رسانه‌های چاپی و شبکه‌های اجتماعی؛ پیوندی الزامی

ساغر کوهستانی- در ایران، حرکت رسانه‌های چاپی به سمت رسانه‌های دیجیتال شروع شده است. در این فضای جدید، هر نشریه‌ می‌بایست با اتکا به نقاط قوت و تمایز موضوعی خود، جایگاه مناسبی را در میان انبوهی از نشریات و اطلاعات موجود در فضای مجازی پیدا کند.دست یافتن به چنین جایگاهی، با حضور توده‌وار و نسخه‌برداری از دیگران در فضای مجازی امکان پذیر نیست. هر رسانه چاپی باید شرایط شبکه‌های اجتماعی را تحلیل و توانایی‌های منحصر به فرد خود را در آن بستر پیدا کند.

روزنامه‌ها ده‌ها سال فرمان‌روایان اطلاع‌رسانی در دنیا بوده‌اند؛ اما چاپ اخبار سوخته، فرهنگِ کاریِ فرسوده، هزینه‌های بالا و صدمات زیست‌محیطی، تنها بخشی از مشکلاتی است که صنعت چاپ، به دنیای امروز ارتباطات تحمیل می‌کند.

کاربران فضای مجازی، اخبار و اطلاعات روزمره را از کانال‌ها و صفحات اجتماعی که به سلیقه و دیدگاه‌های سیاسی‌شان نزدیک‌تر است، دریافت می‌کنند. در این میان، یک رسانه چاپی می‌تواند با توجه به جهت فکری‌اش، تعداد زیادی از مخاطبان هم‌سو را با خود همراه کند. این امر تنها با حضور مستمر، خلاقانه و مشخص این رسانه در فضای مجازی امکان پذیر خواهد بود.

چه پیامی برای چه کانالی

کاربران بسته به نیاز و فن‌آوری در دسترس، از شبکه‌های اجتماعی تحت بسترهای گوناگون استفاده می‌کنند و بسته به ویژگی‌هایی که هر یک از این شبکه‌های اجتماعی در اختیار قرار می‌دهند، به دنبال انواع متفاوتی از پیام و اطلاعات هستند. برای آگاهی از قابلیت‌های کاربردی شبکه‌های اجتماعی مختلف و انتخاب فرم و محتوای مناسب  نکات زیر را در نظر داشته باشید:

-         حتما عضو شبکه‌ی اجتماعی یا پیام رسان مورد نظرتان شوید و نحوه ارائه پیام و محتوایی که توسط دیگر کاربران ارسال می‌شود را به همراه بازخوردشان رصد کنید.

-         از اطرافیان خود بپرسید که عضو کدام شبکه‌های اجتماعی بوده و در آن‌ها به دنبال چه اطلاعاتی هستند.

-         با یک نظر سنجی محدود دریابید در یک رسانه اجتماعی مشخص،مخاطبان از برند شما توقع انتشار چه اطلاعاتی را دارند.

-         همیشه از جدیدترین فن‌آوری‌های مرتبط با رسانه اجتماعی مورد نظر آگاه باشید و حتما اطلاعات خود در خصوص نحوه استفاده از آن را به‌روز نگه دارید.

-         اطلاعات مربوط به رهبران صنعت رسانه‌های نوین، مدیران شبکه‌های اجتماعی موفق و سازمان‌های پرطرفدار منتشر کننده‌ اطلاعات در شبکه‌های اجتماعی را دنبال کنید و از آن‌ها بیاموزید.

-         هیچ‌گاه از رصد تلاش‌های رقبای خود در فضای مجازی غافل نشوید.

چگونه مخاطب را به پیام رسانه خود جذب کنیم؟

داستان‌های خبری پیوسته در شبکه‌های اجتماعی در جریان هستند؛ بنابراین، جلب نظر مخاطبان در بسترهای مختلف،هر روز سختر می شود. برای داشتن صدایی رسا در میان پیام‌های در حال گردش در شبکه‌های اجتماعی، ابتدا نیازمند آماده سازی عنوان جذاب هستید. برای این منظور، هشت نکته برای نوشتن یک تیتر موثر در شبکه‌های اجتماعی معرفی می شوند:

-         خبر را توضیح دهید: مردم علاقه‌مندند از آخرین خبرو اخبار تکمیلی مربوط به آن مطلع باشند.

-         افعال قدرتمند استفاده کنید: تیترباید پویا باشد، فعل‌های زنده و پویا انتخاب کنید.

-         'عدد' اضافه کنید:معمولا خوانندگان می دانند که از داستان و خبر چه می خواهند، به اطلاعات خود آمار اضافه کنید.

-         سئوال بپرسید: سئوالاتی که کنجکاوی مخاطب را جلب و او را درگیر می کند، بپرسید اما از مطرح کردن سوالات کلیشه‌ای برای افزایش کلیک، خودداری کنید.

