با گسترش رسانه‌ها در سال‌های اخیر، رسانه‌های صوتی و تصویری، خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری به پخش خبرها و گزارش‌های زنده و 24 ساعته می‌پردازند. فیچر و مینی فیچر از جمله شکل‌ها ی اطلاع رسانی است. «فیچر» در لغت به معنی شکل، خصوصیت، جذابیت، نکته برجسته و فرم ارائه می‌باشد که از خبر طولانی‌تر و از گزارش کوتاه‌تر است...

زهرا صفائیان- با گسترش رسانه‌ها در سال‌های اخیر، رسانه‌های صوتی و تصویری، خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری به پخش خبرها و گزارش‌های زنده و 24 ساعته می‌پردازند. فیچر و مینی فیچر از جمله شکل‌ها ی اطلاع رسانی است. «فیچر» در لغت به معنی شکل، خصوصیت، جذابیت، نکته برجسته و فرم ارائه می‌باشد که از خبر طولانی‌تر و از گزارش کوتاه‌تر است. تفاوت فیچر و مینی فیچر در مدت این دو قالب است. اما در برنامه سازی برای رادیو، هنوز تعریف واحدی از این کلمه وجود ندارد و اغلب تعاریف به یکی از وجوه و ابعاد فیچر و مینی فیچر اشاره دارند.

«مینی فیچر» را می توان نوعی نقاشی دانست که با صدا رنگ آمیزی شده و یا یک فیلم شنیداری، توصیف کرد. تولید مینی فیچر در مقایسه با گزارش‌های معمول دشوارتر است و مستلزم حوصله و خلاقیت است.

مینی فیچر زاغور که توسط فتانه گیلیاردی در مرکز صدا و سیمای خلیج فارس تولید شده را بشنوید:

فایل صوتی 1: [زاغور، حجم: MB 1.82]

 

همانطور که گفته شد مینی فیچر درمرحله‌ی طراحی باید از خلاقیت برخوردار باشد و در مرحله‌ی اجرا (تولید) و با توجه به ابعاد گسترده کار، نیازمند شکیبائی است. از همین رو فیچر و مینی فیچر را یکی از بارزترین ژانرهای خبرنگاری رادیو می‌دانند.

لازم است به این نکته توجه کنیم که: «فیچر به آنچه که در ورای خبر اتفاق افتاده است نگاه عمیقی دارد.» به‌عبارتی؛ خبر، اطلاع رسانی در مورد یک اتفاق است، اما فیچر و مینی فیچر پس از وقوع رویداد آغاز می‌شوند. در واقع در فیچر و مینی فیچر به چگونگی و چرایی رویدادها پرداخته می‌شود.

فایل خبری- تصویریReuters Child  را تماشا کنید:

فایل ویدئویی: Reuters.child  [حجم:2.28MB]

 

 

 

مینی فیچر خبری «دردسرهای رفت و آمد در چین» تولید بی بی سی را تماشا کنید:

فایل ویدئویی: BBC- China [حجم:4.1MB]

(همانطور که دیدیم در اینجا از یک اتفاق برای تهیه یک مینی فیچر خبری استفاده شده است.)

گاهی اوقات فیچر چیزی بین گزارش امورجاری و یک نمایشنامه رادیویی است.

بشنوید مینی فیچر 'ریز علی بهتر می بیند' ازکامران برومیده از رادیو قرآن:

فایل صوتی 2: [ریزعلی، حجم: MB 1.56]

 

فیچر را گاهی گزارش ویژه می‌گویند، که برای تهیه‌ی آن دقت و ذوق هنری بیشتری لازم است.

مینی فیچر گزارشی است که بخش عمد‌ه‌ای از آن شامل:

• قطعات صوتی sound bites
• صداهای محیط، موسیقی
• وُکس پاپ VOX POPیا همان نظرخواهی عمومی (که خلاصه‌ی عبارت لاتین VOX POPULIبه معنای«صدای مردم» است)
• گفتار خلاقانه
• متون ارتباطی مناسب و کوتاه
• میکس صحیح و منطقی مواد صوتی
• انتخاب موضوع مناسب با قالب فیچر باشد
• سوژه فیچر باید مردم پسند باشد.
• تنها بر روی یک موضوع تمرکز شود.
• لازم است برای تهیه‌ی مینی فیچر سناریو نوشته شود.
• در تهیه فیچر لازم است گزارشگر اطلاعات کافی در زمینه‌ی موضوع مورد نظر در اختیار داشته باشد.
• دارای وجوه دراماتیک باشد.
• از حاشیه روی اجتناب شود.
• به ساختار منطقی لازم مطالب توجه بشود
• و مواد و عناصر صوتی از کیفیت مناسبی برخوردار باشد.

