سیر تحول آموزش مجازی یا آموزش از دور، موضوع سلسه گفتارهایی از دکتر عیسی ابراهیم زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، است. در بخش اول این گفتارها، به تعاریف و مبانی «آموزش از دور» و تفاوت آن با «آموزش از راه دور» پرداخته شد. اینک در دومین گفتار، سیر تحول آموزش از دور بر حسب تغییر رسانه‌ها و پیشرفت فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی،مورد بررسی قرار گرفته است.

مقدمه: سیر تحول آموزش مجازی یا آموزش از دور، موضوع سلسه گفتارهایی از دکتر عیسی ابراهیم زاده، عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور، است. در بخش اول این گفتارها، به تعاریف و مبانی «آموزش از دور» و تفاوت آن با «آموزش از راه دور» پرداخته شد. اینک در دومین گفتار، سیر تحول آموزش از دور بر حسب تغییر رسانه‌ها و پیشرفت فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی،مورد بررسی قرار گرفته است.

***

 ویژگی دوم که آن هم ذاتی آموزش از راه دور است، استفاده از فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات است چون وقتی فاصله وجود دارد و یاددهنده و یادگیرنده ازهم جدا هستند باید به نحوی ارتباط آنها را حفظ کنیم. این ارتباط با استفاده از فن‌آوری‌های مختلف باید برقرار شود.

در گذشته اگر  نسل اول آموزش از راه دور  توسط پست و مواد چاپی بود و آن چیزی را که می‌خواستیم انتقال دهیم، به صورت کتاب یا جزوه منتشر می‌کردیم در مرحله آخر به پست تحویل می‌دادیم و بعد پست بسته را در منزل فرد تحویل می‌داد، او هم تکالیفش را انجام می‌داد و بازخوردش را به سازمان اعلام می‌کرد سازمان هم بازخورد مناسب را به فرد اعلام می‌کرد اینکه قبول است یا مردود یا اینکه چقدر پیشرفت کرده است.

 در نسل‌های دوم با رادیو تلویزیون و امکانات دیداری-شنیداری، نظام‌های آموزش از راه دور  حذف فاصله و انتقال مسائلی که می‌خواهند آموزش بدهند و تعامل بین یاددهنده و یادگیرنده به امواج سپرده شد. یعنی از ریل،جاده و اتوموبیل و ... منتقل شدیم به هوا فضا. 

 پس از پیدایش ماهواره سطح پوشش بیشتر شد یعنی شما می‌توانستید در هر نقطه دنیا به یادگیرندگان‌تان دسترسی داشته باشید، اگر سازمان‌تان از این تکنولوژی برخوردار می‌شد بدین وسیله مساله دوری راه از بین رفت.

بعدها با پیدایش فن‌آوری‌های رایانه‌ای و شبکه‌های ارتباطی اینترنتی و تارنماهای جهانی، دست‌اندرکاران نظام آموزش از راه دور بر این فن‌آوری سوار می‌شوند و اطلاعات و درس‌های موردنظرشان را از این طریق منتقل می‌کنند. مواد آموزشی را به برنامه‌های رایانه‌ای تبدیل می کنند و  به صورت سی‌دی‌هایی که تعاملی است. داد و ستد میان استاد و دانشجو یا یاددهنده و یادگیرنده برقرار می‌کنند. به دنبال این موضوع، به تدریج به نسل جدید فن‌آوری که همین فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات با استفاده‌های چند رسانه‌ای ها است می‌رسیم که تقریباً مساله‌ فاصله را به‌طور کامل حل می‌کند یعنی یاددهنده و یادگیرنده می‌توانند بدون آن‌که در یک مکان معین حضور داشته باشند، به طور همزمان با هم ارتباط برقرار کنند و همدیگر را ببینند و در همان زمان از یکدیگر سوال کنند و جواب را دریافت کنند. در چنین فضایی دانشجو و استاد ارتباط شفاهی، عینی و دیداری باهم دارند و گفت و شنود هماهنگ و همزمان شده است.