راهنمای Soundslides برای خبرنگاران (1)

یکی از ابزراهایی که طی سال های اخیر در پروژه های چندرسانه ای مورد توجه روزنامه نگاران دنیا بوده، نرم افزار Soundslides است. خروجی این نرم افزار یک اسلایدشو همراه با صدا[1] است که می توان آن را در کنار دیگر ابزارهای روزنامه نگاری چندرسانه ای به کار گرفت و روایتی کامل و چندوجهی از ماجرا ارائه داد. در چنین روایتی، روزنامه نگار سعی می کند از قابلیت های هر ابزار به بهترین شکل ممکن بهره بگیرد تا بتواند زوایای مختلف یک ماجرا را به مخاطب منتقل کند.

ابزارهای مورد استفاده در روزنامه نگاری چندرسانه ای به مدد پیشرفت فناوری در اختیار روزنامه نگاران قرار گرفته اند. بنابراین می توان آن را از جهتی مولود فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات دانست. نتیجه، کم‌رنگ شدن مرزهای مرسوم بین حیطه های روزنامه نگاری چاپی، رادیویی و تلویزیونی بوده است.

روزنامه نگاری چندرسانه ای را در تعریفی کلی می توان «ترکیب متن، عکس، صدا، ویدئو و گرافیک به منظور روایت روزنامه نگارانه یک ماجرا» دانست. زمانی که از «روایت روزنامه نگارانه ماجرا» سخن به میان می آید، منظور روایتی است که کاملا از دنیای فیکشن[2] فاصله گرفته و وارد دنیای خبر می شود؛ به عبارت دیگر، پرداخت موضوع باید بر دوش خبر سوار شود. در غیر این‌صورت، این پرداخت را نمی توان در حیطه «روزنامه نگاری» دانست. بنابراین روزنامه نگار همچنان باید به عناصر خبر و ارزش های خبری توجه داشته باشد. در روزنامه نگاری چندرسانه ای «اصول» تغییر نکرده، بلکه ابزارهای جمع آوری اطلاعات و شیوه های انتقال پیام دستخوش تغییرات شده است.

نرم افزار Soundslides

Soundslides نرم افزاری است سبک و ساده برای ساخت اسلایدشو[3]. از ابتدا در طراحی این نرم افزار، «مخاطب آنلاین» به عنوان گروه هدف در نظر گرفته شده است؛ به عبارت دیگر، طراح این نرم افزار به فکر ایجاد نوعی خروجی از این نرم افزار بوده که به سادگی و با سرعت، امکان ارائه آن در محیط وب[4] وجود داشته باشد.

جو ویس[5] در سال 2005 نرم افزار Soundslides را طراحی و پیاده سازی کرد. این نرم افزار اساسا برای روزنامه‌نگاران تهیه شده است تا بتوانند در کم ترین زمان، محتوای چندرسانه ای خود را در قالب اسلایدشویی استاندارد در اختیار مخاطب قرار دهند. ویس خود در حوزه فتوژورنالیسم و روزنامه نگاری چندرسانه ای فعال بوده است، بنابراین این حوزه و مخاطب آن را به خوبی می شناخته و نرم افزار ابداعی او اکنون توانسته جایگاه خوبی در میان روزنامه نگاران دنیا پیدا کند.

ورودی این نرم افزار یک فایل صدا و عکس های ساکن است و خروجی آن اسلایدشو ترکیب شده با صدا است. در حال حاضر امکان وارد کردن ویدئو به این نرم افزار وجود ندارد اما طبق گفته تیم پشتیبانی Soundslides در آینده این امکان نیز به آن اضافه خواهد شد. در صورتی که نرم افزار را خریداری کرده باشید می توانید اسلایدشو خروجی را در این صفحه به ویدئو تبدیل کنید که توضیحات مربوط به چگونگی انجام آن در قسمت های بعدی ارائه خواهد شد.

نکته مهم در مورد Soundslides این است که این نرم افزار قابلیت ویرایش عکس و صدا را ندارد و در واقع نرم افزاری است که از آن به منظور «هم‌گذاری» عکس و صدا استفاده می شود. بنابراین باید عکس ها و فایل صدا را از قبل در نرم افزارهای مختص ویرایش عکس (مثل Adobe Photoshop) و صدا (مثل Adobe Audition) آماده کرده، سپس آن ها را وارد نرم افزار نهایی، یعنی Soundslides، کرد و بر اساس سناریویی که برای پروژه خود دارید (سناریویی که روایت ماجرا[6] بر اساس آن پیش می رود)، آن ها را هم گذاری کنید.

معمولا ساخت یک پروژه چندرسانه ای که اسلایدشو ساخته شده با Soundslides جزئی از آن است، از ابتدا تا انتها توسط «یک نفر» انجام می شود. این نوع گزارش ها را گزارش های «خبرنگار-محور» می نامیم. این شیوه کار در حیطه «روزنامه‌نگاری کوله پشتی[7]» قرار می گیرد. خبرنگار خود با استفاده از دوربین فیلم می گیرد، عکاسی می کند، صدا می گیرد و اطلاعات مورد نیاز جهت نوشتن متن را جمع آوری می کند. او ست که از طرح گزارش خبر دارد و در مورد آن تصمیم گیری می کند، فیلم، عکس و صدای تهیه شده (مواد خام) را ویرایش و پردازش می کند و در نهایت گزارش را با استفاده از آن ها شکل می دهد.

پیش از ورود به آموزش نرم افزار، شاید بد نباشد ابتدا درسنامه «5 مرحله تولید چندرسانه‌ای» را مطالعه کنید، سپس با آگاهی از این مراحل، سوژه را انتخاب و سناریو را بنویسید. به منظور پرداخت خوب موضوع، بار دیگر درسنامه های «ارزش‌های خبری» و «عناصر خبر» را مرور کنید. همچنین شیوه صحیح ضبط صدا را در «راهنمای استفاده از میکروفون برای خبرنگاران» یاد بگیرید؛ این درسنامه اطلاعات خوبی نیز در مورد انواع میکروفون ها می دهد. سپس چگونگی ویرایش و ترکیب صداها را در درسنامه ای 6 قسمتی با عنوان «آنچه خبرنگاران درباره صدای دیجیتال باید بدانند» بیاموزید. یک اسلایدشو خوب حاوی عکس های خوب و تاثیرگذار است؛ «زبان تصویر» به بررسی عناصر تشکیل دهنده عکس می‌پردازد و به طور حتم دید شما را به عکس و عکاسی تغییر می دهد. البته برای گرفتن عکس های خوب از دیگر مطالب آموزشی بخش فتوژورنالیسم مدرسه همشهری نیز غافل نشوید. در نهایت، درسنامه «حد و مرز استفاده از موسیقی در مالتی‌مدیا» را مرور کنید و به ویدئوهایی که به عنوان مثال در آن ارائه شده دقت کنید تا بتوانید در صدای نهایی مورد استفاده در پروژه، به ترکیب خوبی از موسیقی و کلام برسید.

آرشیو چندرسانه ای های منتشر شده در وب سایت مدرسه همشهری، از این صفحه قابل دسترسی است. یکی از پربیننده ترین آن ها گزارش چندرسانه ای «قهوه خانه در نقش حوزه عمومی» از مجموعه «ایران در گذر ارتباطات»، ساخته حمیدرضا حسینی است:

در سلسله مطالب بعدی، شیوه کار با نرم افزار Soundslides و نحوه ساخت اسلایدشو ارائه خواهد شد. فراموش نکنید که در کنار اطلاعات فنی مربوط به کار با این نرم افزار، مهم ترین ابزار ما برای به قلاب انداختن مخاطب، ابزار «خلاقیت» است. به طور کلی، در روزنامه نگاری چندرسانه ای روزنامه نگار  نیازمند کاربست خلاقانه ابزارهای در دسترس است.

[1] audio slideshow

[2] fiction

[3] slideshow

[4] web

[5] Joe Weiss

[6] Storytelling

[7] Backpack Journalism