در هشتمین درس از این مجموعه تصویر برداری و تهیه گزارش های تصویری از دنیای علم  مورد بحث و بررسی قرا ر  گرفته است. بخش اول این درس پیش از این با عنوان کلی 'تصویر برداری از علم 'از نظرتان گذشت ،اکنون در دومین بخش 'عناصر تصویربرداری از دنیای علم  ' مورد بررسی قرار گرفته است، با هم می‌خوانیم.

 

اشاره: درس‌نامه آنلاین روزنامه‌نگاری علمی از سوی فدراسیون جهانی روزنامه‌نگاران علمی (WFSJ)  و با همکاری شبکه علوم و توسعه (SciDev.Net) طراحی شده است. پیش از این هفت درس از این مجموعه با عناوین از نظرتان گذشت:

1-     طراحی و ساختاربندی روزنامه نگاری علمی

2-     سوژه یابی و داوری در باره اعتبار منابع  اطلاعاتی

3-     آمادگی های پیش ،آغاز و انجام مصاحبه

4-     مهارت های نگارش

5-     چیستی علم و روش  روزنامه نگارانه در دنیای علم

6-     گزارشگری در مورد مناقشات علمی

7-     گزارشگری سیاست های علمی

در هشتمین درس از این مجموعه تصویر برداری و تهیه گزارش های تصویری از دنیای علم  مورد بحث و بررسی قرا ر  گرفته است. بخش اول این درس پیش از این با عنوان کلی 'تصویر برداری از علم 'از نظرتان گذشت ،اکنون در دومین بخش 'عناصر تصویربرداری از دنیای علم  ' مورد بررسی قرار گرفته است، با هم می‌خوانیم.

***

 

8.6 عناصر گرافیکی معنی دار درست کنید

8.6.1 توضیح جزیی و دقیق روندها

بعضی اوقات و زمانی که می خواهید داستانی علمی را به شکلی بصری توضیح دهید، منابع تصویری مناسب کم می آورید. اگر برخی از فرآیندهای جزیی و دقیق برای پیش برد داستان شما ضروری باشد، نباید به جای آن از تصاویر ابزارهای آزمایشگاهی یا افرادی که در خیابان هستند استفاده کرد. در این موارد باید از مواد گرافیکی استفاده کرد. این کار نیازمند پیدا کردن ادیتور و یا طراح گرافیکی است که متوجه شود شما می خواهید چه چیزی را بیان کنید و می خواهید چگونه آن را بیان کنید. این شخص باید این توانایی را داشته باشد که مفهوم مورد نظر شما را به تصاویر گرافیکی بدل کند. این کار همچنین نیازمند سپری کردن زمان و هزینه کافی برای تولید محتوای مناسب است. اگر به ادیتور و یا طراح گرافیکی خود تنها یکی دو روز وقت دادید انتظار این را هم نداشته باشید که قطعه تولید شده خوب از کار در بیاید. به او کمک کنید و کتاب ها یا منابعی که در آن طرح هایی از موضوع منتشر شده است را ببیند و از آن ها ایده بگیرد.

8.6.2 نمایش گرافیکی فهرست ها

یکی از بهترین دلایل برای استفاده از گرافیک این است که بخواهید مجموعه ای از نکلت را به طور مشخص به بیننده یادآور شوید. اگر تنها این موارد را در خلال گزارش خود بخوانید، بیننده ها احتمال دارد، چیزی را فراموش کنند و یا ندیده بگیرند. اینکه این موارد را فهرست کرده و یا برروی یک نوشته یا فضای گرافیکی به آنها اشاره کنیم درک و دنبال کردن آن را برای مخاطبان آسان تر می کند. به یاد داشته باشید که لازم نیست متن عبارت گرافیکی که نمایش می دهید کلمه به کلمه با آنچه می گویید مطابقت داشته باشد. به خصوص اگر متنی که گفته می شود طولانی باشد. به یاد داشته باشید که اگر ذهن مخاطب مجبور به انتخاب بین آنچه می شنود و آنچه می بیند شود، همیشه آنچه می بیند بازی را خواهد برد. مواردی را که می خواهید به مخطابتان بگویید را خلاصه کرده و به عنوان نقطه مرجعی به صورت گرافیکی در اختیار او قرار دهید و در همین حال در توضیحات صوتی خود موضوع را با عمق بیشتری شرح دهید. این فهرست بصری را خلاصه و ساده نگاه دارید.

8.6.3 چه نوعی از گرافیک؟

قانون شماره یک در هنگام استفاده از گرافیک این است: آن را ساده نگاه دارید. خیلی بهتر است که مقادیر اندک اما مهم و قابل درکی از اطلاعات را در اختیار مخاطبتان بگذارید تا اینکه تمام صفحه را با انبوهی از جزییات در یک زمان پر کنید. گرافیک های در هم ریخته که به سرعت از مقابل چشم بیننده عبور می کند و شاید اصلا دیده نشوند و تاثیری نداشته باشند و شاید تنها تعداد بسیار اندکی از بیننده ها متوجه منظور شما شوند. اگر حجم زیادی از اطلاعات دارید که باید به کمک تصاویر گرافیکی منتقل شوند، به مجموعه ای از نماهای تمام صفحه به جای یک نمای در هم و شلوغ فکر کنید. همینطور اگر شما همکارانی با وقت و تجربه لازم برای ساخت اینمیشن گرافیکی دارید که با کمک آن موضوعی را توضیح دهید، از آن  به جای آنکه تنها یک تصویر ساده استفاده کنید، این کار به طور چشمگیری به ارزش کار شما می افزاید.  فقط به یاد داشته باشید تا حد امکان ساده بودن گرافیک را رعایت کنید. موسیقی و جلوه های صوتی می تواند ارزش بیشتری به گرافیک بدهد. این مواد صوتی به خصوص مخاطب را تشویق می کند تا بدون آنکه علاقه خود را از دست دهد بر روی مطلب گرافیکی روی صفحه تمرکز کند. از محققان بخواهید تا تصاویر، انیمیشن ها، گرافیک ها و ویدیوهایی که در هنگام تحقیق ساخته اند را در اختیار شما قرار دهند. این کار می تواند به طور چشمگیری به شما کمک کند. برای نمونه این ویدیو را مشاهده کنید:

http://science.howstuffworks.com/nature/231-how-volcanoes-work-video.htm

8.7 اصلاح و بهبود پیش نویس طرح

تجربه نشان داده داستانی که در ابتدا می نویسید در نهایت همانی نیست که به مرحله تصویر برداری می رسد و در حالی که به ویرایش آن مشغولید دستخوش تغییرات جدی می شود. ساخت یک گزارش ویدیویی از ابتدا تا انتها فرآیندی خلاقانه است شما باید قدم به قدم به پیش بروید و به موقعیت های واقعی اطرافتان پاسخ داده و اصلاحاتی در طرح اولیه خود انجام دهید. اما این چیزی از اهمیت نقشه و طرح اولیه کم نمی کند. باید طرح و چشم اندازی از داستان نهایی و جدولی برای برنامه ریزی انجام بخش های مختلف آن داشته باشید. اینجا است که اصلاح پیش نویس اولیه پیش می آید. این فرآِند اصلاحی به شما می گوید:

1-     صحنه های آغازین و نتیجه گیری گزارش کدام ها هستند.

2-     ساختار روایی چیست؟ - چقدر فضا باید به قطعات خاص تخصیص داده شود.

3-     الگویی که در آن صحنه های مختلف برای انتقال زاویه خاصی از رویکرد شما به داستان و همینطور مناقشات، تنش ها و لحظات مهیج و سرگرم کننده لازم است، کدام ها هستند.

4-     چهارچوب دقیقی از اینکه افراد مختلف چه چیزی خواهند گفت در اختیار شما می گذارد.

5-     صحنه هایی که لازم است تصویر برداری کنید - چه چیزی و در کجا باید تصویر برداری شود - کدام ها هستند.

برای انجام چنین تغییرات و اصلاحی باید این موارد را (حداقل از جهت منابع شخصی اتان) آماده داشته باشید:

1.      فهرست مراکز تحقیقاتی و مکان های مورد نظر

2.      فهرست افرادی که باید با آنها صحبت کرد و سئوال هایی که باید از هر کدام پرسیده شود

3.      فهرست تصاویر ذخیره شده در دسترس (از آرشیو ها، آنهایی که از سوی سازمان های دیگر تهیه می شوند، از دولت ها و یا اتحادیه ها و سازمان های غیر دولتی و یا آنهایی که از سوی خود محقق تهیه شده است)

4.      فهرست تماس های مورد نیاز - تلفن ها و ایمیل های افراد مرتبط

8.8 هماهنگی تصویربرداری

بیایید فرض کنیم که شما برای یک تولید کننده بزرگ کار نمی کنید - این تولیدی ها بزرگ تعداد معدودی هستند و بسیاری از کشورها از عهده هزینه های آن بر نمی آیند. علاوه بر آن بیایید فرض کنیم شما نه تنها بودجه محدودی در اختیار دارید که همکارنتان نیز تجربه تصویر برداری از داستان های علمی را ندارند. به طور ایده آل، تیم شما از سه نفر تشکیل شده است - شما (روزنامه نگار علمی)، تصویر بردار و تکنسین صدا. البته برخی اوقات می توانید کار را بدون حضور تکنسین صدا نیز انجام دهید. برخی اوقات یکی از تهیه کنندگان که شاید هماهنگی حمل و نقل را انجام می دهد و یا به شما در نوشتن کمک می کند نیز در تیم حضور داشته باشد. همه این افراد در محل فیلم برداری کاملا درگیر خواهند شد. روزنامه نگار می تواند به طور طبیعی طرح داستان را بسازد، متن را بنویسد و یا تصویر بردار را برای تصویر برداری کارگردانی کند، البته به شرطی که تهیه کننده‌ای که بتوان این کار را بر گردن او گذاشت حضور نداشته باشد.  تصویر بردار می تواند در غیاب تکنسین ها وضع نور و صدا را تنظیم کند. روزنامه نگار یا تصویر بردار در عین حال راننده هم هست، چرا که در نهایت به وسیله ای احتیاج دارید که ابزارهای مورد نیازتان را جابجا کنید. برخی از اوقات ممکن است مجبور شوید تنها کارها را انجام دهید، اگرچه همیشه توصیه می شود که اعضای تیم را همراه خود ببرید. نقش های متفاوتی که این افراد بازی می کنند نیازمند تعهد کامل به کار است. هرچقدر تعداد افراد بیشتری درگیر باشند، احتمال بروز خطا و یا اشتباه و یا فراموش کردن بخشی از کارها کاهش پیدا می کند. بقیه افراد نیز در عین حال می توانند نظرات و دیدگاه های با ارزشی را به شما ارایه دهند که به خصوص در زمانی که در موقعیتی بن بست گیر افتاده اید، می تواند برایتان راهگشا باشد. انتخاب تیم اهمیت بالایی دارد - نه تنها توانایی های حرفه ای آنها که شحصیت آنها نیز مورد نظر است. آنها باید بازیکنان تیمی خوبی باشند. وقت شناس، قابل اعتماد بوده و توانایی مقابله و کار در شرایط استرس را داشته باشند. تصویربردرای با افرادی که به دلایل مختلف صبرشان لبریز شده است به معنی این است که بخش عمده ای از انرژی و وقت خود را باید صرف آرام کردن آنها کنید و این انرژی است که می تواند و باید صرف کار و وظیفه چالش برانگیز خودتان شود.

با وجود این در برخی از موارد و در برخی از گزارش ها شما نمی توانید تیم همراهتان را خودتان انتخاب کنید. برای همین باید سعی کنید بهترین توانایی و رفتار افراد را از آنها استخراج کنید. اجازه دهید این احساس را که شما به کارتان دارید، تجربه کنند. یک روزنامه نگار تلویزیونی خوب، می تواند از عهده تهیه گزارشی خوب، حتی با تیمی سخت برآید.

طبیعی است که تصویربرداری الزاما منطبق و مطابق آنچه در طرح خود آورده اید، پیش نخواهد رفت. همیشه این آمادگی و انعطاف را داشته باشید تا از موقعیت های پیش بینی نشده ای که در بردارنده تصاویر مناسب هستند، بهترین استفاده را ببرید. شما هیچ وقت نمی توانید مطمئن باشید که با چه چیزی روبروی می شوید. تصویر برداری معمولا فرآیندی زمان گیر است و همچنین نمی توانید از آنچه ممکن است به مانعی در راه کار شما تبدیل شود با خبر شوید. به همین دلیل شما باید همیشه به گونه ای برنامه ریزی کنید که فرصتی، بیش از زمانی که از قبل برآورد کرده اید در اختیار داشته باشید. برای مثال اگر تخمین شما این است که در 2 ساعت کارتان تمام می شود در خواست 4 ساعت زمان بکنید و اگر نصف روز کار دارید، یک روز کامل زمان بخواهید. در این صورت اگر به هر دلیلی تاخیری در کار فیلم برداری پیش آمد کسی ناراحت نمی شود و اگر همه چیز طبق برنامه پیش رفت و شما در سر زمان بندی خود و در نصف زمان اعلام شده کارتان را انجام دادید، همه راضی خواهند بود.   

8.9 ابزارهای تصویر برداری

درحالیکه محل فیلم برداری را مشخص می کنید باید تصمیم بگیرید که از چه ابزارهایی می خواهید استفاده کنید:

