همگرایی فقط یک شعار نیست، بلکه هویتِ اصلی بسیاری از روندهای متفاوت در فرهنگِ دیجیتال امروزی است.

جریان ادغام مستمر رسانه‌ها در یکدیگر و نیز بین تولید و مصرفِ رسانه‌ای، پیدایش یک فرهنگ همگرای جهانی را علامت می‌دهد که بر همکاری تعاملی و مشارکتی فزاینده بین بازار رسانه‌های حرفه‌ای و آماتور، بین افراد و رسانه‌ها و درون رسانه‌ها به‌عنوان کسب‌وکار مبتنی است.

همگرایی فقط یک شعار نیست، بلکه هویتِ اصلی بسیاری از روندهای متفاوت در فرهنگِ دیجیتال امروزی است.
جریان ادغام مستمر رسانه‌ها در یکدیگر و نیز بین تولید و مصرفِ رسانه‌ای، پیدایش یک فرهنگ همگرای جهانی را علامت می‌دهد که مبتنی است بر همکاری تعاملی و مشارکتی فزاینده بین بازار رسانه‌های حرفه‌ای و آماتور، بین افراد و رسانه‌ها و درون رسانه‌ها به‌عنوان کسب‌وکار. همگرایی فرایندی است که از بالا‌به‌پایین به‌صورت سازمان‌گرا و از پایین‌به‌بالا فرایندی مصرف‌گرا دیده می‌شود. سازمان‌های رسانه‌ای دارند تمایل پیدا می‌کنند که دریابند چگونه می‌توانند جریان محتوای رسانه‌ای را در سراسر کانال‌های تحویل، تسریع کنند تا از این طریق بتوانند فرصت‌های درآمدی‌شان را گسترش دهند، بازارها و تعهدات مخاطبان و تماشاگران‌شان را تقویت کنند. مصرف‌کنندگان دارند می‌آموزند که چگونه از این تکنولوژی‌های متفاوت رسانه‌ای استفاده کنند تا جریان رسانه‌ای را هرچه کامل‌تر تحت کنترل خود بگیرند و با سایر کاربران تعامل کنند. بنابراین، برای درک کلی و همه‌جانبه از فرهنگ همگرایی[1]، لازم است که تغییر به‌سوی ادغام چندرسانه‌ای را در مجاورت و همبستگی با گنجاندن فزاینده‌ مصرف در تولید و فرایند محصول سازمان‌های رسانه‌ای مورد ملاحظه قرار داد.

فرهنگ همگرایی در روزنامه‌نگاری با دو تحول خود را نشان می‌دهد که بر زندگی در اتاق خبر و بر محیط کار حرفه‌ای تأثیر می‌گذارند. نخست، سازمان‌های خبری به‌گونه‌ای فزاینده به‌سوی عملیات رسماً متمایزِ تغییرجهت به‌سوی ادغام، همگرایی و در مجموع به‌صورت واحدهای «روزنامه‌نگاری چندرسانه‌ای»[2] در حرکت‌اند که در آن از همکاران‌ـ‌رقیب انتظار می‌رود تا برای تولید در سراسر کانال‌های مختلف رسانه‌ای (چاپ، پخش و آنلاین)، قالب (اطلاعات، افکار)، و گونه‌ها (خبر فوری، گزارشگری فیچری، وبلاگ‌نویسی، پادکستینگ و امثالهم) با هم همکاری کنند. ما فرهنگ همگرایی را از پایین‌به‌بالا از سوی سردبیران می‌بینیم که فعالانه در پی آنند به نشریات خود «روزنامه‌نگاری شهروندی»[3] را بیفزایند و در وب‌سایت‌های‌شان آن را بگنجانند، به اعضای مخاطب امکان پاسخگویی، تفسیر و اظهارنظر و ارائه‌ خبر خودشان را به‌صورت متن، صوت و تصویر بدهند. البته، روزنامه‌نگاری شهروندی در سطوح متفاوتی صورت می‌گیرد و تلاش برای تولید محتواهایی که توسط کاربران تولید می‌شوند، در سازمان‌های خبری شکل‌های بسیار متفاوتی به‌خود می‌گیرد و در اندازه‌های مختلفی اتفاق می‌افتد. مسئله‌ اساسی در تعیین قلمرو و اجرای محتوای تولیدشده توسط کاربر (یوجی‌سی)[4] در سازمان‌های حرفه‌ای خبر عبارتند از:

