قاعده یک سوم ها تکنیکی مهم در عکاسی است؛ با به‌کارگیری آن می توان توازن را در عکس ایجاد کرد و به ترکیب بندی بهتری رسید.  قاعده یک سوم شروعی خوب برای یک ترکیب بندی خوب است...

قاعده یک سوم‌ها (Rule of Thirds)  یکی از بهترین تکنیک های ترکیب بندی در عکاسی است. یادگیری این تکنیک از اهمیت بالایی برخوردار است چرا که می توان آن را در همه حوزه های عکاسی به کار برد. نتیجه کار بدون شک عکس هایی بهتر خواهد بود که در آن ها توازن به خوبی رعایت شده است.

فراموش نکنید که در عکاسی و به طور کلی در هنر، قواعد بر روی سنگ حک نشده اند و باید آن ها را به عنوان راهنمای مسیر دید. با این حال، شک نکنید کمک گرفتن از قاعده یک سوم ها نتیجه بهتری در بر خواهد داشت. قاعده یک سوم شروعی خوب برای یک ترکیب بندی خوب است.

 

قاعده یک سوم ها چیست؟

در نظر بگیرید که تصویر بوسیله 2 خط عمودی و 2 خط افقی فرضی به 9 قسمت مساوی تقسیم شده باشد؛ قاعده یک سوم ها می گوید، باید مهم ترین عناصر صحنه را در راستای این خطوط یا در نقاط تلاقی آن ها قرار داد.

 

شبکه خطوط قاعده یک سوم ها. عناصر مهم صحنه (شامل کلبه و مرز میان زمین و درختان) در راستای خطوط و در نقاط تلاقی آن ها قرار گرفته اند. [عکس: Martin Gommel]

ایده کلی در مورد این قاعده این است که ترکیب بندی خارج از مرکز تصویر برای چشم انسان خوش‌آیندتر است و عکس در این حالت بسیار طبیعی تر از زمانی به نظر می رسد که سوژه درست در میانه آن قرار گرفته باشد. این تکنیک همچنین به شما کمک می کند تا از «فضای منفی[1]»، یا همان فضاهای خالی اطراف سوژه نیز به بهترین شکل ممکن بهره ببرید.

 

قاعده یک سوم ها را چگونه به کار گیریم؟

زمانی که عکس را قاب بندی می کنید، خط هایی که پیش از این توضیح داده شد را در قاب تصور کنید. مهم ترین عناصر عکس را در نظر بگیرید و سعی کنید آن ها را روی خطوط یا نقاط محل تلاقی آن ها قرار دهید. البته توجه داشته باشید که حتما نیاز نیست عناصر تصویر دقیقا روی خطوط قرار گیرند، به شرط این‌که نزدیک خطوط یا نقاط تلاقی آن ها باشند.

در این عکس، خط افق و سوژه اصلی نزدیک خطوط و نقاط تلاقی آن ها قرار گرفته است. [عکس: K Praslowicz]

ممکن است نیاز باشد بارها جای خود را تغییر دهید تا بهترین ترکیب بندی ممکن را از یک صحنه به دست آورید. این باعث می شود به شات هایی[2] که می گیرید، بیشتر و دقیق تر فکر کنید. چه از قاعده یک سوم ها استفاده کنید چه نه، بهتر است همیشه عادت کنید آن‌قدر جابه جا شوید تا به بهترین ترکیب بندی برسید.  

برخی دوربین ها دارای شبکه ای از خطوط هستند که بر روی صفحه تصویر فعال می شود تا در لحظه گرفتن عکس راحت تر بتوانید قاعده یک سوم را پیاده کنید.

 

نمونه ها

همان طور که اشاره شد، قاعده یک سوم‌ها را می توان بر روی هر سوژه ای پیاده کرد. در ادامه نمونه های استفاده از این تکنیک در شات های گوناگون آورده شده است.

 

[عکس: Andreas Wonisch]

در شات های نمای باز[3] یا همان عکاسی از مناظر، معمول است که افق را در مرکز قاب قرار می دهند، اما این نوع قاب بندی می تواند این حس را منتقل کند که تصویر به دو تکه تقسیم شده است. به جای آن، افق را در راستای یکی از خطوط افقی قاعده یک سوم‌ها قرار دهید و تغییر را ببینید.

