برخورد رسانه‌ها با دولت‌ها و حاکمان، موضوع جدیدی نیست. اما آنچه اتفاقات این روزهای آمریکا را جالب توجه می‌کند، شدت این رویارویی و کم‌سابقه بودن آن در آمریکایی است که دولتمردان آن ، حکومت‌های دیگر را به خاطر سرکوب رسانه‌ها مورد تحریم و تهدید قرار می‌دادند. حالا رئیس‌جمهور این کشور در یک مصاحبه مطبوعاتی ، خبرنگار رسانه مخالفش را ساکت می‌کند و به او اجازه پرسیدن سوال را نمی‌دهد و جدال لفظی طولانی ( بیش از یک دقیقه) همراه با توهین رد و بدل می‌کند، رسانه‌ها رئیس‌جمهور را دروغگو می‌نامند و مقامات دولتی رسانه‌ها را غیرقابل اعتماد.

این روزها شاهد دورانی کم‌سابقه از رویارویی رسانه‌های آمریکا با رئیس‌جمهوری هستیم که او را «دشمن آزادی»، «دیکتاتور» ، «تهدید جهان» و «تهدید آمریکا» می‌نامند. رئیس‌جمهور هم در مقابل، آنها را «ناصادق‌ترین انسان‌های روی زمین» می‌خواند و برای روزنامه‌هایی چون نیویورک‌تایمز الفاظی چون «بدبخت شکست‌خورده» به کار می‌برد که باید «یک نفر پیدا شود و درش را تخته کند».

درباره رئیس‌جمهور غیرقابل پیش‌بینی آمریکا یک نکته روشن و قابل پیش‌بینی است: رابطه خصمانه میان او و رسانه‌ها. ترامپ، فردای روزی که سوگند خورد و وارد کاخ سفید شد، در اولین برنامه کاری‌اش به مقر سیا رفت تا با مقامات ارشد اطلاعاتی آمریکا دیدار کند و تنش‌های پیش آمده روزهای گذشته را بزداید. او در این دیدار گفت: می‌دانید که من با رسانه‌ها در جنگم.

آتش و دود این جنگ پیش چشم جهان روشن است. هر روز پرده‌ای جدید از این جنگ مستقیم رو می‌شود و برای مدت کوتاهی بهت و حیرت ایجاد می‌کند و در صدر اخبار قرار می‌گیرد اما با رسیدن پرده بعدی، اتفاق قبلی به فراموشی سپرده می‌شود. جمله رئیس‌جمهور که «با رسانه‌ها در جنگ» است با این جمله مشاور ارشدش به حاشیه رفت که گفت «رسانه‌ها این روزها در جایگاه مخالف قرار گرفته‌اند و باید دهانشان را ببندند». 

برخورد رسانه‌ها با دولت‌ها و حاکمان، موضوع جدیدی نیست. اما آنچه اتفاقات این روزهای آمریکا را جالب توجه می‌کند، شدت این رویارویی و کم‌سابقه بودن آن در آمریکایی است که دولتمردان آن ، حکومت‌های دیگر را به خاطر سرکوب رسانه‌ها مورد تحریم و تهدید قرار می‌دادند. حالا رئیس‌جمهور این کشور در یک مصاحبه مطبوعاتی ، خبرنگار رسانه مخالفش را ساکت می‌کند و به او اجازه پرسیدن سوال را نمی‌دهد و جدال لفظی طولانی ( بیش از یک دقیقه) همراه با توهین رد و بدل می‌کند، رسانه‌ها رئیس‌جمهور را دروغگو می‌نامند و مقامات دولتی رسانه‌ها را غیرقابل اعتماد.

در این شرایط غیرمعمول، نگاهی به استراتژی و شیوه‌های مقابله رسانه‌های آمریکایی اعم از روزنامه و تلویزیون، با یک رئیس‌جمهور مخالف، نکات قابل توجهی را نشان می‌دهد. این روند البته تازه آغاز شده و ممکن است در ادامه وارد مراحل دیگری بشود. نگاهی به شیوه کار رسانه‌های آمریکایی در سه ماه گذشته ( از زمان انتخاب ترامپ در آبان‌ماه) نکاتی را نشان می دهد که تقریبا به صورت مشترک توسط همه آنها در برخورد با یک رئیس‌جمهور مخالف به کار برده شده‌است.

1-تاکید بر موارد نادرست و اطلاعات غلط رئیس‌جمهور و پیگیری تا اثبات موضوع

تهیه فهرست‌هایی برای راستی‌آزمایی سخنان و اطلاعاتی که ترامپ ارائه می‌کند، از همان نخستین روزهای تبلیغات انتخاباتی توسط رسانه‌های آمریکایی انجام می‌شد. کار به آنجا رسید که نرم‌افزارهایی برای این کار نوشته شد تا خود مردم بتوانند به جای رسانه‌ها این راستی‌آزمایی را انجام دهند. این فهرست‌های حقیقت‌سنجی گاه چنان طولانی می‌شد که صفحات کاملی از روزنامه‌ها را به خود اختصاص می‌داد. در یکی از این موارد، روزنامه واشنگتن‌پست در یکی از شماره‌هایش دو صفحه کامل به انتشار این موارد تناقض اختصاص داد. توییت‌های ترامپ، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌هایش و همچنین موضع‌گیری‌های مقامات و مشاورانش در این فهرست‌های حقیقت‌سنج مورد بررسی قرار می‌گرفت. در گزارش‌هایی که رسانه‌ها از این راستی‌آزمایی‌ها منتشر می‌کنند، عدد و رقم اهمیت زیادی دارد. مثلا پولیتیکو در یکی از همین گزارش‌های راستی‌آزمایی سخنان رئیس‌جمهور نوشت، در 71 روزی که از انتخاب رئیس‌جمهور می‌گذرد، او در 82 مورد ناراستی (untruth) داشته‌است. رسانه‌ها فقط به انتشار این موارد تناقض اکتفا نمی‌ کنند و بعضی آنها را چنان تکرار می‌کنند تا واکنشی از رئیس‌جمهور یا کاخ سفید بگیرند. از جمله این موارد، اصرار بر نادرستی ادعای مربوط به محل تولد باراک اوباما بود که سرانجام ترامپ مجبور شد به نادرست بودن این ادعا اعتراف کند. البته مسئولیت آن را به عهده نگرفت و گفت که اول دیگران این ادعا را مطرح کرده‌اند که اوباما در خارج از آمریکا متولد شده‌است.

روزنامه‌ها برای اثبات نادرستی سخنان و گزاره‌های رئیس‌جمهور، به جای آنکه او را دروغگو خطاب کنند، به ارائه گزاره‌های درست در نقض گزاره‌های نادرست مطرح شده توسط او اکتفا می‌کنند.

2-دادن حداکثر اطلاعات به مردم

در دومین هفته از ریاست‌جمهوری ترامپ وقتی جنجال ها درباره فرمان ممنوعیت سفر اتباع 7 کشور به آمریکا بالا گرفته‌بود، روزنامه بوستون گلوب شکایتی از اداره مهاجرت به دادگاه فدرال برد تا این اداره را مجبور به افشا و انتشار همه اطلاعات درباره شکایت‌هایی کند که از فرمان ممنوعیت سفر ترامپ طرح شده‌است. دادگاه به نفع روزنامه بوستون گلوب رای داد. انتشار اطلاعات درباره شکایت‌های قضایی از فرمان ضدمهاجرتی ترامپ، مردم را از شدت و گستردگی واکنش‌ها به این موضوع بیشتر مطلع کرد و دیگران را هم به شکایت از آن تشویق کرد.

3-برجسته سازی غلط‌ها

یکی از اقدامات رسانه‌های آمریکایی در مقابل ترامپ، برجسته‌سازی موارد نادرست و منافات با حقیقت است. این موضوع طیفی گسترده از غلط‌های املایی تا «دروغ‌ها» را شامل می‌شود. اشتباهات املایی ترامپ در توییتر یا اشتباهات املایی در مکاتبات رسمی کاخ سفید به تیتر رساانه‌ها تبدیل می‌شود. پرداختن به این اشتباهات تصویری از یک رئیس‌جمهور پرخطا و تیم حکومتی غیرقابل اعتماد به نمایش می‌گذارد.

4-تمرکز بر رفتارها و مسائل مالی رئیس‌جمهور

تاکید بر شفافیت اطلاعات مالی و به ویژه صورت‌حساب مالیاتی ترامپ، از موضوعاتی بود که از همان روزهای تبلیغات انتخاباتی در کانون توجه رسانه‌های آمریکایی قرار داشت. این تاکید و حساسیت همچنان ادامه دارد. از سوی دیگر رفتارهای شخصی رئیس‌جمهور با مقامات دولت و اطرافیان و کارمندان کاخ سفید از مواردی است که مورد توجه رسانه‌ها قرار دارد. انتشار پربسامد خبر دستور ترامپ درباره پوشش زنان و مردان در کاخ سفید از جمله همین موارد است. بعد از انتشار این خبر، هشتگی با عنوان «زنانه لباس بپوشید» در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاد.  

5-پرداختن به مسائلی که زندگی روزمره مردم است

رسانه‌های آمریکایی بر روی بخشی از تصمیمات ترامپ متمرکز می‌شوند که زندگی روزمره مردم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از جمله آنها لغو طرح بیمه درمانی همگانی اوباما ست. تشریح تاثیر این اقدام بر زندگی تک تک آمریکایی‌ها به روایت اعداد و ارقام و مقایسه آن با دیگر کشورها از جمله گزارش‌های این رسانه‌ها بود.

در هفته سوم ریاست‌جمهوری ترامپ، خبری درباره سفر تفریحی پسر او به اروگوئه اینطور در روزنامه واشنگتن‌پست منتشر شد: مالیات‌دهندگان آمریکایی صورت‌حساب 100 هزار دلاری را برای هزینه سفر شخصی اریک ترامپ پرداختند.

