در بخش چهارم این مجموعه مقالات به ضرورت انتخاب هدف در تولید برنامه اشاره شد و گفتیم زمانی که برنامهساز بداند در تولید یک برنامه میخواهد به کجا برسد یعنی نقطه عزیمت و شروعش کجاست و انتهای این راه به کجا ختم میشود در واقع یک برنامه رادیویی طراحی شده است.
مدیریت پیام
در یک کلام: طراحی و ساخت برنامه رادیویی چیزی جز «مدیریت پیام» نیست.
در تعریف پیام «لاسول» در مدل ارتباطی خود میگوید: پیام دارای چند مولفه است: چه کسی؛ چه چیزی را؛ در چه مجرایی (از طریق کدام رسانه)؛ به چه کسی و با چه تاثیری میگوید.
اما از یاد نبریم که پیام یک امر منقطع از محیط و شرایط اجتماعی نیست بلکه در ارتباط با مسایل جامعه و متاثر از آن است. شرایط فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در شکل گیری پیام تاثیر میگذارد.
ویژگیهای پیام؛ عناصر و همچنین مدیریت پیام از جمله مباحثی است که در علوم ارتباطات به آن پرداخته شده است.
به تعبیری رسانه باید در برنامه سازی برای مخاطب مدیدیت شود نه برای اهداف خاص خود و در این مسیر مدیریت رسانه و پیام معنا پیدا میکند. لذا برنامه ساز موفق کسی است که در تولید برنامه مخاطب را در نظر گیرد و با توجه به نیاز وی برنامه بسازد و بتواند با ساخت برنامه مخاطب هدف را جذب کند. از همین رو لازم است برنامه ساز از آغاز مخاطب هدفش را مشخص کند. مخاطب هدف را میتوان از جنبههای مختلف تقسیم کرد به عنوان مثال بر اساس سن؛ جنس و همچنین بر اساس دسته و طبقه بندیهای اجتماعی، فرهنگی و ...
از این منظر برنامهای را میتوان موفق دانست که بتواند تعریف دقیق و شناخت صحیحی از مخاطب خود داشته باشد. در مخاطبشناسی به جنبههای مختلفی از جمله حوزه تحت پوشش شبکه، زبان مخاطب و پراکندگی جغرافیایی و همچنین گرایشها و خواستههای مخاطب توجه ویژه میشود. مخاطبان حتی از لحاظ میزان سواد و پایگاه اجتماعی نیز به دقت ارزیابی و تحلیل میشوند.
لذا برنامه ساز باید مدام از خود سوال کند هدفش از ساخت برنامه چیست و قصد دارد چه اثری بر روی مخاطب بگذارد.
بنابراین هدف گذاری گامی مهم است که باید به دقت مشخص شود. با تعیین هدف یا اهداف، مقصد را برای انتخاب مسیر تعیین میکنیم. از اینرو تعریف هدف نقشی اساسی در شروع یک برنامه دارد. هدف، فعالیت برنامه ساز را جهت میدهد و میتواند از دوباره کاریها جلوگیری کند.
عوامل مختلفی را درتعیین و تدوین هدف برنامه باید لحاظ کرد: