دیدگاه ماهوی در مورد حقوق مالکیت معنوی رادیو اینترنتی

چکیده:
امروزه صنعت موسیقی به دلیل کپی غیرمجازی که به‌وسیله‌ی شبکه‌های به هم پیوسته‌ی اینترنتی (internet per- to- per) تسهیل شده‌است، به نحو قابل ملاحظه‌ای با کاهش درآمدها مواجه شده است، بنابراین، ایجاد مانع در برابر استفاده مجانی از موسیقی، تشویق و هدایت هنرمندان به تولید و خلاقیت رایگان در حوزه‌ی هنری و در نهایت، از بین بردن میراث فرهنگی کاری دشوار است. با توجه به اینکه هنوز هم هنرمندان خلاق قادرند تا در حوزه‌های هنری کسب درآمد کنند، ما در قبال کاربرد حرفه‌ای از موسیقی پیشنهادهایی را ارائه می‌کنیم.

'حرفه‌ای‌گرایی' به این معنی است هنرمندانی که از طریق موسیقی کسب درآمد می‌کنند، باید مورد حمایت قرار گیرند. ایستگاه‌های رادیو اینترنتی حوزه‌ی بزرگی برای کاربران حرفه‌ای به شمار می روند. اما به راستی 'ایستگاه رادیو اینترنتی' چیست؟ ما قبل از این که بخواهیم خط‌مشی حقوقی در قبال استفاده از موسیقی به وسیله چنین ایستگاه‌هایی را ارائه کنیم، باید به طور واضح به این سؤال پاسخ دهیم. در پایان، دانش و اطلاعاتی را ارائه می‌کنیم که از طریق ایستگاه‌های رادیو اینترنتی کسب می شود و می‌تواند بر اساس طرح و برنامه حقوقی مورد استفاده قرار گیرد.

کلمات کلیدی: DRM؛ ماهیت شناختی؛ رادیو اینترنتی.

1. مقدمه
پس از گذشت چندین سال هنوز هم صنعت موسیقی کاهش قابل ملاحظه‌ای را در کسب درآمدها در یک مقیاس وسیع جهانی به دنبال داشته است. یکی از دلایل اصلی کاهش درآمدها، استفاده از فن آوری ابتکاری به وسیله‌ی صنایعی است که موسیقی را از طرق مختلفی به دست می‌آورند. برای مثال مکانیزم‌های تقسیم فایل به هم پیوسته (per- to- per) مانند Gnutella و Music City قادرند که موسیقی را برای مشتریان نهایی (end customers) پخش کنند و جلوگیری کردن از این کار، آسان نیست. پیامدهای این کار در مورد صنعت موسیقی، افزایش قیمت سی دی‌های موسیقی است که به نظر می رسد تنها انگیزه برای به دست آوردن موسیقی غیرمجاز باشد. بنابراین، در حال حاضر وضعیت مربوط به هنر به شکلی است که قطعه‌های موسیقی (music tracks) تقریباً به طور مجانی در دسترس مشتریان نهایی قرار می‌گیرد. درست است که این مشتریان از چارچوب‌های حقوق مالکیت معنوی تخطی می‌کنند ولی اگر چنین امری هم اتفاق بیفتد ممانعت از آن کاری دشوار است.

اگر ما فرض کنیم که استفاده از قطعه‌های موسیقی توسط مشتریان با جریان آزاد اطلاعات سازگاری دارد، سؤالی که در اینجا مطرح می شود، این است که هنرمندان، آهنگسازان، نویسندگان و تولیدکنندگان چگونه می‌توانند با ارائه‌ی کارهای ابتکاری خود، کسب درآمد کنند؟ اگر این افراد و گروهها قادر به کسب درآمد نباشند احتمالاً تولیدات موسیقی و در نتیجه میراث فرهنگی از بین خواهند رفت.