همین روزنامه در گزارش دیگری در سومین هفته ریاست‌جمهوری ترامپ نوشت: «وقتی تبلیغات جنجالی انتخابات ریاست‌جمهوری به پایان رسید، کارگران و کارفرمایان فکر می‌کردند دیگر همه چیز عادی خواهد شد و اقتصاد و بازار به مسیر خودش بازمی‌گردد. اما با گذشت سه ماه از پایان انتخابات، کارگران آمریکایی با اضطراب توییت‌های رئیس‌جمهور را دنبال می‌کنند.  

6-آگاه کردن مردم از غیرعملی بودن وعده‌ها و ساده‌انگاری‌ها

توضیح روندهای حقوقی و مراحل و موانع در راه اجرایی شدن وعده‌های رئیس‌جمهور یا حتی فرمان‌هایی که امضا کرده، از دیگر مسائل مورد توجه رسانه‌هاست. مثلا درباره وعده احداث دیوار مرزی با مکزیک، نقش کنگره در اجرایی شدن این امر توضیح داده می‌شود. همچنین درباره وعده خرید کالای آمریکایی ، رسانه‌ها به این موضوع پرداخته‌اند که در بعضی موارد، عملی کردن این وعده نیازمند خروج آمریکا از معاهده‌هایش در سازمان تجارت جهانی است که دست کم در کوتاه مدت ممکن نمی‌شود. 

7-تاکید بر حمله بی‌طرفانه

باوجود آنکه ترامپ و مشاوران و منصوبانش به صراحت از دشمنی و خصومت رسانه‌ها می‌گویند و از انتخاب هر کلمه‌ای در این رویارویی ابایی ندارند و همه دنیا شاهد این رابطه خصمانه هستند، اما رسانه‌ها بر بی‌طرفی خود در برخورد با رئیس‌جمهور تاکید می‌کنند و دست کم ادعای آن را با به کار بردن اقداماتی به رخ می‌کشند. از جمله این اقدامات، حساسیت در کاربرد کلمات است. برخی رسانه‌ها از جمله وال استریت ژورنال و پولیتیکو، از به کار بردن کلمه دروغ برای سخنان رئیس‌جمهور خودداری می‌کنند و به جای Lie (دروغ)  از untruth (ناراستی) استفاده می‌کنند. بعضی دیگر مانند نیویورک‌تایمز، به صراحت از کلمه دروغ استفاده می‌کنند. نکته دیگری که این رسانه‌ها بر آن تاکید دارند، کنترل خبرنگارانشان در شبکه‌های اجتماعی است. سردبیر وال‌‌استریت ژورنال در این باره در مصاحبه‌ای گفت، به خبرنگاران این روزنامه گفته شده که نباید در شبکه‌های اجتماعی علیه رئیس‌جمهور موضع‌گیری کنند چرا که اعتماد مخاطب به این رسانه سلب خواهد شد.

8-پوشش خبری اعتراض‌ها

یکی دیگر از اقدامات رسانه‌های آمریکایی در مقابله با رئیس‌جمهور مخالف، پوشش اخبار اعتراض‌ها و توصیه‌هایی به معترضان است. این توصیه‌ها از فردای روشن شدن نتیجه انتخابات، با انتشار مقالاتی درباره چگونگی هضم نتیجه انتخابات از نظر روانی و کنارآمدن با یک رویداد غیرمنتظره آغاز شد. در روزهای بعد از شروع به کار ترامپ در کاخ سفید، این توصیه‌ها شکل دیگری گرفت. نقطه اوج رویارویی رسانه‌ها با ترامپ بعد از ورود او به کاخ سفید تا اینجا، پوشش خبری مراسم تحلیف و اعتراض‌های فردای این روز بوده‌است. انتشار عکسی توسط خبرگزاری رویترز که محل برگزاری مراسم تحلیف مقابل ساختمان کنگره را نیمه خالی از جمعیت نشان می‌داد، و بازتاب این عکس در رسانه‌های آمریکایی واکنش خشم‌گینانه رئیس‌جمهور و سخنگوی کاخ سفید را برانگیخت. این جدال لفظی تا روزها ادامه یافت. رسانه‌های آمریکایی در این رویارویی بیشتر از تصاویر بهره بردند و با مقایسه تصاویر مراسم تحلیف ترامپ با مراسم تحلیف اوباما، کار خود را انجام دادند.

توصیه‌های پزشکی و روانشناسی به معترضان مثلا درباره اینکه «چه کتاب‌هایی بخوانند تا اضطرابشان کم شود» و همچنین توصیه‌های امنیتی درباره اینکه «چگونه از شبکه‌های اجتماعی بدون خطر رصد شدن توسط دستگاههای اطلاعاتی استفاده کنند» از دیگر اقدامات رسانه‌ها برای پوشش خبری این اعتراض‌های بی‌سابقه در آمریکاست.