پیشرفت‌های فناوری دیجیتال و گسترش روزافزون دسترسی به جهان مجازی، اتاق‌های خبر را با تحولاتی ناگزیر مواجه کرده است. این تحولات، بسته به میزان پیشرفت‌های تکنولوژیک و تغییرات بازار رسانه‌ای، در کشورهای مختلف متفاوت است...
پیشرفت‌های فناوری دیجیتال و گسترش روزافزون دسترسی به جهان مجازی، اتاق‌های خبر را با تحولاتی ناگزیر مواجه کرده است. این تحولات، بسته به میزان پیشرفت‌های تکنولوژیک و تغییرات بازار رسانه‌ای، در کشورهای مختلف متفاوت است. برای بررسی تحولات اتاق‌های خبر در آمریکا، محققین موسسه پیو (Pew Research Center) با همکاری محققین مرکز تحقیقات پیمایشی پرینستون (Princeton Survey Research Associates) بهار سال 2008 تحقیقی انجام دادند. در این تحقیق سردبیران 259 روزنامه از 15 شهر مختلف ایالات متحده آمریکا به پرسشنامه‌ای اینترنتی در مورد تحولات اتاق خبر در سه سال گذشته پاسخ دادند. البته مصاحبه هایی نیز برای بررسی عمیق تر برخی داده های حاصل از پرسشنامه انجام گرفت. این تحقیق، یکی از بزرگترین تحقیقات سال‌های اخیر در موسسه پیو به شمار می رود. یکی از هر پنج روزنامه سراسری یا ملی (1217 روزنامه) در این تحقیق شرکت کرده اند. بیش از نصف روزنامه ها بیش از صد هزار تیراژ دارند. و حدود یک سوم شان بین 50 تا 100 هزار تیراژ دارند. اگرچه نتایج این تحقیق بیشتر ناظر بر رسانه های آمریکاست و در آنجا صدق می کند اما برخی دستاوردهای تحقیق بی شک برای دانشجویان و دست اندرکاران رسانه‌های ما نیز پند آموز است. آنچه در پی می آید نگاهی اجمالی به نتایج این تحقیق است. به طور کلی این تحقیق شش محور را مورد بررسی قرار داد که هر مورد را به اجمال مرور می کنیم.
*کاهش نیرو
*تغییر محتوا
*تغییر در اتاق خبر
*تاثیر وب
*شهروندان در اتاق های خبر
*آینده
این تحقیق نشان داد که 85 درصد از روزنامه های با تیراژ بالای 100 هزار نسخه، در سه سال گذشته کارکنان اتاق خبرشان را کاهش داده اند. روزنامه های بزرگی مثل لس آنجلس تایمز، شیکاگو تریبون و واشینگتن پست، گزارش های روشنی در مورد کاهش کارکنان اتاق خبر ارائه کرده اند. اما فقط 52 درصد روزنامه های کوچک تر این کاهش را گزارش کرده اند. این تحقیق همچنان نشان داده که بیش از نیمی از سردبیران در روزنامه های بزرگ و یک سوم آنها در روزنامه های کوچک توقع دارند در سال آتی تعدیل نیروی بیشتری صورت گیرد. حدود 59 درصد از 259 روزنامه ای که در تحقیق شرکت کرده بودند، خبرنگاران تمام وقت اتاق خبرشان را عمدتاً به دلیل فشارهای اقتصادی در سه سال گذشته کاهش داده بودند.
در مجموع تعداد صفحات روزنامه های آمریکا نسبت به سه سال گذشته کمتر و اخبار نیز کوتاه‌تر شده است. این کاهش و نیز کاهش در تعداد خبرنگاران، باعث کم شدن مطالب در برخی موضوعات شده است. اما چه موضوعاتی از فضای کمتری برخوردار شده اند.
در پاسخ به این سؤال مشخص شد در طول سه سال گذشته تقریباً دو سوم سردبیران فضا و اهمیت کمتری را به اخبار بین المللی داده اند. فقط دو درصد پوشش اخبار خارجی را «خیلی اساسی» دانسته اند. این کاهش اخبار خارجی در شرایطی اتفاق می افتد که نیروهای آمریکا در عراق و افغانستان درگیرند و کاخ سفید از نبردی بین المللی علیه تروریسم می گوید و تجارت جهانی بر زندگی روزمره آمریکایی ها تاثیر گذاشته است.