در این مقاله، یک راه حل اصولی در مورد کاربرد حرفه‌ای از موسیقی پیشنهاد می کنیم. برای نمونه در 'اروپا'، ایستگاه‌های رادیو و تلویزیونی در برنامه‌های خود از موسیقی استفاده می‌کنند. یک فرض اساسی این است که این کاربران حرفه‌ای (در بیشتر موارد مؤسسات) با استفاده نکردن از موسیقی غیرمجاز و با انجام معاملات قانونی و مشروع می‌خواهند برای خودشان کسب درآمد کنند. بنابراین پیش‌بینی اینکه کاربرد حرفه‌ای از موسیقی با استفاده از فن آوری های اینترنتی رو به افزایش خواهد بود، انتظاری قابل قبول است، مثل فن آوری‌هایی که در شبکه‌‌های درهم تنیده قابل استفاده است. با توجه به اینکه در روزهای اولیه، از موسیقی به صورت محدودی استفاده حرفه‌ای به عمل می‌آمد (در ایستگاه‌های رادیویی، کافه‌ها و ...)، ولی هم اکنون در مورد کاربردهای ابتکاری از موسیقی که توسط اینترنت تحقق پیدا کرده‌است، می‌ توانیم ایده‌های جدیدی را پیشنهاد کنیم، مثلاً می‌توانیم از پخش امواج رادیوهای خصوصی، کاربرد موسیقی در بازی های رایانه‌ای، موسیقی متن برای وب سایت‌ها و غیره نام ببریم.

در EC-IST که سرمایه‌گذار پروژه‌ی Obelix بوده، ما با 'کانون بین المللی حقوق مالکیت معنوی' (international intellectual property rights society) که 'سنا' (SENA) نامیده می شود، همکاری می‌کنیم به طوری که این کانون در مورد کاربردهای حرفه‌ای مبتکرانه از موسیقی فعالیت دارد. در واقع نقش 'سنا' جمع آوری پول از کاربران حرفه‌ای موسیقی و توزیع این پولها بین هنرمندان خلاق و شرکتهای ثبت است.

در اینجا، نمونه‌های زیادی در مورد کاربردهای حرفه‌ای از موسیقی وجود دارد. در پروژه‌ی Obelix برای شروع کار، ما رادیو اینترنتی را انتخاب کردیم. زیرا 'سنا' قبلاً مبالغی را از ایستگاه‌های رادیو سنتی جمع آوری کرده‌است. در واقع 'سنا' خود را به 'قانون هلند' (Dutch Law) متعهد می داند تا بتواند از ایستگاه‌های رادیویی و به تبع آن از ایستگاه‌های رادیو اینترنتی به خاطر کاربرد حرفه‌ای از موسیقی، مبالغی را دریافت کند.

با دریافت مبالغ یا حق پخش (fee) از ایستگاه‌های رادیو اینترنتی، به طرح و برنامه‌ای مشخص نیازمندیم تا میزان پولی را که توسط این ایستگاه‌های اینترنتی پرداخت می‌شود، مشخص کنیم. با انجام چنین کاری، درک حقوق و قوانین مربوطه حائز اهمیت است به طوری که در نهایت، منجر به طرح این سؤال می شود که به راستی رادیو اینترنتی چیست؟ آیا این رادیو شبیه رادیو فرکانسی است؟ آیا می‌توانیم به اشکال رادیو اینترنتی فکر کنیم؟
برای درک این واقعیت ها، مطالعات گسترده‌ای در جهان ماهوی صورت گرفته‌است. طبق نظر 'گروبر' (Gruber) ماهیت می‌تواند چنین تعریف شود: 'خصوصیت روشنی از یک مفهوم است.' واژه ماهیت‌شناسی (ontology) از فلسفه اقتباس شده است و توصیف منظمی از وجود است. در زمینه‌ی سیستم‌های اطلاعاتی و AI، ماهیت شناختی یا آنتولوژی تا حدودی تفسیر متفاوتی را ارائه می‌کند، 'ماهیت شناسی یک نظریه از آنچه که وجود دارد، نیست بلکه وحدت تجربی اعتقاد به وجود است.'
این تفسیر به دیدگاهی نزدیک است که می‌گوید 'آنتولوژی' مشخص کردن چیزهایی است که ما باید فرض کنیم وجود دارند تا صحت نظریه‌های ما اثبات شوند.

