معرفی كتاب
در یکی از شب های سرد زمستان آقا و خانم اشمیت در یکی از رستوران های شهر بوخوم نشسته اند و می‌خواهند غذا سفارش دهند، خانم اشمیت به همسرش می‌گوید «به کباب ها نگاه کن، خوشمزه به نظر می‌آإیند.» و آقای اشمیت بی اعتنا پاسخ می‌دهد : «نه، تو که می‌دانی من به این چیزها علاقه ندارم. من همان سینه اردک را ترجیح می‌دهم». گفت و گوی کوتاه و تکراری ای که در فضای نیمه رسمی رستوران میان یک زوج رخ می‌دهد شاید ساده ترین شکل چیزی باشد که ما انسان ها از آن با عنوان «ارتباط»(communication) یاد می‌کنیم...
مجید بیگلر- در یکی از شب های سرد زمستان آقا و خانم اشمیت در یکی از رستوران های شهر بوخوم نشسته اند و می‌خواهند غذا سفارش دهند، خانم اشمیت به همسرش می‌گوید «به کباب ها نگاه کن، خوشمزه به نظر می‌آإیند.» و آقای اشمیت بی اعتنا پاسخ می‌دهد : «نه، تو که می‌دانی من به این چیزها علاقه ندارم. من همان سینه اردک را ترجیح می‌دهم». گفت و گوی کوتاه و تکراری ای که در فضای نیمه رسمی رستوران میان یک زوج رخ می‌دهد شاید ساده ترین شکل چیزی باشد که ما انسان ها از آن با عنوان «ارتباط»(communication) یاد می‌کنیم، وضعیتی از امور که در آن یک انسان از فضای بسته و مونادگونه خویشتن خویش گامی به فراسو می‌گذارد و می‌کوشد با یک «دیگری» ربط یابد. گستردگی ارتباطات در عصری که ما در آن زندگی می‌کنیم با زمان های گذشته قابل مقایسه نیست، حتی این وضعیت با ده یا پانزده سال پیش از این نیز سنجش پذیر نیست، تا جایی که سخن گفتن از جامعه جدید با عنوان جامعه رسانه ای یا جامعه ارتباطی یا اطلاعاتی امری آشنا و بدیهی می‌نماید.
این امر نه تنها به گسترش شبکه های اجتماعی مجازی در اینترنت یا افزایش تعداد تلفن های همراه در دست همگان که به اهمیت و تاثیر رسانه های جمعی در زندگی فردی و جمعی انسان ها ارتباط دارد. تاثیر رسانه ها صرفا سطحی، آن هم رد سطح جهانی نیست، بلکه آن ها تاثیرات عمیقی بر مناسبات اجتماعی و روابط انسانی نیز داشته اند. هیچکس تاثیر رسانه ها و نقش آن ها در روند فروپاشی کشورهای سوسیالیستی سابق را نمی تواند انکار کند. امروزه کسب مهارت ارتباطی و توانایی نقش بازی کردن از شرط های بسیار مهم گذشتن از سد گزینش و کسب موفقیت در بسیاری از شغل هاست. مسئله فقط توانایی زبانی نیست، بلک کسب مهارت و آشنایی با نظام های ارتباطی مهم دیگر نیز اهمیت دارد. زیرا مهارت های ارتباطی تنها به مهارت های زبانی محدود نمی شود، بلکه همچنین شامل مهارت داشتن در نظام های نشانه ای و ارتباطی دیگر به منظور اجرای صحیح نیز می‌شود. منظور از اجرای صحیح در واقع، رفتار مناسب با تعلقات گروهی یا شیوه های خاص زندگی است. چرا که استفاده از مدهای لباس، پوشیدن لباس مناسب و داشتن ظاهری آراسته زمینه را برای برقراری ارتباط فراهم می‌کند. ما می‌گوییم، می‌شنویم، می‌نویسیم، می‌خوانیم ،تلویزیون تماشا می‌کنیم، موسیقی گوش می‌کنیم و در یک کنسرت شیفته اجرایی عالی می‌شویم، پس ما کی و کجا در زندگی روزمره فارغ از ارتباط هستیم؟
جامعه شناسی ارتباطات به عنوان یکی از مهم ترین شاخه های دانش جامعه شناسی می‌کوشد با نگاهی عالمانه و دقیق ابعاد گوناگون ارتباطات انسانی در بستر جامعه را مورد کنکاش و واکاوی قرار دهد. با رشد و گسترش ارتباطات و شیوه های ارتباطاتی، ادبیات این شاخه نیز متحول شده و نظریه های نوینی برای تبیین و توضیح مناسبات انسانی به وجود آمده است. کتاب «مبانی جامعه شناسی ارتباطات» نوشته رینر شوتس ایشل یکی از برجستگان این حوزه به زبان آلمانی است که جلد نخستش در سال 2005 به چاپ رسیده و به تازگی(1391) توسط کرامت الله راسخ ترجمه و به همت نشر نی منتشر گردیده است.
فصل های کتاب، به عنوان کتاب درسی برای یک نیم سال تحصیلی، در شانزده فصل تدوین شده است. تمام فصل ها با هدف و به سمت پاسخ گویی به یک پرسش اساسی اند: چگونه ارتباط میان انسان ها ممکن است؟ این پرسش به سوال بنیادین دیگری در حوزه جامعه شناسی به طور عام، یعنی پرسش از نظم اجتماعی می‌انجامد. جامعه شناسی ارتبطات از دستاوردهای علمی حوزه های دیگر استفاده می‌کند. به طور مشخص، تحول نظری در عرصه فلسفه زبان و زبان شناسی و در پی آن، نظریه های معناشناسی و نشانه شناسی، نظریه های اطلاعات، و بیش از همه نظریه های جامعه شناختی بر پیدایش و رشد نظریه های ارتباطی در حوزه جامعه شناسی تاثیر داشته اند. نویسنده مطالب کتاب را با توجه به تاثیر این نظریه ها تنظیم و تدوین کرده است.
نویسنده در فصل اول کلیات مقدماتی درباره جامعه شناسی ارتباطات و اهمیت و ضرورت آن آورده است. او در فصل دوم به نظریه هایی می‌پردازد که منشا آن ها زبان شناسی است. در این فصل نظریه اندیشمندانی چون هومبلت، پیرس، سوسورف بولر، یاکوبسن و موریس مطرح می‌شود.
در فصل سوم با عنوان نظریه های ارتباطی در جامعه شناسی به بررسی مدل ها و نظریه ها و پرسش هایی می‌پردازد که عبارتند از مدل بنیادی در جامعه شناسی ارتباطات، پرسش های اساسی جامعه شناسی ارتباطات، شرط های فرایند ارتباط، نظریه های کنش، تاثیر ساختارهای اجتماعی بر ارتباط، مفاهیم بنیادی مانند مفهوم، معنا و فهمیدن، شرط های عملی ارتباط، و سرانجام شرط های رسانه ای ارتباطات. فصل چهار به بررسی نظریه های کولی، مید و کنش متقابل نمادین اختصاص یافته است تا زمینه فهم جامعه شناختی ارتباط فراهم آید. فصل پنجم، هفتم و نهم به تمرین هایی در این زمینه اختصاص یافته است و در فصل ششم به نظریه های شوتیس و ولاکمن و در فصل هشتم به نظریه گارفینکل می‌پردازد. فصول دهم تا پانزدهم کتاب آخرین دستاوردهای نظری در حوزه جامعه شناسی ارتباطات را معرفی می‌کند. فصل دهم نظریه هابرماس و عقلانیت ارتباطی، فصل یازدهم ارتباط و تفسیر ارتباطی، فصل دوازدهم نظریه لومان و نظریه خودارجاعی و فصل سیزدهم آثار و نظریه فایده مورد انتظار در ارتباط معرفی می‌گردند. فصل چهاردهم کتاب نیز نظریه بازی زبانی و فصل پانزدهم نظریه پیر بوردیو و نظریه اقتصاد مبادله زبانی معرفی می‌گردند.
آقا و خانم اشمیت، یعنی همان زوجی که در ابتدای این نوشته توصیف شدند نیز در تمام فصول کتاب حضور دارند و در طول کتاب در زمینه مباحث کتاب با یکدیگر به گفت‌وگو و ارتباط می‌پردازند.
