- میترا شکری
- 1400-04-08 00:36:00
- کد مطلب : 3996
راهی که شهدای رسانه در سالهای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران آغاز کردند، تا الان ادامه دارد و در این مسیر «مرگ» تلخترین واژهای است که گاهی به نام خبر و خبرنگاری گره میخورد...
چند هفته مانده بهروز خبرنگار، اتوبوسی که اهالی رسانه را برای تهیه گزارش از احیای دریاچه ارومیه به سد تونل کانی سیب برده بود، در نزدیکی نقده واژگون شد. در جریان این حادثه، ۲ خبرنگار دار فانی را وداع گفتند و ۱۹ نفر دیگر مجروح شدند. راهی که شهدای رسانه در سالهای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران آغاز کردند، تا الان ادامه دارد و در این مسیر «مرگ» تلخترین واژهای است که گاهی به نام خبر و خبرنگاری گره میخورد.
شهدای خبرنگار جنگ
روایت شهدای رسانه به امروز و دیروز برنمیگردد، نام اولین شهدای مسیر خبر و خبرنگاری پس از انقلاب، حدود ۴۰ سال قبل و همزمان با آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به ثبت رسید. شهدایی که در دل جنگ، از آنچه بر ایرانیان و رزمندگان میگذشت نوشتند، عکس گرفتند و مستند ساختند.
شهید سید محمد اسحاقی
تولد: 1341
شهادت: دی 1365
محل شهادت: بصره جنوب عراق (عملیات کربلای 5)
«محمد اسحاقی» زمانی که مشغول تحصیل در دوره دوران دبیرستان بود جنگ آغاز شد. او با حضور در عملیاتهای کربلای 3، چندین گزارش میدانی تهیه کرد و به همین واسطه هفت مرتبه به خط مقدم اعزام شد. شهید اسحاقی نزدیک به چهار سال میان رزمندگان حضور فعال داشت. گزارشهای مفصل او از عملیاتهای رمضان، والفجر ۱ و ۲ و ۳ و ۴ و کربلای ۳ و ۴ و کتابی با عنوان «نبردالامیه» یادگاری فعالیت او در جبهه است. 29 دی سال 65 او در عملیات کربلای ۵ به شهادت رسید.
شهید غلامرضا رهبر
تولد: ۱۳۳۶
شهادت: دی ۱۳۶۵
محل شهادت: بصره جنوب عراق (عملیات کربلای 5)
«غلامرضا رهبر» گزارشگر صداوسیما در جبهههای جنگ بود، بسیاری او را مبدع خبرنگاری جنگی میدانند. شهید رهبر خبرنگار صرف نبود، احاطهای که به بر منطقه جنگی داشت باعث شد رابطه نزدیکی با فرماندههای جنگ داشته باشد. او ۲۱ دی ۱۳۶۵ بعد از عملیات کربلای پنج به شهادت رسید اما پیکرش هیچگاه پیدا نشد و مفقودالاثر ماند.
غلامرضا رهبر، پیش از انقلاب گوینده بخش کودک و نوجوان صداوسیمای مرکز آبادان بود، او قصد داشت برای ادامه تحصیل به خارج از کشور عزیمت کند اما فوت پدر و تنهایی مادرش باعث شد در ایران بماند. وی پس از آغاز جنگ در خط مقدم جبهه مشغول تهیه فیلم و خبر برای واحد مرکزی خبر شد.
شهید حسین ضامن
تولد: ۱۳۳۹
شهادت: اردیبهشت ۱۳۶۵
محل شهادت: شبهجزیره فاو جنوب عراق (عملیات والفجر ۸)
«شهید حسین ضامن» پس از تحصیل در رشته فرهنگ و ادب در شهر زاهدان در سال ۱۳۶۳ همکاری خود با سازمان خبرنگاری را در سمت خبرنگار آغاز کرد. او در فروردین ۱۳۶۵ بهعنوان رزمنده بسیجی عازم شد.
او پس از یک ماه حضور در منطقه عملیاتی فاو، به هنگام تبادل آتش در عملیات والفجر ۸ از ناحیه سر مورد اصابت ترکش خمپاره قرار گرفت و ۲۵ اردیبهشت به شهادت رسید.