آنچه که مردم به وجود آن معتقدند، 'مفهوم' نامیده می شود. مفهوم دیدگاه معین و مشخصی از جهانِ هستی را ارائه می‌کند. در این شرایط دنیای ایستگاه‌های رادیویی، دنیای بی تکلف و ساده شده‌ای است. تعریف جدید ماهیت شناختی بر این مسئله تأکید دارد که در خصوص توصیف مفهوم باید توافقی وجود داشته باشد. توجه به مفهوم برای ما حائز اهمیت است زیرا ما می خواهیم استنباط مشترکی از مفهوم ایستگاه رادیو اینترنتی با افراد حقیقی و حقوقی ذینفع داشته باشیم.

ارائه‌ی دیدگاه ماهوی از مفهوم رادیو اینترنتی، به نحوی که برای توسعه یک طرح و برنامه حقوقی مناسب باشد، دغدغه‌ی مقاله حاضر است. در بخش دوم، جنبه جدیدی از رادیو اینترنتی که تفسیرهای گوناگونی را از این رادیو ارائه می‌دهد، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. ما متوجه خواهیم شد که این تفسیرها و مباحث به نحو قابل توجهی متفاوتند. با توسعه ماهیت‌شناسی رادیو اینترنتی، ما ارزیابی را از توانایی ها و ظرفیت های بالقوه رسانه ای (که مقایسه‌ی رادیو اینترنتی با رادیو فرکانسی از نظر قابلیت های فنی است) را با 'سنا' در بخش سوم انجام می دهیم. در بخش چهارم نیز برای رادیو اینترنتی ماهیتی تجاری قائل می شویم و در بخش پنجم، نتایج و پیشنهادها را مطرح خواهیم کرد.

2. آخرین تحولات رادیو اینترنتی
ماهیت رادیو اینترنتی واقعاً برای ما مبهم است. برای روشن شدن این مسئله دو دیدگاه جامع در مورد تفسیر مفهوم رادیو اینترنتی ارائه می‌کنیم. اولاً باید جایگاه RIAA یعنی 'کانون حقوق مالکیت معنوی در ایالات متحده' را توضیح دهیم و ثانیاً تفسیر اصولی درباره‌ی نظرات مبتکرانه تعدادی از کارآفرینانی که هر روز با آنها سروکار داریم، ارائه کنیم.