اما چه موضوعاتی رشد یافته اند. موضوعات آموزش، حوادث، اخبار محلی (local govt/politics) و گزارش های تحقیقی از جمله مهمترین موضوعات نسبت به سه سال گذشته در آمریکا بوده اند.
97 درصد سردبیران پاسخگو، گفته اند که اخبار محلی برای برای تولیدات خبری روزنامه «خیلی اساسی» هستند. حتی بزرگترین روزنامه های آمریکا که بیشترین تیراژ را دارند، بالاترین درصد (94 درصد) اهمیت را با انتخاب گزینه «خیلی اساسی» به اخبار محلی دادند. البته معنای اخبار محلی بین روزنامه های بزرگ و روزنامه های کوچک متفاوت است. طبیعی است که اخبار محلی برخی روزنامه های کوچک خیلی محلی تر از روزنامه های بزرگ است و به اصطلاح اخبار هایپر محلی «hyper-local» است و به قولی به همسایه ها می پردازد.
برخی توجه و گرایش به اخبار محلی را این گونه تعبیر می کنند که در واقع، روزنامه های آمریکایی دارند جاه طلبی هایشان را تقلیل می دهند و به مخاطبان هدف (niche reads) نزدیک می شوند.
منظور از تغییر در اتاق خبر بررسی تحولات در فرم اتاق خبر است. همچنین ساختار، فرهنگ و مهارت های تازه.
تحولاتی که در پرسنل تحریریه ها روی داده باعث شده است تا فرهنگ تحریریه ها هم تغییر کند. تقاضایی که برای مشاغل جدید در روزنامه ها بوجود آمده، نسلی از نیروهای جوان، پر انرژی و آشنا به فناوری های جدید و به اصطلاح همه فن حریف (از جهت داشتن مهارت های مختلف استفاده از این فناوری ها) را وارد شرکت های رسانه ای کرده است. اگرچه این نیروهای جدید شرکت ها را از فشار مالی ناشی از دستمزدهای زیاد گزارشگران و سردبیران پرسابقه و قدیمی رها می کند اما در عین حال بسیاری ازاین نیروهای جوان، جدید و همه فن حریف مثل قدیمی ها حساسیت خبری و ذوق نوشتن ندارند. در این تحقیق از سردبیران پرسیده شد که بدترین تاثیری که تحولات بر اتاق های خبر گذاشته است چیست؟ حدود 41 درصد از سردبیران مهمترین خسران اتاق های خبر را از دست رفتن خبرنگاران مجرب و مستعد (ذوق و استعداد روزنامه نگاری) دانسته اند. البته همه سردبیرا این طور فکر نمی کنند. برخی از آنها این نیروهای تازه را همچون خون تازه ای می دانند که برای محیط رقابتی امروز رسانه ها لازم است.
با توجه به تاثیرات وب سایت ها بر فرهنگ و آداب مصرف رسانه ای مخاطب، یکی از محورهای مورد بررسی «تاثیر وب» بر سازوکار کلی اتاق خبر بوده است. واقعیت این است که وب سایت های روزنامه ها در عین حال که امیدبخش هستند، در عین حال منبع نگرانی و تشویش هم هستند. شک نیست که وب، امتیازات قابل قبول و ستودنی در اختیار روزنامه نگاری می گذارد، اما 48 درصد سردبیران معتقد بودند که در کار آنها و همکارانشان همواره تعارضی میان قابلیت سرعت و امکان تعاملی که وب در اختیار می گذارد و مساله اساسی و اصولی «صحت» در کار خبرنگاری وجود دارد . اما 43 درصد پاسخگویان دیدگاه کاملاً خوشبینانه ای نسبت به وب دارند و ابرازعقیده کردند که فناوری وب پتانسیل عظیمی در اختیار روزنامه نگاری قرار می دهد و برای اتاق های خبر همچون یک منجی عمل کرده است.