شهید داریوش گودرزیکیا
تولد: ۱۳۲۲
شهادت: مهر ۱۳۶۳
محل شهادت: منطقه میمک (عملیات عاشورا)
«شهید داریوش گودرزیکیا» در سن ۳۳ سالگی در خبرگزاری جمهوری اسلامی بهعنوان عکاس و تصویربردار مشغول به فعالیت شد. او جزو نخستین داوطلبان اعزام به جبهه بود که پس از حضور در خطوط مقدم جبهه به ثبت رویدادهای مهم جنگ تحمیلی پرداخت.
او در عملیاتهای فتحالمبین، رمضان، محرم، والفجر و خیبر حضور داشت و ۲۹ مهر زمانی که در عملیات عاشورا در منطقه «میمک» شرکت کرد، مورد اصابت دشمن بعثی قرار گرفت و به شهادت رسید.
شهید حسین فرهادی کوهپائی
تولد: ۱۳۳۱
شهادت: مهر ۱۳۵۹
محل شهادت: موسیان ایلام
«شهید حسین فرهادی کوهپائی» همزمان با خدمت در نیروی هوایی ارتش، تحصیلات خود را رشته ادبیات به پایان رساند. همکاری او با خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، شهریور ۱۳۵۹ آغاز شد. او همان ابتدا عازم جبهههای جنگ در کردستان شد و پس از دو ماه حضور در منطقه، هنگامیکه همراه همرزمان خود در حال خنثیکردن تله انفجاری دشمن بود، مورد اصابت ترکش قرار گرفت و به شهادت رسید.
شهید علی نبیپور انگجی
تولد: ۱۳۳۹
شهادت: مرداد ۱۳۶۱
محل شهادت: جنوب شلمچه (عملیات رمضان)
شهید علی نبی پور انگجی در ۲۱ سالگی کارش را در سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی آغاز کرد و همزمان با شروع جنگ تحمیلی علیه ایران بهصورت داوطلبانه راهی جبهه شد. او در هفتم مرداد ۱۳۶۱ در عملیات رمضان در جنوب شلمچه براثر اصابت گلوله دشمن بعثی به شهادت رسید.
شهید منصور برخوردار
تولد: ۱۳۴۱
شهادت: مرداد ۱۳۶۴
محل شهادت: شبهجزیره فاو، جنوب عراق (عملیات والفجر 8)
«شهید منصور برخوردار» اهل زابل بود و پس از پایان خدمت سربازی بهعنوان تصویربردار و خبرنگار بسیجی راهی میدان نبرد در سومار شد. او 2 سال در جبهه حضور داشت و ۲۲ بهمن ۱۳۶۴ در عملیات والفجر ۸ در حالی که جانشین دسته بود، به شهادت رسید.
شهید مجید جباری شهیر
تولد: ۱۳۳۹
شهادت: مرداد ۱۳۶۴
محل شهادت: شبهجزیره فاو، جنوب عراق (عملیات والفجر ۸)
«شهید مجید جباری شهیر» همراه با ۲ برادر خود لباس سبز پاسداری به تن کرد و راهی جبهه شد. او همزمان در صداوسیما و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت داشت. برنامه تلویزیونی «جنگ فجر» و برنامه رادیویی «پاسدار سسی» از مهمترین تریبونهایی بود که او از طریق آن، اتفاقات و اخبار مربوط به جنگ را اطلاعرسانی میکرد. معروفترین تولید رسانهای این شهید ۲۵ ساله، گفتوگو با شهید مهدی باکری، فرمانده لشکر عاشورا بود. او در جریان عملیات والفجر ۸ هنگامیکه مشغول تهیه گزارش و مصاحبه با رزمندگان بود، مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به شهادت رسید.
سردار شهید ناصر دادرس
تولد: ۱۳۳۹
شهادت: مهر ۱۳۶۰
محل شهادت: آبادان
«شهید ناصر دادرس» در هنرستان مکانیک خواند اما در سالهای آغازین انقلاب اسلامی بیش از پرداختن به رشتهای که در آن تحصیلکرده بود، به تکثیر و توزیع اعلامیههای حضرت امام خمینی (ره) میپرداخت. او سال ۱۳۶۰ راهی جبهه شد و فرماندهی نیروهای کمیته مستقر در ایستگاه ۷ آبان را برعهده گرفت.