1-2. دیدگاه RIAA در مورد رادیو اینترنتی
RIAA رادیو اینترنتی را در کنار رادیو فرکانسی قرار می دهد. پخش یک برنامه‌ی رادیویی از طریق اینترنت، web-casting یا پخش محدود نامیده می شود. web-casting غیرتعاملی است. شنونده به هیچ وجه بر پخش قطعه‌ها اثر نمی‌گذارد و یا پخش برنامه‌ی رادیویی از طریق اینترنت توسط شنونده درخواست نمی‌شود؛ شنونده زمانی که رادیو را روشن می کند فقط قادر است به آنچه که در آن لحظه پخش می شود گوش کند. پخش بیش از سه آهنگ متوالی از یک آلبوم خاص در دوره‌ی زمانی سه ساعته ممنوع است. در این مورد اطلاعی از لیست برنامه‌ها وجود ندارد. برنامه‌ها تا دو هفته در آشیو قرار می گیرد. برنامه ممکن است حداقل پس از سه ساعت دوباره تکرار شود. اگر این امکان هم وجود داشته باشد، گیرنده قادر نخواهد بود تا از آن برنامه برای خود کپی تهیه کند؛ همچنین در صورت امکان، برنامه باید در طول پخش تحت حمایت قرار گیرد. پخش کننده باید از اسکن کردن خودداری کند یا اینکه وی باید از اسکن خودکار توسط گیرندگان جلوگیری کند تا آنها قادر به انتخاب قطعه‌ها نباشند. وقتی گیرنده کانالی را روشن می کند این کار از طریق 'پخش برنامه رادیویی از طریق اینترنت' (web-casting) تحت نظارت قرار می‌گیرد و در پایان حق پخش بر اساس هر قطعه‌ی درخواستی شنوندگان محاسبه می شود.
مطالبی که در مورد پخش برنامه رادیو اینترنتی یا web casting مطرح شد با اندکی اختلاف در مورد پخش برنامه‌های رادیویی فرکانسی نیز قابل طرح است. دیدگاه RIAA از نظر کاربردی در مورد رادیو فرکانسی و رادیو اینترنتی شبیه هم است. بنابراین، اختلاف عمده‌ای در خصوص مبالغ پرداختی به هنرمندان خلاقی که از تولیدات آنها استفاده می شود، وجود دارد. در 'ایالات متحده'، ایستگاه‌های رادیو فرکانسی به دلیل استفاده محتوایی پولی پرداخت نمی کنند ولی در مورد پخش برنامه‌های اینترنتی شنونده مجبور است برای هر قطعه دریافتی، مبلغی را به عنوان حق پخش پرداخت کند.
اما در 'هلند' و بسیاری از کشورهای اروپایی، ایستگاه‌های رادیو فرکانسی در قبال کاربرد محتوایی از برنامه‌ها مبالغی پرداخت می‌کنند که در مقایسه با 'ایالات متحده' این پرداختها به نحو متفاوتی ارزیابی می شود.
با توجه به اینکه مبالغ پرداختی به وسیله‌ی ایستگاه‌های پخش اینترنتی در 'ایالات متحده' بر اساس مخاطب مجازی و کاربرد موسیقی صورت می‌گیرد، اما پرداخت مبالغ توسط ایستگاه‌های پخش فرکانسی در 'هلند' بر اساس مخاطب بالقوه انجام می‌گیرد. در 'هلند' بر اساس تعداد گیرنده های رادیویی، تعداد شنوندگان بالقوه یک ایستگاه رادیویی شناسایی می‌شوند که یکی از اساسی ترین مولفه‌ها (پارامترها) در محاسبه‌ی حق پخش به شمار می‌رود.

2-2. دیدگاه کارآفرینان جدید در خصوص رادیو اینترنتی
قبل از اینکه وارد این مقوله شویم باید به این نکته توجه کنیم که تفسیر در حوزه‌های رادیو اینترنتی کار ساده‌ای نیست زیرا فن آوری می‌تواند انواع تفسیرهای سنتی از رادیو را ارائه کند. این مسئله مانع از آن می‌شود که نظام‌های منسجم حقوقی، خط مشی جامع و استواری را در مورد محاسبه و ارزیابی حق پخش رادیو اینترنتی توسعه دهند.
نمونه‌ای از یک ایستگاه رادیو اینترنتی را در نظر بگیریم که چندین برنامه‌ی کوتاه رادیویی را پخش می‌کند. هر برنامه‌ی رادیویی شامل چهار تا پنج قطعه و چرخش پخش پیوسته است. به طور کلی، این ایستگاه رادیو اینترنتی صدها هزار کانال دارد که هر کدام از آنها با برنامه‌ی کوتاه رادیویی تفاوت دارند. رادیو فرکانسی محدودیت‌هایی را برای دسترسی به فرکانس‌های جدید مشخص کرده است که از لحاظ تکنیکی امکان پذیر است ولی شنوندگانی که به شبکه‌ی اینترنت دسترسی دارند می‌توانند با انتخاب کانال دلخواه خود به برنامه‌های آن کانال نیز گوش کنند.
اگر یک ایستگاه رادیویی بخواهد به تجارت قانونی بپردازد، باید چه مبالغی را به عنوان حق پخش مطالبه کند؟ برای پاسخ به این سؤال، درک مفهوم ایستگاه پخش اینترنتی مورد نیاز است که در حال حاضر فاقد چنین آگاهی‌ای هستیم. ما شاهد هستیم که در مورد مفهوم رادیو اینترنتی اجماعی صورت نگرفته‌است. تعبیر RIAA از رادیو اینترنتی مشابه رادیو فرکانسی است، ولی شرکت‌های تجاری حد و مرز قابلیت های تکنولوژی را توسعه می‌دهند. در اصطلاح ماهوی هیچ گونه آگاهی و یا هیچ الزام ماهوی از مفهوم رادیو اینترنتی وجود ندارد.
ماهیت رادیو اینترنتی که اساس آن بر تفاوت‌های فنی قابلیت‌های رادیو فرکانسی و اینترنتی استوار است، به چه چیزهایی نیازمند است- این اختلاف امکانات تجاری جدیدی را به وجود آورده است که برای توسعه‌ی سیاست حقوقی رادیو اینترنتی قابل استفاده است.

