دوئل آمریکایی : رئیس‌جمهور در مقابل رسانه‌ها

دوئل آمریکایی : رئیس‌جمهور در مقابل رسانه‌ها

در تقسیم‌بندی‌های مختلفی که برای رسانه از جنبه‌های مختلف طیف و تخصص و مخاطب و محتوا صورت می‌گیرد یک تقسیم‌بندی همواره دیده می‌شود: رسانه‌های آمریکایی و غیرآمریکایی. ویژگی‌های منحصر به فرد رسانه‌های آمریکایی از جمله وسعت فعالیت و مخاطبان جهانی، تنوع و تیراژ و آزادی و قدرت عمل، آنها را از همتایانشان در دیگر نقاط جهان مجزا می‌کند. اما اتفاقات عجیب و کم‌سابقه‌ای که این روزها در آمریکا در جریان است شاید ماهیت و فعالیت رسانه‌های آمریکایی را مانند بسیاری دیگر از پدیده‌های سیاسی اجتماعی در این کشور، برای همیشه تغییر دهد.

سال گذشته وقتی دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب کنونی آمریکا وارد رقابت انتخاباتی شد، عنوان‌های زیادی برای توصیف او به کار می‌رفت که از جمله آنها ستاره عامه‌پسند برنامه‌های تلویزیونی بود. این عنوان در کنار پرداختن رسانه‌های تصویری و تلویزیون‌های آمریکایی به چهره و زندگی شخصی و سخنان عجیب او طی چندین ماه رقابت در مراحل اولیه انتخابات ریاست‌جمهوری باعث شد دو قطبی ترامپ-رسانه یکی از مباحث مطرح در این دور از انتخابات آمریکا باشد. دو قطبی که در روزهای آخر رقابت‌ها به تشویق مردم از سوی ترامپ به شعار دادن علیه خبرنگاران مقابل دوربین‌های خود آنها منجر شد. جدال لفظی ترامپ با رقبایش در صحنه سیاست از هیلاری کلینتون تا بزرگان حزب جمهوریخواه، در روز انتخابات به پایان رسید. او بعد از پیروزی در انتخابات در چند مصاحبه سعی کرد از رقیب دمکراتش، رئیس‌جمهور در قدرت و رهبران حزب جمهوریخواه که در ماههای گذشته تندترین دشنام‌ها را نثارشان کرده‌بود دلجویی کند. آنها را افرادی خوب و توانمند خواند و حتی گفت که به کمکشان نیاز دارد. اما این آتش‌بس شامل جنگ میان ترامپ با رسانه‌ها نشد و جدال لفظی مستقیم میان او با روزنامه‌ها و دیگر رسانه‌های آمریکایی از همان فردای روز انتخابات از سر گرفته شد و همچنان ادامه دارد. ترامپ در اولین مصاحبه تلویزیونی‌اش بعد از پیروزی در انتخابات، به جای آنکه شکست رقیب انتخاباتی‌اش را به رخ بکشد، شکست رسانه‌ها در این انتخابات را به رخ کشید و گفت که شبکه‌های اجتماعی از عوامل پیروزی‌اش بوده‌اند. او به این حمله در لفافه اکتفا نکرد و در اقدام بعدی در توییترش مستقیما نیویورک‌تایمز را خطاب قرار داد و نوشت که به خاطر عملکرد بد این روزنامه در ایام رقابت‌های انتخاباتی مشترکان و خوانندگان آن کم شده‌اند. نیویورک‌تایمز در پاسخ به این حمله مستقیم رئیس‌جمهور منتخب با ارائه آمار و ارقام خلاف صحبت‌های او را ثابت کرد و نوشت که مشتریانش در این مدت بیشتر هم شده‌اند.