 

به یاد داشته باشید که یک مینی فیچر باید شروع قوی داشته باشد (مانند قلاب، ذهن شنونده را درگیر کند). برای آغاز قدرتمند می‌توان از صدای محیط، قطعه موسیقی، کلیپ با گفته‌هایی تاثیر گذار ... استفاده کرد.

و نیز لازم است مینی فیچر دارای پایان بندی مناسب باشد. (شنونده را گیج نکند، تا پیام را به راحتی متوجه‌ بشود، جایی برای تعبیر و تفسیر پیام نباشد و به تعبیر دیگر پیام ابهام نداشته باشد)

تفاوت مستند و فیچر

مستند رادیویی، شکلی از برنامه رادیویی است که می‌تواند شامل مصاحبه، مباحثه و اطلاعات مبتنی بر واقعیت باشد و به موضوعاتی مانند حوادث، تاریخ، علم یا رویدادهای جاری می پردازد.

نویسندگان کتاب ژورنالیسم رادیویی در تعریف مستند رادیویی چنین می‌گویند: مستند رادیویی برنامه‌ای است که نویسنده در اطراف موضوع مورد نظر، وقایع را بازگو می‌کند و برنامه را به صورت ترکیبی از صداهای شاهد، نقل قول‌ها، موسیقی و افکت تنظیم می‌نماید.

اگرچه بعضی از عناصر در هر دو مشترک هستند اما:

• در مستند عمق تحقیق اهمیت دارد اما فیچر ارائه تصویری کوتاه از یک واقعیت است.
• درمقایسه با فیچر، برای مستند زمان بیشتری صرف می‌شود.
• مستند برخورد با یک موضوع واحد بصورت عمیق درگیر می‌شود.
• هزینه تولید مستند بیشتر از فیچر است

انتخاب موضوع مناسب برای فیچر

انتخاب سوژه مناسب و جذاب برای مینی فیچر اولین قدم است. پیشنهاد می‌کنم به سلسله مباحث آشنایی با برنامه سازی رادیویی در همین جا (مرکز آموزش همشهری) مراجعه کنید.

اما ماری گیلسپی فیچرنویس روزنامه شیکاگو سان تایمز می‌گوید: بهترین جا برای یافتن یک فیچر نگاه کردن به چیزی است که در اطراف شما در حال وقوع است. به اخبار نگاه کنید. با مردمی که در یک سوپرمارکت هستند صحبت کنید، به عبارت دیگر زندگی کنید.

کارول لوتیک دبیر ارشد مجله نشنال جئوگرافیک هم معتقد است: فیچر می‌تواند از مقداری خوشمزگی و طنز برخوردار باشد.

اما فیچر می‌تواند درباره هر موضوعی باشد؛ از ساده‌ترین مسائل مربوط به سبک زندگی افراد گرفته تا جدی‌ترین گزارش‌های تحقیقی. از بخش خبری گرفته تا سرویس بازرگانی و ورزشی.

کلام آخر:  تجربه سالها کار در رادیو به من آموخته است بهترین مکان برای یافتن سوژه تمرکز بر روی زندگی مردم است. به حرف هایشان گوش بدهیم و بی طرفانه پیگیر باشیم ( در صورت نیاز ) بی شک سوژه های فراوانی در اطراف ما وجود دارد اما خوب  و دقیق دیدن را بلد نیستیم .در صورت انتخاب سوژه مناسب بجای گفتن، با خلاقیت آن را نشان بدهیم و فیلمی شنیداری بسازیم.

 

منابع:

1- کارگاه آموزشی راسل ایزاک جشنواره دوازدهم

2-راهنمای خبرنگاران رادیو ، پیتر هولن و تورستن کارگر، ترجمه فرزانه امیر عبدالهیان ، مرکز آموزش سازمان صدا وسیما ، گروه علمی آموزشی رادیو

3- ژورنالیسم رادیویی تألیف والتر فون لاروخ و اکسل بوخ هلس ، ترجمه محمد اخگری ، انتشارات دانشکده صدا و سیما