3. تفاوت قابلیت های فنی رادیو فرکانسی و رادیو اینترنتی
ایستگاه‌های رادیویی برای پخش برنامه می‌توانند از فن آوری‌های اینترنتی و یا فرکانسی استفاده کنند. بین این دو رسانه اختلاف اساسی وجود دارد که در رادیو اینترنتی اشکال و فرصت‌های تجاری جدیدی را به وجود آورده است. درک این اختلاف در شناخت ماهیت رادیو اینترنتی مهم است. انتظار اینکه نو آوری های قابل قبول در یک موقعیت غیرقابل پیش بینی بر اثر شناخت ماهیت رادیو اینترنتی ایجاد شود، انتظاری پذیرفتنی است. به منظور یافتن اختلاف‌های فنی رادیو فرکانسی و رادیو اینترنتی، ما مکانی را برای بررسی این تفاوت ها از طریق 'هیئت مدیره‌ی سنا' (board of directors of SENA) دایر کردیم. جدول شماره1 نتایج این فعالیت‌ها را که به طور مفصل در بخش های بعدی توضیح داده خواهد شد نشان می دهد.

جدول شماره 1. تفاوت‌های رادیو فرکانسی و رادیو اینترنتی

الف. رادیو فرکانسی و رادیو اینترنتی از نظر وابستگی مکانی
در رادیو فرکانسی فاصله فیزیکی بین پخش کننده و گیرنده مهم است زیرا رادیو فرکانسی تنها می تواند مسافت محدودی را طی کند (مخصوصاً رادیو FM). ولی اینترنت به مثابه مکانیسم انتقال و پخش برنامه‌های رادیویی، مسافت فیزیکی را بین پخش کننده و گیرنده غیرمحسوس کرده است و اهمیت آن بیشتر به دلیل گستردگی باندهاست که در سراسر دنیا بدون توجه به فاصله فیزیکی امتداد یافته است.
از نتایج پخش اینترنتی این است که پخش کنندگان و گیرندگان نیازی ندارند که در یک کشور بخصوصی باشند تا بتوانند از رادیو اینترنتی استفاده کنند بلکه می‌توانند در هر نقطه‌ی دنیا از این رادیو استفاده کنند. جدا از تفاوت های فنی بین این دو رادیو، رادیو فرکانسی به ناحیه جغرافیایی خاصی پیوند خورده است. در بیشتر کشورها، پخش کنندگان برای استفاده از فرکانس‌های خاص، نیاز به کسب مجوز دارند ولی در مورد رادیو اینترنتی چنین مقرراتی وجود ندارد.

