اصول اخلاق روزنامه‌نگاری جامعه روزنامه‌نگاران حرفه‌ای (SPJ)

[جامعه روزنامه نگاران حرفه ای (SPJ)، اصول اخلاق روزنامه نگاری خود را که پیش از این در سال 1996 معرفی شده بود، در سپتامبر 2014 مورد بازبینی قرار داده و آن ها را با توجه به تغییرات رخ داده در فضای رسانه ای به روز کرده است.]

اصول اخلاقی زیر در سال 1996، از سوی جامعه روزنامه‌نگاران حرفه‌ای منتشر شده است.

***

اعضای «جامعه روزنامه‌نگاران حرفه‌ای[1]» بر این اعتقادند که روشنگری در راستای حقوق مردم، طلایه‌دار عدالت و اساس دموکراسی است. وظیفه روزنامه‌نگار، جستجوی واقعیات و انعکاس عادلانه و کامل مسائل و رخدادها است. روزنامه‌نگاران وظیفه شناس، از هر رسانه‌ای که باشند، تلاش می‌کنند با صداقت در خدمت عموم باشند. امانت داری حرفه‌ای سنگ بنای اعتماد به یک روزنامه‌نگار است.

 حقیقت را جستجو و منعکس کنید

روزنامه‌نگاران باید در جمع آوری، انعکاس و تفسیر اطلاعات و وقایع راستگو، عادل و شجاع باشند.

 شما به عنوان روزنامه‌نگار باید:

• - صحت اطلاعات را از تمام منابع کنترل کنید و احتیاط به خرج دهد تا از بروز خطاهای سهوی جلوگیری نمایید. تحریف عمدی هیچ گاه قابل قبول نیست.
• - سعی کنید افرادی که از آن ها در خبرها اسم آورده شده را پیدا کرده و برای آن ها نیز فرصت اظهار نظر و پاسخ فراهم کنید.
• - تا جایی که امکان دارد از منابع متعدد استفاده کنید. مردم بیشتر به دنبال اطلاعاتی هستند که دارای منبع مشخص باشند.
• - قبل از این‌که به منابع خود قول بدهید که نامشان را محفوظ نگه می‌دارید، از هدف آن ها در ارائه خبر مطمئن شوید. به وضوح مشخص کنید که این منابع در برابر اطلاعاتی که در اختیارتان قرار می دهند، چه انتظاری دارند.
• - مطمئن شوید که تیترها، رپرتاژ آگهی‌ها، عکس‌ها، ویدئوها، پادکست‌ها و نقل قول‌ها گمراه کننده نیستند و منظور را به خوبی می‌رسانند. این‌ها نباید به گونه‌ای استفاده شوند که واقعیتی را کوچک جلوه دهند و یا در مسئله ای اغراق داشته باشند.
• - هیچ گاه نباید محتوای خبر، عکس و یا ویدئو را تحریف کنید. ویرایش عکس ها به دلایل فنی برای استفاده در رسانه مورد نظر، اشکالی ایجاد نمی کند. فیلم ها و عکس هایی که مونتاژ شده اند را باید با گونه‌ای مشخص کرد.
• - از انتشار اخبار قدیمی امتناع کنید. در صورت نیاز، قدیمی بودن خبر را به گونه‌ای مشخص کنید.
• - از جمع آوری اطلاعات به صورت محرمانه و پنهانی خودداری کنید، مگر این‌که از راه های معمول نتوانید به اطلاعات مورد نیاز دست پیدا کنید و ضرورت داشته باشد که افکار عمومی را از آن ها مطلع کنید. در صورتی که از این روش ها استفاده می کنید، در جایی از گزارش باید به آن اشاره نمائید.
• - هیچ گاه دست به سرقت ادبی نزنید.
• - ارزش های فرهنگی جامعه خود را به خوبی بشناسید و از تحمیل آن ها به دیگران خودداری کنید.
• - از پرداختن به کلیشه ها در رابطه با نژاد، جنسیت، سن، دین، قومیت، جغرافیا، ناتوانی، شکل ظاهری و جایگاه اجتماعی افراد خودداری کند.
• - از تبادل آزاد دیدگاه‌ها، حتی دیدگاه‌های مخالف حمایت کنید.
• - صدای آن‌هایی را منعکس کنید که صدایشان شنیده نمی‌شود. منابع رسمی و غیر رسمی اطلاعات، هر دو به یک اندازه دارای ارزش هستند.
• - تحلیل و یادداشت را باید از خبرها جدا کرد و آن‌ها را به گونه‌ای مشخص و مجزا از متن خبر منتشر کنید.
• - بین خبر و تبلیغات تفاوت قائل شوید و از مطالبی که در فضای خاکستری بین این دو قرار می گیرند، استفاده نکنید.
• - به امور عمومی باید به صورت آشکار پرداخته شود و عملکرد دولت در این زمینه باید شفاف باشد. روزنامه‌نگار موظف است در این زمینه وظیفه نظارت داشته باشد.