شهید دادرس، مرداد سال ۱۳۶۰ پس از پنج ماه مبارزه به دستور کمیته به تهران بازگشت و بهعنوان مسئول کارگزینی کمیته به کار خود ادامه داد. در طول جنگ بارها جهت هماهنگی میان کمیته تهران و پاسداران مستقر در آبادان به جبهه رفت و سرانجام در ۲۸ مهر ۱۳۶۰ برای انجام مأموریت راهی آبادان شد. این آخرین مأموریت او بود و ترکش خمپاره منجر به شهادتش شد.
شهید غلامحسین افشردی معروف به حسن باقری
تولد: ۱۳۳۴
شهادت: بهمن ۱۳۶۱
محل شهادت: منطقه فکه شمال غربی خوزستان
بسیاری از کسانی که در جبهه بودند، غلامحسین افشردی معروف به حسن باقری را از نوابغ جنگ میدانند. او سال ۱۳۵۸ با ورود به روزنامه جمهوری اسلامی در سرویس فرهنگی و سیاسی فعالیت خود را آغاز کرد.
باقری آن زمان، سفر ۱۵روزهای به لبنان و اردن انجام داد و طی این سفر، گزارش تحلیلی جامعی از اوضاع نابسامان مسلمانان در آن منطقه تهیه کرد.
مهر ۱۳۵۹ با آغاز جنگ ایران و عراق، او به همراه عدهای از اعضای سپاه پاسداران، هنگامیکه جایگاه نیروهای عراق در خوزستان تثبیت شده بود، به جنوب کشور رفت. کار اصلی او جمعآوری اطلاعات و ضبط صدا در جبهه بود. او به شکل ماهرانهای اسناد را به گزارشهای سازمانیافته و مفید تبدیل میکرد.
این شهید ۲۶ ساله بهمنماه ۱۳۶۱ زمانی که در منطقه «فکه» مشغول شناسایی منطقه و آمادهسازی عملیات والفجر مقدماتی بود، در سنگر دیدهبان مورد اصابت گلوله خمپاره قرار و به شهادت رسید.
شهید کاظم اخوان
تولد: ۱۳۳۸
مفقودالاثری: تیر ۱۳۶۱
محل شهادت: لبنان
«شهید کاظم اخوان» عکاس و خبرنگار ایران، ۱۴ تیر ۱۳۶۱ در لبنان مفقودالاثر شد. او که در خبرگزاری ایرنا مشغول به کار بود، یکی از ۴ دیپلمات ربوده شده ایرانی در لبنان در کنار احمد متوسلیان است. اخوان در بیش از ۷۰ عملیات جنگی بهعنوان خبرنگار، عکاس و فیلمبردار حضور داشت.
۱۴ تیرماه زمانی که سفارت ایران در لبنان محاصره شد، اخوان همراه با احمد متوسلیان فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسولالله، تقی رستگار مقدم و سید محسن موسوی کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان راهی این کشور شدند. آنها در شمال بیروت معروف به پست بازرسی «برباره» عناصر شبهنظامی متحد اسرائیل موسوم به نیروهای لبنانی فالانژیستها دستگیر و به نقطه نامعلومی انتقال داده شدند.
شهیدی که روز خبرنگار به نام او ثبت شد
۱۷ مرداد ۱۳۷۷ حادثهای تلخی رقم خورد که باعث شده این روز برای اهالی رسانه، معنای دیگری بگیرد. این روز یادآور خاطره شهیدی است که در مزارشریف به شکل مظلومانهای به شهادت رسید. محمود صارمی سال ۱۳۴۷ در بروجرد به دنیا آمد. او برای ادامه تحصیل در رشته جغرافیا راهی تهران شد اما پس از مدت کوتاهی تصمیم گرفت از طریق بسیج دانشجویی دانشگاه تهران راهی جبهه شود. او ۱۷ ماه در جبهه و در کنار سایر رزمندگان به دفاع از تمامیت ارضی کشور پرداخت.