ب. تعداد کانال های محدود و یا نامحدود برای هر منطقه
با توجه به اینکه پخش امواج در فضا دارای محدودیت است، این مسئله در مورد پخش برنامه‌ها از طریق ایستگاه‌های فرکانسی در یک منطقه خاص باعث ایجاد محدودیت خاصی می‌شود. برای مثال، باند FM تنها برای پخش دهها برنامه به طور همزمان مناسب است. اما در مورد اینترنت به یک پریز UDP یا TCP بر روی دستگاه رایانه نیاز است. هم اکنون حدود 165000 از این پریزها در کامپیوتر قرار داده شده است که باعث تسهیل در کاربرد رایانه می‌شود. با این حال، رادیو اینترنتی می تواند تعداد نامحدودی از برنامه‌ها را در مقیاس وسیعی به طور همزمان پخش کند.
بنابراین، تعداد کانال های نامحدود به پخش کنندگان این امکان را می دهد تا برای مخاطبان خاص برنامه‌هایی را پخش کنند. پخش محدود (Narrow casting) می تواند برای هر مخاطبی برنامه مخصوص آن مخاطب را پخش کند.

ج. رادیو فرکانسی و اینترنتی از نظر تعامل
در رادیو فرکانسی، تعامل خیلی محدودی بین شنونده و پخش کننده امکان پذیر است. اساساً این نوع تعامل به وسیله تلفن صورت می‌گیرد و اگر ما صدها هزار مخاطب برای یک ایستگاه منطقه ای و میلیونها نفر مخاطب برای یک ایستگاه با پوشش کشوری داشته باشیم، تعامل می تواند مورد غفلت واقع شود. در مقابل، در رادیو اینترنتی می‌توان به آسانی با مخاطبان تعامل برقرار کرد. به طور قطع، کارکرد تعاملی در رادیو اینترنتی در انتخاب قطعه‌های موسیقی توسط پخش کنندگان تأثیر گذار است.

د. رادیو فرکانسی و اینترنتی از نظر کیفیت ضبط و پخش
رادیو فرکانسی در هنگام پخش، سیگنال‌های خود را از دست می دهد (به غیر از رادیوهای فرکانسی دیجیتالی) که این مسئله در ضبط برنامه رادیویی توسط شنوندگان اختلال ایجاد می‌کند. در مقابل، رادیو اینترنتی برنامه‌ها را با کیفیت مطلوب انتقال داده و به مخاطبان امکان کپی را می دهد. رادیو اینترنتی امکان ذخیره نامحدود از موسیقی را فراهم می‌کند.

ه. رادیو فرکانسی و اینترنتی از نظر شمارش شنونده
در رادیو فرکانسی، شمارش دقیق شنوندگان امکانپذیر نیست و دلیل آن هم قطع پخش قطعه‌های مشخص در یک لحظه معین است. به این معنی که برای تعیین مبالغ به عنوان حق پخش باید تعداد مخاطبان مورد ارزیابی قرار گیرد (مثلاً به وسیله تحقیقات عرضه و تقاضا) و همچنین قطعه‌های معینی را که مخاطبان گوش می‌کنند باید سنجش شوند. در مقابل، ارزیابی تعداد مخاطبان در رادیو اینترنتی به راحتی امکان پذیر است. اگر از پروتکل تک پوششی (uni-casting) مثل TCP استفاده شود، پخش کنندگان به راحتی تعداد اتصالات باز TCP را محاسبه می‌کنند که برابر با تعداد شنوندگان در آن زمان است. ولی اگر از پروتکل چند پوششی (multi casting) استفاده شود، نرم افزار دستگاه گیرنده به کار می‌افتد که می تواند به مرکز اصلی گردآوری اطلاعات گزارش کند که برنامه توسط گیرنده شنیده شده است.