سعی کنید عنصر جذاب دیگری را نیز وارد قاب تصویر کنید؛ مانند درخت در تصویر بالا. موقعیت این عنصر دوم را نیز بر اساس قاعده یک سوم‌ها تنظیم کنید. این باعث می شود زاویه ای طبیعی در تصویر ایجاد شود که خود بر سوژه اصلی تاکید دارد.

 

[عکس: Megan Leetz]

بد نیست وقتی از فردی عکاسی می کنید، او را از نقطه مرکزی قاب تصویر دور کنید و در یک سمت قاب قرار دهید. این باعث می شود فضایی ایجاد شود تا تصویر کمی نفس بکشد. به علاوه این کار باعث می شود اندکی از فضای پیرامونی فرد نیز در تصویر قرار گیرد؛ همچنین مانع آن می شود که عکس شبیه به عکس های پرسنلی شود!

اغلب توجه ما به طور ناخودآگاه به سمت چشمان افراد جلب می شود. چشمان فرد را در یکی از نقاط تلاقی خطوط قاعده یک سوم ها قرار دهید تا نقطه تمرکز خوبی برای عکس ایجاد شود.

 

[عکس: Prem Anandh]

در این‌جا سوژه اصلی بر روی یکی از نقاط تلاقی و همچنین در راستای یکی از خطوط عمودی قرار گرفته است. شاخه کوچک نیز تا حدودی خط افقی بالایی را دنبال می کند. فضای خالی پایین سمت چپ عکس، توازن لازم را ایجاد کرده و مانع از آن می شود که تصویر بیش از حد شلوغ به نظر برسد.

 

[عکس: Dennis Jarvis]

سوژه عمودی، مانند فانوس دریایی بالا، می تواند عکس را به دو نیمه تقسیم کند؛ درست شبیه آنچه در مورد خط افق می تواند اتفاق بیفتد. برای جلوگیری از القای اینچنین حسی، سوژه را از مرکز ترکیب بندی عکس دور کنید و به کناره ها ببرید.

 

[عکس: Muskva]

زمانی که از سوژه های در حال حرکت عکاسی می کنید، به سمت و سوی حرکت آن ها توجه داشته باشید. به عنوان قاعده ای کلی، باید فضای بیشتر قاب تصویر را در سمت جلوی سوژه در حال حرکت قرار داد. این کار سمت حرکت سوژه را به خوبی نشان می دهد.

 

استفاده از نرم افزارهای ویرایش عکس

به راحتی می توان در نرم افزارهای ویرایش عکس و با استفاده از ابزار کراپ[4]،  قاعده یک سوم‌ها را بر روی عکسی که بدون توجه به این تکنیک گرفته شده است اعمال کرد. کراپ کردن این امکان را به شما می دهد که سوژه اصلی تصویر را کمی در قاب تصویر جابجا کنید و آن را در موقعیتی مناسب تر قرار دهید.

 

کراپ کردن با توجه به قاعده یک سوم‌ها می تواند به ترکیب بندی عکس کمک کند. [عکس: Jenn Forman Orth]

 

نرم افزارهایی مانند فتوشاپ[5] و لایتروم[6] دارای یک سطح راهنما برای کراپ کردن هستند، با فعال کردن گزینه مربوطه، خطوط راهنما بر روی عکس فعال می شود و به انتخاب مکان مناسب برای سوژه اصلی کمک می کند.

 

قاعده را بشکنید

مانند همه دیگر قواعد (حداقل در عکاسی)، قاعده یک سوم ها را نیز نمی توان لزوما در همه موقعیت ها به کار برد. گاهی شکستن این قاعده می تواند عکس هایی بسیار چشم نوازتر و جذاب‌تر خلق کند. ترکیب بندی های مختلف را تجربه و امتحان کنید، حتی اگر بر خلاف تمام قواعدی باشند که تاکنون آموخته اید.

با این حال، قبل از شکستن قاعده یک سوم‌ها سعی کنید به خوبی آن را یاد بگیرید تا اگر خواستید از آن عبور کنید، آگاهانه این کار را انجام دهید. در این صورت نتیجه کار یک ترکیب بندی خوب خواهد بود.

 

---

[1] Negative space

[2] shot

[3] landscape

[4] crop

[5] Photoshop

[6] Lightroom

 

منبع: photographymad.com