تاثیر رو به رشد شهروندان و به اصطلاح روزنامه نگاران غیر حرفه ای بر اخبار و گزارش ها ، یکی دیگر از منابع تحول در اتاق های خبر است. یکی از منابع این تحول نیز وب بوده است به طوری که خوانندگان می توانند خود تولید محتوا کنند. تحقیق حاضر نشان داد که در سه سال گذشته میزان استفاده اتاق های خبر از محتواهای تولید شده توسط شهروندان بیشتر شده است.
برای مثال وبلاگی است که هر هفته سوالی را طرح می کند و مادران دیدگاه های خود را با هم در میان می گذارند. برخی مسائل و دغدغه های مطرح شده در این وبلاگ به روزنامه ها هم راه پیدا کرده اند.
در پاسخ به این سوال که «آیا از محتوای تولید شده توسط شهروندان در روزنامه استفده می کنید یا خیر؟» 59 درصد سردبیران پاسخ دادند که استفاده نمی کنند و 40 درصد آنها گفته اند از وبلاگ شهروندان در روزنامه استفاده می کنند.
در این تحقیق 46 درصد از پاسخگویان ابراز عقیده کردند که محتوای تولید شده توسط شهروندان «از اجزای اساسی روزنامه ها و وب سایت های آینده خواهند بود.»
در مصاحبه هایی که انجام شد سردبیران به خصوص بر استفاده از عکس
هایی ارسالی شهروندان تاکید داشتند. سردبیری توضیح داد که «در گذشته ما از مردم تقاضا می کردیم که عکس هایشان را برایمان ارسال کنند. اما حالا دیگر این کار بی معنی است. آنها امروز خودشان با موبایل عکس های خبری خوبی می گیرند و برایمان می فرستند. امروز مردم تعاملی تر شده اند.»
به راستی «آینده» اتاق های خبر که دارند کوچک تر، خلاق تر و البته زیر فشارهای مالی بیشتر هستند، چگونه خواهد بود.
در مجموع، گسترش روزافزون وب سایت های خبری واقبال عمومی به آنها، اقتصاد موسسات رسانه ای را با نگرانی های جدی مواجه کرده است. از این رو یکی از مهمترین مسائلی که مربوط به آینده می شود برنامه ها و فعالیت های موسسات برای اقتصادی کردن و کسب درامد از وب سایت ها است. طبق تحقیق حاضر، 69 درصد شرکتها درباره این مهم به شدت به تکاپو افتاده اند. 28 درصد نسبتاً فعالند و اما بقیه برنامه و فعالیتی در این خصوص ندارند.
مساله دیگر آینده حرفه روزنامه نگاری است. آیا وضعیت این حرفه به تدریج بهتر می شود و یا بدتر؟ در پاسخ به این سؤال که «پوشش خبری در مقایسه با سه سال گذشته چگونه است؟»
53 درصد گفته اند «کیفیت نوشتن» بهتر شده است و 15 درصد گفته اند بدتر شده است.
58 درصد ابراز عقیده کرده اند که وضعیت روزنامه نگاری از نظر «عمق گزارش» بهتر شده است و 25 درصد گفته اند بدتر شده است.
در مورد «جامع بودن پوشش خبری» 54 درصد گفته اند وضعیت بهتر شده است و 32 درصد گفته اند بدتر شده است.
42 درصد گفته اند از نظر «صحت گزارش ها» وضعیت روزنامه نگاری بهتر شده است و تنها 5 درصد معتقد بودند از این جهت وضعیت بدتر شده است.
جالب است که با وجود وضعیت اقتصادی رسانه های چاپی و سقوط درآمد شرکت های رسانه ای، و این که خود این سردبیران گفته اند توقع دارند دورنمای اوضاع اقتصادی بدتر شود و نسبت به وضعیت اقتصادی روزنامه هایشان در 5 سال آینده اصلاٌ خوشبین نیستند، اما با وجود همه اینها، در پاسخ به این سوال که « به طور کلی، کیفیت روزنامه نسبت به سه سال گذشته بهتر شده است یا بدتر؟ » 56 درصد گفتند بهتر شده است. 29 درصد معتقد بودند که امروز وضعیت متفاوت است و 14 درصد گفتند که امروز وضعیت به خوبی گذشته نیست.
این گزارش مفصل است و می توانید مشروح آن را در اینجا بخوانید.
منبع :
- http://www.journalism.org/node/11961