 ضرر و زیان را به حداقل برسانید

روزنامه‌نگاران اخلاقی با منابع، سوژه ها و همکاران خود، مانند انسان هایی برخورد می‌کنند که لایق احترام هستند.

• - از آن هایی که ممکن است به خاطر پوشش خبری متحمل ضرر و زیان شده باشند، دلجویی کنید. زمانی که با کودکان و یا منابع و سوژه های بی تجربه روبرو هستید، بیشتر دقت کنید.
• - زمانی که به دنبال مصاحبه گرفتن یا تهیه عکس از کسانی هستید که دچار اتفاقی غم‌انگیز شده اند، دقت کنید از نظر روحی به آن‌ها صدمه‌ای وارد نشود.
• - توجه داشته باشید در بدست آوردن اطلاعات و تهیه گزارش، به حریم دیگران صدمه‌ای وارد نشود. به یاد داشته باشید دنبال کردن یک خبر یا گزارش مجوز انجام هر عمل گستاخانه‌ای نیست.
• - بین افراد عادی، چهره‌های عمومی و آن‌ها که در قدرت هستند، تفاوت قائل شوید. مردم عادی حق دارند اطلاعات خصوصی خود را حفظ کنند. تنها یک اضطرار در رابطه با حقوق عمومی می‌تواند ورود به زندگی خصوصی افراد را توجیه کند.
• - برای تهیه گزارش در مورد کودکان و نوجوانانی که قربانی تجاوز جنسی شده اند، جوانب مختلف موضوع را به خوبی بسنجید.
• - قبل از صدور حکم دادگاه، هیچ گاه متهم را مجرم نخوانید.
• - همان طور که به فکر حقوق عموم هستید و آن‌را پیگیری می کنید، به فکر حقوق متهم نیز باشید تا در جریان محاکمه از حقوق خود برخوردار باشد.

 مستقل باشید

روزنامه‌نگاران باید خود را از هرگونه وابستگی دور کنند و تنها به حقوق عمومی توجه داشته باشند. 

• - از تضاد منافع دوری کنید.
• - از وابستگی به انجمن‌ها، گروه‌ها و هر نوع فعالیتی که ممکن است به فعالیت حرفه ای شما ضربه وارد کند، اجتناب کنید.
• - از قبول هدیه، سفر مجانی و پیشنهادات ویژه‌ای که ممکن است به شما بشود، امتناع کنید. از شرکت در فعالیت‌هایی که ممکن است با وظیفه شما به عنوان روزنامه‌نگار تداخل داشته باشند، دوری کنید.
• - نسبت به عملکرد آن‌هایی که قدرت را در دست دارند، هوشیار و شجاع باشید.
• - آن‌هایی که در رسانه شما آگهی می‌دهند یا برخی گروه‌های فشار ممکن است برای پوشش یا عدم پوشش خبری در رابطه با موضوعی، خواسته های غیر معمول داشته باشند. در برابر این خواسته ها مقاومت کنید.
• - نسبت به منابعی که در برابر پول حاضر به در اختیار گذاشتن اطلاعات هستند هوشیار باشید. از معامله بر سر خبر اجتناب کنید.

 پاسخگو باشید

روزنامه‌نگاران در برابر مخاطبین خود مسئول هستند.

• - در مورد پوشش خبری به مخاطبین خود توضیح دهید و با آن‌ها تعامل داشته باشید.
• - مردم را تشویق کنید تا خواسته های خود از رسانه های خبری را مطرح کنند.
• - خطاهای خود را بپذیرید و فورا آن ها را اصلاح کنید.
• - خطاهای غیر اخلاقی روزنامه‌نگاران و رسانه های خبری را منتشر کنید. در عین حال، نکات مثبت آن ها را نیز در نظر بگیرید و از آن‌ها استفاده کنید.

[1] The Society of Professional Journalists