-         از بهترین نقل قول استفاده کنید:نقل قول ها می توانند بهترین قسمت داستان یا خبر را نقل کنند و برای پست‌های تویتری بسیار مناسب هستند.

-         از اطلاعات آشنا استفاده کنید:مخاطبان به دنبال موضوعات آشنا هستند و اگر اسامی، مکان‌ها و سازمان‌های معرفی شده را نشناسند، موضوع را دنبال نخواهند کرد.

-         به پیام اضطرار اضافه کنید:در زمان پخش اولیه خبر بر اهمیت، فوریت و اضطرار آن تاکید کنید. برای این کار می‌توانید از عباراتی چون 'خبر فوری'، 'همین حالا'، 'به روز شده'و امثال این‌ها استفاده کنید.

-         احساسات مخاطب را درگیر کنید: در بسیاری موارد مخاطبان به صورت احساسی با پیام‌های مختلف درگیر می‌شوند؛ از این فرصت استفاده کنید.

راه‌هایی برای به‌ روز بودن

استفاده از شبکه‌های اجتماعی این امکان را برای خبرنگاران در رسانه‌های سنتی به‌وجود آورده که شنوای صداهای متفاوتی باشند؛صدایی که قبلا کمتر شنیده می‌شد و به همین دلیل شاید خطری بزرگ روزنامه‌نگاران را تهدید کند: برخی از صداها بیش از اندازه اهمیت پیدا کند یا دریافت اطلاعات، در مواردی، اصول اخلاقی روزنامه نگاری را پایمال کند. در این میان یافتن اطلاعات صحیح دشوار می‌شود. اگرچه بسیاری از سازمان‌های رسانه‌ای سنتی، به شبکه‌های اجتماعی به عنوان یک تهدید نگاه می‌کنند؛اما در بسیاری از موارد، شبکه‌های اجتماعی بستر جدیدی برای معرفی رسانه‌ چاپی هستند و می توان از امکانات و فرصت موجود، مثل «شهروند خبرنگاران» استفاده کرد.

از سوی دیگر،شبکه‌های اجتماعی این امکان را به رسانه‌های چاپی می‌دهد که در صحنه و در میان مردم حضور داشته و از آخرین رویدادها و وقایع جدید مطلع باشند. از این رو روزنامه‌نگاری آنلاین، این امکان را به خبرنگار می‌دهد که همواره اخبار خود را به‌روز نگه دارد و بازخوردهای مربوط به آن را دریابد. به همین دلیل است که در دنیای امروز، از هر روزنامه نگار فعال انتظار می رود که یک کنش‌گر فعال در فضای مجازی باشد. وقتی صحبت از یک شبکه‌ پیام‌رسان قدرتمند در میان خبرنگاران و سازمان های رسانه ای می شود، نام توییتر در صدر همه شبکه‌های اجتماعی قرار می‌گیرد.

جمع بندی

همان گونه که مک‌لوهان در نظریه‌ی«آینه‌ عقب‌نما» می‌گوید، هر رسانه‌ جدیدی که به بازارعرضه می‌شود، ویژگی‌های رسانه‌های قبلی رادارد. یعنی به فن‌آوری‌های قبلا ز خود توجه می‌کنند، مثل کامپیوتر و خودرو که ویژگی‌های ماشین تحریر و در شکه راد رخوددارد. معنای این حرف می‌تواند این باشد که فن‌آوری جدید، وسایل قدیمی‌تر را کنار نمی‌نهد،‌ بلکه آن‌ها را متحول می‌سازد و به گونه‌ای درمقابل ما قرار می‌دهد که گویی تغییر چندانی به ‌وجود نیامده است.

شبکه‌های اجتماعی نیز باتوجه به رسانه‌های پیشاز خود، مانند صنعت چاپ دارای ویژگی‌های مشابه، به اضافه ویژگی‌های نوین هستند. رسانه‌های دیجیتال که زمینه‌ساز فضای مجازی شدند، درمقایسه بارسانه‌های پیشین خود، دگرگون شده‌اند. از این رو، با وجود حضور فعال رسانه‌های سنتی در فضای مجازی، هنوز نقش محوری رسانه‌های قدیمی‌تر به عنوان هسته ارتباطی از بین نرفته است؛ در حالی که در سوی مقابل، عدم حضور مناسب یک رسانه‌ی چاپی در بستر جدید را می‌توان نوعی خودکشی محسوب کرد.

منابع:

Griessner, Mag. Christoph (2012), NEWS AGENCIES AND SOCIAL MEDIA: A RELATIONSHIP WITH A FUTUR,Reuters Institute Fellowship Paper,University of Oxford

https://www.poynter.org/2017/8-headline-tips-to-hook-readers-on-social-media/464682/

https://www.poynter.org/2017/6-ways-to-learn-what-works-on-a-social-media-platform/460701/

https://goo.gl/v9We1K