• توازن میان محتوا و اتصال: تا چه میزان محتوای تولیدشده توسط کاربر به محتویات تولیدشده‌ حرفه‌ایِ موجود می‌افزاید (مثلاً در مورد اظهارنظرها، بازخورد، تعامل با گزارشگران و سردبیران، رتبه‌بندی مقاله‌ها مثل سایت اُپینیو[5] که توسط رینیش پُست[6] روزنامه‌ آلمانی راه‌اندازی شده است)، یا در عمل به‌عنوان تولید محتوای اصلی با مطالب تولیدشده توسط اتاق خبر ترکیب می‌شود (مانند معرفی وب‌سایت‌ها و فضای وبلاگی شهروندان بر روی وب‌سایت سازمان، مثل لوموند[7] در فرانسه یا میل اَند گاردین[8] در افریقای جنوبی)، و شاید حتی در محل کار روزنامه‌نگاران (برای مثال، موردِ تلویزیون یونیوز[9] در ایالات متحده‌ امریکا).
• توازن بین سیستم باز و بسته‌ خبر: تا چه حد محتوای تولیدشده توسط کاربر گزارش‌ها را تعدیل، پالایش و ویرایش می‌کند یا تا چه حد به‌سوی روش‌های کم‌وبیش سنتی گرایش پیدا می‌کند (مقصود کنترل حرفه‌ای و متمرکز است)، و به فرایند «دروازه‌بانی»[10] برمی‌گردد، به‌جای این‌که «دیده‌بانی»[11] را به‌گفته‌ اکسل برانز[12] انجام دهد. در دیده‌بانی، روزنامه‌نگاران اصولاً خبر را عمومی پخش می‌کنند (با اشاره به منابع از جمله محتوای تولید‌شده توسط شهروندان) به‌جای این‌که آن را منتشر کنند (و گزارشی از منابع موجود را ارائه کنند).

در واقع، فرهنگ همگرایی نوع تازه‌ای از کارگر رسانه‌ای را به معادله‌ کارگزاری اضافه می‌کند و آن «کاربرـ‌تولیدکننده»[13]  است. کاربرـ‌تولیدکننده کسی است که اکنون حرفه‌ای‌ها مجبور هستند بر سر فرصت برای تولید محتوا با او رقابت کنند و توجه مصرف‌کنندگان، همکاران‌ـ‌رقیب و آگهی‌دهندگان را به‌سوی خود جلب می‌کند. چون کاربرـ‌تولیدکننده معمولاً کسی است که پرداختی به او صورت نمی‌گیرد، و به‌طور غیرقابل پیش‌بینی مشارکت و همکاری می‌کند (و غالباً گمنام است و نام‌های مستعاری را برای خود انتخاب می‌کند). این ورودِ جدید به درون حوزه‌ تولید رسانه‌ای، بی‌سابقه و در عین‌حال فراگیر است و در همه‌جا دیده می‌شود. از جنبه‌ ساختاری، فرهنگ همگرایی مخلوطِ دائماً در حال تغییری از خصوصیات، بسترها، فرایندها و ایده‌ها را به‌کار کارکنان فردی خبری وارد و معرفی می‌کند، چون کارفری‌شان، سازمان‌شان و اتاق خبرشان بر اساس انگیزه‌های یکپارچگی و انتظار همیاری به تغییر روی آورده‌اند. این حرکت همگام با تغییر در قانون‌گذاری رسانه‌های بین‌المللی کار را برای سازمان‌های فراملی آسان‌تر ساخته است تا سهام خود را بفروشند، نگه‌ دارند یا ادغام کنند و فرسایش تدریجی انجمن‌ها و اتحادیه‌ها و عضویت و حمایت آن‌ها نیز به یقین کار امروزی رسانه‌ها را از منظر بی‌ثباتی و مخاطره‌آمیزبودن، تقویت می‌کند.

 

این مقاله ترجمه و تلخیصی است از:

 * Deuze, Mark (2012). 'Journalism and Convergence Culture'. In Stuart Allan (ed.), The Routledge Companion to News and Journalism (pp. 267-276). London: Routledge.

 

---

[1]. Convergence Culture

[2]. Multimedia Journalism

[3]. Citizen Journalism

[4]. User-Generated Content (UGC)

[5]. Opinio: www.objectplanet.com/opinio

[6]. Rheinische Post: www.rp-online.de

[7]. Le Monde: www.lemonde.fr

[8]. Mail & Guardian: www.mg.co.za

[9]. YouNews TV: www.younewstv.com

[10]. Gatekeeping

[11]. Gatewatching

[12]. Axel Bruns

[13]. Produsers