صارمی که در سال۷۱71 به استخدام سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی درآمده و بهعنوان کارشناس متون خبری فعالیت خود را آغاز کرده بود، دی سال ۷۵ بهعنوان مسئول نمایندگی خبرگزاری جمهوری اسلامی راهی کابل افغانستان شد. زمانی که این کشور درگیر جنگهای داخلی بود و اسارت و شهادت اتفاق دور از ذهنی نبود.
مرداد آن سال برای شهید صارمی، روزهای سختی را رقم زده شد.۲۰ روز پیش از سقوط مزارشریف در بدترین شرایط آپاندیس خود را جراحی کرد و برای گذراندن دوران نقاهت به ایران اعزام شد اما با خبر به اوج رسیدن خبرها در مزارشریف در ۱۴ مرداد، بار دیگر راهی افغانستان شد.
۱۷ مرداد؛ شنبه سیاهی که مزارشریف در خون و درد گرفتار شده بود، محمود صارمی همراه ۹ دیپلمات ایرانی در زیرزمین کنسولگری ایران به طرز غریبانهای به شهادت رسیدند.
خبرنگاران ایرانیتبار
فرزاد بازُفت
تولد: ۱۳۳۷
شهادت: اسفند ۱۳۶۸
محل شهادت: عراق
فرزاد بازُفت خبرنگار ایرانیتبار مقیم کشور انگلستان بود. او در زمان جنگ برای نشریه «آبزرور» (The Observer) کار میکرد و برای تهیه گزارش از جنگ خلیج فارس راهی عراق شد. حمله نظامی که در جنوب بغداد رخداده بود، فرزاد بازفت را به دل جنگ در عراق کشاند. او پس از عکسبرداری از محل حادثه و نمونهبرداری از خاک آنجا، راهی فرودگاه شد تا به انگلستان برگردد. عوامل صدام او را در فرودگاه دستگیر و راهی سلول انفرادی در زندان ابوغریب کردند. عاملان صدام او را وادار کردند در یک اعتراف تلویزیونی، بگوید که جاسوس اسرائیل است. بازفت اسفند ۱۳۶۸ دستگیر و به دستور صدام حسین، با قرار گرفتن جلوی لوله تانک به شهادت رسید.
زهرا کاظمی
تولد: ۱۳۲۷
مرگ: تیر ۱۳۸۲
محل مرگ: تهران
زهرا کاظمی خبرنگار ایرانی – کانادایی، سال ۱۳۸۲ برای تهیه گزارشی از ناآرامیها و اعتراضات دانشجویی وارد کشور شد. کاظمی در حالی که مشغول عکسبرداری از تجمعی مقابل زندان اوین بود، دستگیر شد. دادستان وقت تهران، سعید مرتضوی اصرار داشت او جاسوس است و برای جاسوسی راهی ایران شده، اما وزارت اطلاعات چنین نظری نداشت.
زهرا کاظمی زمانی که ۲۶ ساله بود برای ادامه تحصیل از ایران به دانشگاه پاریس رفت و دکترای خود را در رشته هنر و ادبیات گرفت. او کار خود را به عنوان عکاس در رسانهها آغاز کرد. عکاس موسسه عکس انگلیسی کمرا پرس (Camera Press)خرداد ۸۲، با مجوزی که برای عکاسی تهیه کرده بود، راهی ایران شد. خبر فوت او بیستم تیرماه در حالی که در بازداشت بود، به گوش رسید.
«علی یونسی» وزیر اطلاعات دولت محمد خاتمی در گفتگویی که چند سال قبل با خبرگزاری ایسنا داشت، گفت: زهرا کاظمی، گویا در فرآیند بازرسی، تحویل اشیا و انتقال به بازداشتگاه و نه در بازجویی، بهدلیل مقاومت برای تحویل اشیای همراه خود، مورد ضرب و شتم قرار میگیرد. سر او به جدول خیابان اصابت میکند و منجر به خونریزی مغزیاش میشود. اگر او را به موقع، به بیمارستان منتقل میکردند حتماً او نجات مییافت. یونسی گفته است از نظر وزرات اطلاعات زهرا کاظمی جاسوس نبود اما سعید مرتضوی دادستان وقت اصرار داشت که وی جاسوس است.