اما دوئل جذاب میان رئیس‌جمهور منتخب آمریکا با رسانه‌های قدرتمند این کشور به این جدل‌های لفظی در شبکه‌های اجتماعی محدود نمی‌شود. ترامپ می‌خواهد غرور جریحه‌دار شده رسانه‌ آمریکایی را به رخ بکشد و آن را تحقیر کند و بی‌نیازی خود را به آنها نشان دهد. او این کار را از همان فردای انتخابات به صورت عملی شروع کرده‌است. روزی که قرار بود ترامپ به همراه گروه مسئول انتقال قدرت در کاخ سفید، برای اولین بار بعد از انتخابات به دیدار باراک اوباما در کاخ بروند، دهها دوربین و خبرنگار ساعت‌ها منتظر ماندند اما به دلیل دستور مستقیم ترامپ اجازه ورود به همراه او و پوشش این رویداد را نیافتند. رسانه‌های داخلی و خارجی به جای پوشش خبری این رویداد تاریخی، در آن ساعت مشغول آماده کردن گزارش‌هایی با این تیتر بودند: نقض پروتکل رفتار با رسانه توسط تیم رئیس‌جمهور منتخب آمریکا. در یکی دو ماه پایانی رقابت‌های انتخاباتی هم تیم تبلیغاتی ترامپ بارها تیم رسانه‌ای را عمدا جا می‌گذاشت و ساعات سفرها و سخنرانی‌ها و برنامه‌های او را به تیم رسانه‌ای اعلام نمی‌کرد. نتیجه این می‌شد که تیم رسانه‌ای بارها با تاخیر به سالن‌های محل سخنرانی یا برنامه‌های ترامپ می‌رسید و او پشت بلندگو این تاخیر و جاماندگی را با طعنه برای مردم حاضر در آنجا نقل می‌کرد.

یکی از جدیدترین نمونه‌های این رویارویی دو شب پیش اتفاق افتاد وقتی ترامپ بعد از چندین روز که از برجش در منهتن نیویورک بیرون نیامده‌بود، به همراه خانواده‌اش به رستورانی در همان محله رفت. این برنامه هم به رسانه‌ها اطلاع داده نشده بود. خبرنگار شبکه بلومبرگ که اتفاقی در آن رستوران حضور داشته متوجه حضور ترامپ و خانواده‌اش می‌شود و عکسی از آنها را در توییترش منتشر می‌کند. هالی جکسون خبرنگار ان‌بی‌سی در واکنش به این رویداد در گزارشی که سی‌ان‌ان علیه این اقدام رئیس‌جمهور منتخب تهیه کرده‌بود گفت: «خبرنگاران و تصویربرداران پل ارتباطی برای مردم آمریکا هستند و از طریق ماست که ملت متوجه می‌شوند رئیس‌جمهور منتخب کجاست و چه می‌کند. »  نکته اصلی اینجاست که ترامپ می‌ خواهد همین نقطه قوت را از رسانه‌های آمریکایی بگیرد و از این طریق ضرباتی که آنها در ایام تبلیغات به او زدند را جبران کند.

سارا مارای خبرنگار سی‌ان‌ان در یکی از برنامه‌های پرمخاطب شبانه این شبکه گفت: با این عدم حضور رسانه‌ها در برنامه‌های رئیس‌جمهور منتخب اگر خدایی نکرده اتفاقی برای او بیافتد جایی در تاریخ ثبت نخواهد شد و مردم هم از جزئیات آن بی‌خبر می‌مانند.

مقابله با ترامپ البته به رسانه‌های آمریکایی محدود نشده و کاریکاتور و تصاویر عجیب و تیترهای ناامیدکننده و وحشت‌آفرین درباره او این روزها اکثر رسانه‌های جهان را پر کرده‌است. مجلات و روزنامه‌های پرتیراژ و مرجع بین‌المللی چون اکونومیست، فایننشیال تایمز و اشپیگل در سرمقاله‌های خود به قلم سردبیر یا هیات تحریریه درباره انتخابات آمریکا موضع‌گیری کردند و ترامپ را برای فرهنگ و اقتصاد و سیاست جهان خطرناک خواندند. بعد از رجب طیب اردوغان، اکنون ترامپ منفورترین چهره رسانه‌های جهان است. اما آنچه در ماههای آینده خبرساز خواهد شد، رویارویی او در کاخ سفید با رسانه‌های آمریکایی است. رویارویی که به نوشته فایینشیال تایمز، قبلا در کشورهایی مانند مصر و اتیوپی دیده می‌شد و اکنون در آمریکا باید شاهد آن باشیم. سردبیران رسانه‌هایی چون نیویورک‌تایمز و رویترز در روزهای اخیر در مصاحبه‌هایی گفته‌اند که منتظر می‌مانند ببینند آیا این رویارویی به دادگاه و برخوردهای حقوقی و قضایی هم کشیده خواهد شد یا نه. آنها ابراز امیدواری کرده‌اند با توجه به میزان حمایتی که در قوانین آمریکا برای رسانه‌ها دیده شده وجود دارد، دست رئیس‌جمهور منتخب برای برخورد قضایی و حقوقی چندان باز نباشد.