محققان دریافته‌اند که کشورهایی با مطبوعات آزادتر، کمتر دچار فساد میشود[1] و آزادی مطبوعات حتی می‌تواند به مبارزه با فساد هم کمک کند[2]. به‌طور کلی، فساد به معنای سوء‌استفاده از قدرت سیاسی برای نفع شخصی است. پدیده‌ای که می‌تواند هم به پیشرفت اقتصادی لطمه بزند[3] و هم نابرابری و فقر را افزایش دهد[4
طاهره رحیمی- نتایج یک تحقیق دانشگاهی نشان می‌دهد کشورهایی که سابقه آزادی مطبوعات کمتری دارند، در مبارزه علیه فساد بیشتر از شبکه‌های اجتماعی بهره می‌برند.
محققان دریافته‌اند که کشورهایی با مطبوعات آزادتر، کمتر دچار فساد میشود[1] و آزادی مطبوعات حتی می‌تواند به مبارزه با فساد هم کمک کند[2]. به‌طور کلی، فساد به معنای سوء‌استفاده از قدرت سیاسی برای نفع شخصی است. پدیده‌ای که می‌تواند هم به پیشرفت اقتصادی لطمه بزند[3] و هم نابرابری و فقر را افزایش دهد[4].
چند سال قبل، زمانی که روزنامه‌های کاغذی، هنوز قدرتمند بودند، در کشورهایی مثل جمهوری آذربایجان (یک جمهوری به‌جا مانده از شوروری سابق با پیشینه فساد وحشتناک[5]) روزنامه‌نگاران، در معرض آزار و اذیت بودند و منابع خبری روزنامه‌ها محدود می‌شد[6]. اگرچه امروزه هم، روزنامه‌نگاران منتقد در آذربایجان همچنان زندانی می‌شوند، اما حکومت در سانسور محتوای دیجیتال شبکه‌های اجتماعی کمتر موفق بوده است. قطعا دولتمدران این کشور هم توانسته‌اند در حدممکن، دسترسی مردم را به سایت‌های اینترنتی محدود کنند، اما زمانی که پای دورزدن محدودیت‌های اینترنت وسط بیاید، کاربران بسیار زبر و زرنگ[7] می‌شوند. با گسترش رسانه‌های اجتماعی سوال تازه‌ای برای محققان مطرح شده؛ آیا شبکه‌های اجتماعی هم مثل مطبوعات، قدرت مبارزه با فساد را دارند؟
یک مقاله خواندنی باعنوان «آیا رسانه‌های اجتماعی فساد را کاهش می‌دهند؟»[8] در تازه‌ترین شماره مجله علمی «اطلاعات، اقتصاد و سیاست» منتشر شده است. جمعی از محققان دانشگاه «ویرجینیا تِک» در پژوهش خود این سوال را مطرح کرده‌اند که «آیا استفاده فزاینده از رسانه‌های اجتماعی، مخصوصا فیسبوک با پایین آمدن سطح فساد همبستگی دارد یا نه؟» آنها از فیسبوک به عنوان یک نمونه برای بررسی رسانه‌های اجتماعی در یک کشور مشخص استفاده کردند. البته فیسبوک در بعضی کشورها، به اندازه شبکه‌های اجتماعی بومی محبوب نیست، در بعضی کشورها مثل چین فیلتر است (که همین موضوع فرضیه محققان را در زمینه آزادی تایید می‌کند) یا گاهی مثل روسیه، شبکه‌های اجتماعی تاثیرگذارتری وجود دارند.
پژوهشگران تحقیق، این فرضیه را مطرح می‌کنند که فیسبوک، احتمالا کارکرد پیشین یک رسانه آزاد را در گذشته از آن خود کرده‌است. به این ترتیب که هر فردی با دسترسی به اینترنت، به یک صدا، به راهی برای سازماندهی جمعی و اعتراض و همین‌طور به مخاطبان فراوان دسترسی دارد.
این محققان، در سال 2012 اطلاعاتی را از بیش از 150 کشور جمع‌آوری کرده و برای سنجش میزان نفوذ فیسبوک، از داده‌های شرکت تحلیل‌های رسانه‌ای «کوینتلی[9]» در زمینه میزان استفاده از فیسبوک در هر کشور استفاده کرده‌اند. برای مقایسه کشورها درزمینه فساد هم، نویسندگان یکی از پیمایش‌های بانک جهانی[10] را مبنای کار خود قرار دادند. میزان فساد معمولا با برداشت افراد از فساد یا به‌عبارت دقیق‌تر اینکه آنها چطور فساد را در زندگی روزمره‌شان تجربه می‌کنند، سنجیده میشود.این پیمایش بانک جهانی، با عنوان «شاخص کنترل فساد» در مقیاسی بین 2.5 تا 2.5- فساد را سنجیده‌است. به این‌ترتیب که نمره بالاتر یعنی نمره‌ای نزدیک به 2.5، به‌معنای فساد کمتر تفسیر میشود.
نکات کلیدی این تحقیق:
اگر به این موضوع علاقه‌مند هستید، این تحقیقات می‌تواند کمک بیشتری به شما در این زمینه بکند:
منبع:
https://journalistsresource.org/studies/society/social-media/facebook-corruption-social-media-internet-penetration
[1] https://link.springer.com/article/10.1057%2Fpalgrave.jibs.8400262
[2] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0047272701001864
[3] https://academic.oup.com/qje/article-abstract/110/3/681/1859244/Corruption-and-Growth?redirectedFrom=fulltext
[4] https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs101010100039
[5] https://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2016#table
[6] https://www.irex.org/sites/default/files/pdf/media-sustainability-index-europe-eurasia-2001-azerbaijan.pdf
[7] https://www.torproject.org/projects/torbrowser.html.en
[8] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0167624516300373
[9] https://www.quintly.com/
[10] http://data.worldbank.org/data-catalog/worldwide-governance-indicators
[11] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0305750X13002891
[12] http://econpapers.repec.org/article/eeeiepoli/v_3a24_3ay_3a2012_3ai_3a1_3ap_3a69-74.htm
[13] https://journalistsresource.org/studies/international/development/relationship-economic-growth-corruption-case-vietnam
[14] http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0047272799000924