سقوط هواپیمای C-130
آذر ۱۶ سال قبل، دعوتنامههایی به خبرگزاریها و روزنامههای کشور ارسال شد که از آنها میخواست نام خبرنگار خود برای پوشش خبری رزمایش «عاشقان ولایت» را اعلام کنند. ۱۵ آذر ۱۳۸۴ پرواز حامل اهالی رسانه بعد از تأخیر فراوان از زمین بلند شد.
نقص فنی و یا هر چه که بود باعث شد هواپیما چند دقیقه پس از بلند شدن دوباره برای فرود به سمت فرودگاه مهرآباد برگردد. مشکل به قدری جدی بود که هواپیمای چندتنی C-130 توانی برای حفظ تعادل خود نداشت و با یک موتور خاموش، سه کیلومتر قبل از رسیدن به فرودگاه مهرآباد در شهرک توحید تهران سقوط کرد. آخرین صدای استخراج شده از جعبه سیاه هواپیمای، «یا حسین» مسافران بود. اکثر مسافران این پرواز در قطعه ۵۰ بهشتزهرا آرام گرفتهاند. سقوط این هواپیما ۱۲۸ کشته و ۱۳۲ زخمی بر جای گذاشت.
شهید علیرضا افشار، جواد فراهانی، حسین عرب احمدی، خداعفو عبدیانی، مهدی اناری، مهدی همتی، حسن حیدری و سید محمد طاووس شیرازی از شبکه خبر، داریوش شاهینی، محمود توران پشتی، مجید عسکری، ابراهیم بقائی، سید یحیی مهدوی و محمود ایلبیگی کارکنان واحد مرکزی خبر، محمدرضا شادروح، حمیدرضا خیرخواه، علیزاده، حسن نجفی، رمامی، تاجیک، سید هادی حسینی، جلیل حیدری زاده گروه اجتماعی شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران، کاظم نژاد از روزنامه کیهان، صادق نیلی و علیرضا برادران نجار از خبرگزاری فارس، اسماعیل عمرانی، حسن قریب از خبرگزاری ایسنا، احمد کربلائی از روزنامه همشهری، مهدی میرافضلی و سپهدار ساجدی از خبرگزاری ایرنا، مسعود جاننثاری وامیر صحرائی از صدای جمهوری اسلامی ایران، بابک غیاثوند، میرزائی فریسآبادی،نصراللهزاده، رحیمی، استوار سجاد اسعدی و غلامرضا بیات از عوامل فنی واحد سیار، حسین عرب احمدی، مهدی اناری، حسن حیدری، محمدرضا احمدی، حبیب اسدی، منصور محمودی، مهدی یونسی، حسین باباپورف حسین خسروآبادی، سپهدار مهاجری و مکی آبادی، خداعفو عبدیانی، سیدحسن شیرازی از جمله مسافران هواپیمای c-130 بودند که به شهادت رسیدند.
بخشی، ناوگان یکم علیرضا ارسطوییان، ناوبان دوم مهدی صادقی، ناوگان دوم محمدباقر بابارشانی، مقصودی، روحالله احمدوند، ناو استوار وظیفه علی علیزاده، قمصری، علیرضا خدادادی، مهناو یکم حسین آزموده، ارمان نسب، ستوان بابایی، صفری، محمدیان، صوری، مهدی ابراهیمی، حسین مشکین، ناوسروان علیاصغر سلیمانی، ستوان یکم قاسم محمدی، محمدرضا سلیمانی، حجتالاسلام محدث، سرتیپ دوم عباس واعظی، خلبان کاپیتان بابک گوهری و کمک خلبان حسین جعفری نیز از کارکنان رسانهای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران؛ محمدعلی در این پرواز بودند که همگی به شهادت رسیدند.
شهدای حادثه منا
دوم مهر ۱۳۹۴ مصادف با عید قربان در مراسم رمی جمرات، نزدیک تقاطع خیابان ۲۰۴ با ۲۲۳، حادثه منا رخ داد. در این حادثه که به دلیل ازدحام بیش از حد حجاج بود، ۲ هزار و ۲۳۶ زائر جان خود را از دست دادند که ۴۶۴ نفر از آنها ایرانی بودند. در بین شهدای منا، دو خبرنگار برونمرزی نیز حضور داشتند.
