستان‌های متفاوتی برای روایت داریم. زاویه‌های مختلفی که برای ارتباطات استفاده کنیم؛ اما برخی از اوقات پیدا کردن صدای خاص و یگانه می‌تواند کاری دشوار باشد.

رویکرد شما به وبلاگ نویسی علمی می‌تواندمتأثر از تجربه‌های شخصی شما باشد. در فصل 11 بن لیلی درباره استفاده از تجربیات شخصی برای پیش بردن کارتان می‌گوید.

بسیاری از بلاگر ها به‌طورجدی و سنگینی تحت تأثیر هویت خویش هستند. آلبرتو روکا در فصل 12 تجربه‌هاییرا درباره بلاگ نویسی،به‌عنوان عضو یک گروه اقلیت در جامعه، با شما در میان می‌گذارد و کیت کلانسی در فصل 13 توصیه‌هایی برای دیگر زنانی دارد که به وبلاگ نویسی روی می‌آورند.

بسیاری از مردم از طریق حرفه خود وارد دنیای وبلاگ نویسی می‌شوند. کالین شولتز، در فصل 14، درباره فواید وبلاگ نویسی به‌عنوان بخشی از دوره آغازین کار ژورنالیسم نوشته است و در فصل 16 ماری کلیر شاناهان به موضوع بلاگ نویسی به‌عنوان یک آموزگار پرداخته است. کارل ام. بیتس در فصل 15، به وبلاگ نویسی از درون برج عاج یک مأمور اطلاعات عمومی نگاه کرده است.

برای محققانی که به وبلاگ نویسی در قالب یک فعالیت ترویجی علمی نگاه می‌کنند، جیسون جی گولدمن وبلاگ نویسی را از دید یک دانشجوی دوره تحصیلات تکمیلی در فصل 17 مرور کرده است و گرگ گبور در فصل 18 این موضوع را در مسیر ارتقا و رشد دانشگاهی موردتوجه قرار داده است.

درحالی‌که بسیاری از وبلاگ‌ها برای توضیح مفاهیم و پوشش مقاله‌های تحقیقاتی است که در فضای آنلاین وجود دارند همه آن‌ها نباید از چنین الگویی پیروی کنند. تراویس ساندرز که دانشمند است و پیتر جنیسزویکیکه نویسنده علمی است بدر فصل 21 به توضیح این مسئله پرداخته‌اند که چطور از وبلاگ خود برای پوشش کنفرانس‌های علمی استفاده می‌کنند.

من یک بلاگ دارم. حالا چه کنم؟

اگر شما همین الآن شهروندی باتجربه در جهان آنلاین هستید، این کتاب هنوز هم می‌تواند نکات بسیاری برای شما در خود داشته باشد. شاید شما برای مدتی طولانی ماهی کوچکی در حوضچه بزرگ علم بوده اسد و مطمئن نبودید که چطور باید خواننده‌های خود را پیدا کنید. اد یانگ تجربیات و ایده‌هایی را درباره پیدا کردن مخاطبان در فصل 5 با شما در میان می‌گذارد. بسیاری از وبلاگ نویسه‌ای علمی را امتناع و ناخوش آیند بودن تبلیغ برای خود به عقب نگاه داشته است اما لیز نیلی در فصل 20 به شما نشان خواهد داد که لازم نیست در این مورد هراس بیهوده داشته باشید. برخی از وبلاگ نویس ها می‌خواهند کار خود رابه فراسوی دنیای کلمات ارتقا دهند. برای استفاده از ابزارهای فعال و مشارکتی که به خواننده شما امکان می‌دهد تا به‌جای اینکه خواننده‌ایمنفعلباقی بماند به خواننده‌ای فعال و مشارکت‌کننده تبدیل شود، پیشنهادهای روز اولیت را در فصل 9 مطالعه کنید.

بسیاری از وبلاگ نویس هاارتباط گران علم گمانمی‌کنند به مخاطب خود رسیده‌اند اما واقعاًمطمئن نیستند چطور باید از معیارها و سنجه‌های خود استفاده کنند. از کجا بفهمند که واقعاً کسی به آن‌ها گوش می‌دهد؟ مت شیپمن تجربیات و دیدگاه‌های مهمی را درباره این ابزارهای سنجش در فصل 19 مطرح می‌کند.

نوشتن در اینترنت می‌تواند کاری دلهره‌آور باشد در فصل 23 امیلی ولینگهام به توضیح این امر می‌پردازد که چرا ممکن است تصمیم به نوشتن درباره موضوعی مناقشه برانگیز بگیریم و در فصل 24 ملانی تننباوم برای شما توصیه‌هایی در رابطه با نحوهمواجهه با تِرول ها و مزاحمان اینترنتی دارد.

در فصل 6 جنت دی. استم ودل به این موضع می‌پردازد که چطور باید با دقت کامل مراقب و هوشیار باشیم که موضوعات اخلاقی را در اشتراک‌گذاری اطلاعات علمی در اینترنت رعایت کنیم.

بسیاری از وبلاگ نویس ها تنها به این دلیل ساده می‌نویسند که عاشق علم و ارتباطات علم هستند؛ اما ارتباط گران علمی که این کار را حرفه خود قرار داده‌اند باید سر ماه صورت‌حساب‌های خود را نیز بپردازند. بتانی بروکشایر در فصل 25 به این موضوع پرداخته است که چطور می‌توانید با وبلاگ نویسی درآمد کسب کنید و در فصل 26 که فصل آخر این کتاب است بران سویتک، توضیح می‌دهد که چطور وبلاگ شما می‌تواند در نقش یک «آزمایشگاه نویسندگی» به شما خدمت کند تا ایده‌هایی را توضیح دهید که در نهایت ممکن است در درازمدتتبدیل به یک کتاب شود.

با کنار هم قرار دادن برخی از باتجربه‌ترین صداها از گوشه و کنار بلاگ سپهر، این امید را داشته‌ایم که این کتاب چیزهایی برای آموزش همه افراد در خود داشته باشد.

فارغ از اینکه آیا به‌تازگی کار خود را آغاز کرده ید اینکه چند پست وبلاگی را در خورجین تجربه خود دارید، یا به دنبال الهامی تازه و نو می‌گردید، شما تنها نیستید.

جامعه ارتباطات علمی شاید در نظر اول ظاهری هراسناک داشته باشد،جامعه‌ای دوستانه است. به درون این دریا شیرجه بزنید و به ما نشان بدهید که می‌توانید. کاملاً جدی می‌گوییم. به ما توییت کنید و کارهای خود را با ما به نمایش بگذارید و از هشتگ #SciBlogGuide استفاده کرده و ما را به آنلاین و در نشانی http://www.theopennotebook.com/science-blogging-guide ملاقات کنید.

Bethany Brookshire (@scicurious), Washington, D.C.

Jason G. Goldman (@jgold85), Los Angeles

Christie Wilcox (@nerdychristie), Honolulu