علی آذرنیا کماری - دبیر عکس روزنامۀ اطلاعات

جهان خارج از ذهن آدمی هنگامی قابل دستیابی و درک است که واسطه ای میان انسان و جهان وجود داشته باشد.تصویر، یک واسطه است. واسطه ای که لزوم رمزگشایی آن در هر دوره و زمانی احساس می شود. چه در هزاره دوم قبل از میلاد، زمانی که از هم گسیختگی و آراستن تصاویر به صورت خطوط، اختراع نوشتار خطی را در پی داشت و چه در نیمه اول قرن نوزدهم  که تاریخ اختراع عکاسی است، ما با تصاویر روبروییم. اما رویارویی با این دو نقطه از تاریخ امروز در نوعی دیالکتیک به سر می برد. دیالکتیک متن و تصویر. آنچه که مسلم است غلبه نمودن تصویر بر متن است. و در کل غلبه تصویر بر زندگی ما انسان ها،حتی خیال خود را با تصاویر می سازیم. تصاویری که در جایی دیگر برای ما ساخته اند.

پیتر اسپان می گوید:«تصاویر دارای تأثیری خارق العاده و ژرف هستند.عکس ها بیانگر موضوعاتی هستند و آنچه با عناصر خود نشان می دهند به عنوان حقیقت و واقعیت انگاشته می شود. ما مکرراً با آمار و محتوای گزارش های نگاشته شده به چالش بر می خیزیم.اما تصاویر از حس واقعیت باورنکردنی برخوردار هستند و عینی بودن آنها را نمی توان به هیچ وجه انکار کرد. بی طرف بودن ظاهری یک قطعه ماشینی، یعنی دوربین،بیانگر حقیقت است و مکانیزم های این فریبندگی با ظرافت بسیار عمل می کنند.»

در برخی رسانه‌های جمعی، برای حفظ امنیت روانی جامعه عکس های دلخراشی که احساس بیننده را جریحه‌‌دار می‌ کند چاپ نمی ‌شود. (هر چند گاهی نقش رسانه های جمعی، ایجاد تنش و جریحه دار کردن جامعه نسبت به موضوع خاصی است که که بتواند از این رهگذر به آن موضوع کمک کند. مانند: قحطی در سومالی.) بعضی ها معتقدند با چاپ عکس جنازه و  این گونه عکس ها می ‌خواهند با جریحه‌دار کردن افکار عمومی، زیبایی‌شناسی وحشت را القا کنند. مثلاً عکس سرباز آمریکائی که جسدش را به آمریکا برگردانده و به خانوده‌اش برای تدفین تحویل می‌ شود - که به صورت مجموعه عکس ارائه شده است -  باز هم به عنوان انگشت گذاشتن روی احساسات جامعه عمل می ‌کند. شاید دربارۀ این اتفاق (مرگ قذافی) باید عکس جنازه هم استفاده می شد چون در این زشتی برای مخاطب ترسی نیست بلکه این ترس برای دیکتاتورهاست. در مورد عکس 'معمر قذافی'  تا چند روز بعد از مرگش مردم با جنازه،عکس و فیلم یادگاری می گرفتند و با خوشحالی و پایکوبی در صف طولانی می ایستادند تا بتوانند با جنازه او، عکس بگیرند.

در روزنامۀ اطلاعات صفحۀ اول ستون سمت چپ یک تیتر دو ستونی دربارۀ کشته شدن قذافی چاپ شد و هیچ عکسی در صفحۀ اول دربارۀ این موضوع چاپ نشد چون برای حفظ امنیت روانی جامعه از چاپ عکس جنازه خودداری می شود. ولی به دلیل اهمیت موضوع و ایجاد نقش رسانه ای در صفحۀ 16 روزنامه اطلاعات 30 مهر عکس دوستونی رنگی از جنازۀ معمر قذافی چاپ شد.

 

 

لطفا برای دیدن عکس در اندازه بزرگتر، روی آن کلیک کنید.

 

 

---