«سید حمید میرزاده» خبرنگار اعزامی شبکه عبری و آفریقایی سیما و «عباس معلمی» دو خبرنگاری که در این مراسم حضور داشتند در قطعه ۵۰ گلزار شهدای تهران و در جوار شهدای مدافع حرم به خاک سپرده شدند.
پرواز بیبازگشت به دوسلدورف
پرواز شماره ۹۵۲۵ «جرمنوینگز»، پنجم فروردین ۱۳۹۴، مسافران خود که در میان آنها دو خبرنگار ورزشی نیز بود را از بارسلون اسپانیا به دوسلدورف آلمان میبرد. این هواپیما زمان گذر از کوههای آلپ فرانسه، سقوط کرد و ۱۴۴ مسافر آن از جمله «حسین جوادی» خبرنگار روزنامه وطن امروز و «میلاد حجتالاسلامی» خبرنگار خبرگزاری تسنیم جان باختند.
این دو خبرنگار ورزشی برای پوشش دیدارهای تدارکاتی تیم ملی ایران با شیلی در اتریش و سوئد در استکهلم، همچنین پوشش خبری دیدار دو تیم بارسلونا - رئالمادرید، به بارسلون سفرکرده بودند.
هواپیمای ایرباس A320، ساعت ۱۰ صبح بهوقت اروپای مرکزی از بارسلون پرواز کرد. ۳۰ دقیقه بعد بدون اینکه تأییدی صورتگرفته باشد، هواپیما ارتفاع خود را شدیداً کاهش داد و هر ثانیه پایینتر آمد. دقایقی بعد این هواپیما پس از برخورد به کوههای آلپ، سقوط کرد و ساعتی طول نکشید که خبر فوت دو خبرنگار ایرانی تأیید شد.
اتوبوس خبرنگاران محیطزیست
۲ تیر ماه خبرنگاران حوزه محیطزیست، با دعوت ستاد احیای دریاچه ارومیه در قالب یک تور رسانهای راهی ارومیه شدند تا از پروژههای عمرانی این ستاد بازدید کنند.
در این سفر ۲ روزه،۲۰ خبرنگار از رسانههای کشور، چهار نفر از کارکنان روابطعمومی سازمان محیطزیست و دو نفر از کارکنان ستاد احیای دریاچه ارومیه، ساعت ۶:۳۰ صبح چهارشنبه، فرودگاه مهرآباد تهران را به مقصد ارومیه ترک کردند. گروه اعزامی از تهران پس از رسیدن به ارومیه با اتوبوسی که توسط اداره کل محیطزیست استان آذربایجان غربی تهیه شده بود، برای بازدید از تونل زاب در شهرستان پیرانشهر روانه شدند.
ظهر همان روز، خبرنگاران از طریق لوکوموتیو وارد تونل شدند و حوالی ساعت ۶ عصر، پس از بازدید از تونل زاب برای استراحت و صرف ناهار به محل سد «کانیسیب» رفتند. اتوبوس حامل خبرنگاران و تیم اعزامی براثر نقص فنی و عدم توانایی راننده در کنترل وسیله نقلیه، در جاده نقده واژگون شد.
«مهشاد کریمی» خبرنگار محیطزیست خبرگزاری ایسنا و «ریحانه یاسینی» سردبیر ایرنا ۲۴ براثر شدت جراحات وارده ناشی از چپ شدن اتوبوس فوت کردند.
در این حادثه ۱۷نفر دیگر دچار مصدومیت شدند که ۴ نفر از این مصدومان جهت ادامه مداوا به ارومیه اعزام شدند و ۱۳ نفر دیگر بهصورت سرپایی در حال مداوا هستند.
۳ تیرماه پیکر دو خبرنگار از ارومیه راهی تهران شد و صبح جمعه -۴ تیرماه- در قطعه ۲۵۵ (نامآوران) بهشت زهرا با حضور همکاران و خانوادههایشان به خاک سپرده شدند.