• تصویربرداری را بدون سه پایه نمی توانید انجام دهید. برای تصویر برداری از مصاحبه ها، نماهای طولانی مدت و ثابت و همچنین مناظر پانورا نیاز به سه پایه دارید.
• برای مصاحبه نیاز به میکروفون های یقه ای دارید.
• زمانی که از اشیا کوچکی مانند حشره ها و یا نمونه های آزمایشگاهی تصویر می گیرید، استفاده از لنز های ماکرو می تواند کمک کند.
• لنزهای تله (بزرگنمایی) برای تصویر برداری جزییات ساختمان ها و یا سایر اجسامی که در فاصله دور دست قرار دارند لازم است.
• کابل ها برای اتصای دوربین و میکروفون ها و بقیه تجهیزات به کار می رود. امروزه حتی بسیاری از میکروسکوپ ها نیز قابلیت اتصال به رایانه را دارند و بدین ترتیب می توان نمای پیش چشم آنها را به روی مانیتور انتقال داد .
• اگر از آزمایشگاهی که در آن صفحات نمایش کامپیوتری وجود دارند فیلم می گیرید مطمئن شوید که دوربین تصویر برداریتان قابلیت تنظیم فرکانس تصویر را دارد در غیر اینصورت نمی توانید از صفحات نمایشگرها فیلم بگیرید (در این حالت صفحه مانیتور به شکل چشمک زن و نواری که دایم روی آن حرکت می کند به نظر می آید) اگر محیط مانیتور ندارد لازم نیست نگران این موضوع باشید.
• شاید احتیاج به لامپ سفید و لامپ های رنگی برای نورپردازی داشته باشید.

به طور ایده آل شما باید اهداف و جزییات مورد نظرتان را به تصویر بردار توضیح دهید و وی ابزارهای لازم در این زمینه را تهیه کند، اما خودتان را با نوآوری های فنی آشنا کرده و اطلاعات حود از این ابزارها را  به روز نگاه دارید. این فناروی ها به سرعت کاربر دوست (User Friendly)  می شوند. قبل از اینکه محل را به مقصد محل فیلم برداری ترک کنید از کار کردن همه ابزارهایی که با خود می برید مطمئن شوید. شما به طور کامل به آنها وابسته هستید. همیشه بیش از مقدار پیش بینی شده نوار خام بردارید شاید چیزی پیش آمد که انتظار آن را ندارید.

8.10: محل فیلم برداری

هرچقدر  شما بیشتر آماده باشید و گفت‌وگو شونده را نیز بهتر آماده کرده باشید فرآیند تصویر برداری آرام تر و راحت تر پیش می رود. با وجود این باید این مساله را در نظر داشته باشید که بسیاری از افرادی که برای تهیه مصاحبه به سراغ آنها می روید، برای اولین بار است که در مقابل دوربین می نشینند. آنها ممکن است ندانند شما چه برنامه ای دارید و یا از آنها انتظار دارید چه واکنشی نشان بدهند.  به همین دلیل مناسب است که اهداف خودتان را بار دیگر برای وی روشن کنید و به آنها توضیح دهید که در صحنه می خواهید از چه چیزهایی تصویر بگیرید. شما باید به روانشناسی بدل شود که می داند چگونه با افراد محتلف برخورد کند. شما در عین حال کارگردان و رییس تیم هستید. لازم است افراد بدانند حداقل یک نفر هست که می داند چه کار کند.

8.10.1 نماهای توضیحی

به خاطر داشته باشید که به دنبال چیزی بیش از تصاویر بدیهی برای بیان داستانتان بگردید. به عناصر مرتبطی فکر کنید که ممکن است نمای بصری خوبی را ارایه کنند حتی اگر مربوط به نکته اصلی داستانتان نباشند. برای مثال، اگر شما درباره تحقیقی در مورد یک بیماری به شدت عفونی گزارش تهیه می کنید و به مرکز تحقیقاتی سطح بالایی نظیر موسسه کارولینسکا در استکهلم دسترسی دارید یا به موسسه ای مانند موسسه پاستور در پاریس یا مرکز کنترل بیماری های آتلانتا (CDC) می روید، می توانید تصاویری از دانشمندان در حالیکه لباس های محافط می پوشند و درون هوابند ها هستند تهیه کنید. این تصاویر می تواند برای بیان فرآیندهایی که آنها برای محافظت خود و مردم باید طی کنند به شما و مخاطبتان کمک کند.

به دنبال صحنه هایی از واکنش های خوب باشید به خصوص زمانی که با مردم سر و کار دارید. برای مثال اگر داستان درباره نوعی درمان دارویی جدید است، مطمئن شوید که مردمی را که با آن دست به گریبان هستند را نمایش دهید و تنها به ماشین ها و ابزارهای  درگیر بسنده نکنید. شما در عین حال می توانید والدین و یا وابستگان که برایشان مساله اهمیت دارد را نیز به تصویر بکشید و فقط لازم نیست به خود بیماران بسنده کنید. آنها شاید این قدر بیمار باشند که نتوانند به خوبی صحبت کنند. این راهی برای انتقال بهتر مسایل مربوط به آن شیوه درمانی است. هر بار که شما داستانی علمی را رنگ و بوی انسانی می دهید و تاثیر آن بر مردم را بیان می کنید شانس اینکه توجه بیننده ای را که ممکن است به خود موضوع علاقه مند نباشد اما درباره مردم کنجکاو هست،  به خود جلب کنید افزایش می دهید.