به طور کلی، از نظر فنی بین رادیو فرکانسی و اینترنتی تفاوت‌های اساسی وجود دارد. این اختلافات به وسیله کارآفرینان خلاق مورد استفاده قرار می‌گیرد تا راه‌های جدیدی را برای توسعه‌ی رادیو اینترنتی به وجود آورند. این تفاوت‌ها نقش مهمی را در توسعه‌ی ماهیت شناختی رادیو اینترنتی بازی می‌کند.

4. به سوی ماهیت شناختی رادیو اینترنتی
هدف ما در پروژه‌ی Olelix، درک مفهوم رادیو اینترنتی به نحو مطلوب است تا در نتیجه‌ی آن بتوانیم طرح و برنامه‌ی هدفمندی را برای ایستگاه‌های رادیو اینترنتی پیشنهاد کنیم. بر این اساس ما می‌خواهیم نوعی منوکارت ارائه کنیم که می‌تواند توسط نظام‌های حقوقی بر اساس برنامه‌های قانونی مورد استفاده قرار گیرد.

در نهایت، با توسعه ماهیت شناختی، مفهوم رادیو اینترنتی روشن می‌شود. این ماهیت شناختی باید بر پایه چارچوب‌های حقوقی استوار باشد. در بخش سوم، تفاوت های فنی بین رادیو فرکانسی و رادیو اینترنتی بحث شد که در مجموع، این مباحث زمینه‌های تحقیق در زمینه مفهوم رادیو اینترنتی را فراهم می‌کند (مثل RIAA). ماهیت شناختی بر اساس دو مفهوم شناخته شده در حوزه‌ی موسیقی تعریف می‌شود:
1- کاربرد مجازی موسیقی
2- موج رادیویی در فرمت موسیقی.

1-4. کاربرد مجازی موسیقی
ایستگاه‌های رادیویی به دلیل کابرد مجازی قطعه‌های موسیقی در برنامه‌های رادیویی خود مبالغی را پرداخت می‌کنند. چگونگی استفاده از موسیقی به وسیله فرمت برنامه‌ی رادیویی تعیین می‌شود که در بخش 2-4 بحث خواهد شد.

ایستگاه- از دیدگاه نظام حقوقی، ایستگاه ماهیت قانونی دارد که به دلیل کاربرد قطعه‌های موسیقی مبالغی را پرداخت می‌کند. موجودیت ایستگاه زمانی قابل شناسایی است که در قبال پخش قطعه‌ها مسئول شناخته می‌شود. به طور کلی، ایستگاه در موقعیت میزبان قرار می‌گیرد. اطلاع داشتن از موقعیت ایستگاه می‌تواند برای تعیین خط مشی‌های مشخص مورد نیاز باشد. همان طوری که در بخش سوم بحث شد، ایستگاه‌های رادیویی در هر مکانی می‌توانند مستقر شوند و قوانین و مقررات حقوقی ممکن است به کشور میزبان بستگی داشته باشد.

موج رادیویی- ایستگاه، امواج رادیویی را پخش می‌کند. موج، برنامه‌ای را از طریق کانال انتقال می‌دهد. اساساً یک ایستگاه رادیویی امواج چندگانه ای را پخش می‌کند. در ایستگاه رادیویی، مسئله دانلود کردن وجود ندارد زیرا دانلود کردن مربوط به حقوق معنوی است (مثل حقوق تکثیر محتوایی). ویژگی‌های دانلود کردن این است که قبل از اینکه ستارگان و هنرمندان موسیقی به صورت واقعی آن را اجرا کنند، در ابتدا کل فایل (قطعه یا قطعه‌های متوالی) توسط شنونده کپی می‌شود.

قطعه- موج رادیویی قطعه‌های چندگانه را پخش می‌کند. اساساً موج رادیویی می‌تواند شامل معرفی قطعه‌های دیسک نیز باشد اما آن از دیدگاه مدیریت صحیح، نه مهم و جذاب و نه جزء بخشی از ماهیت شناختی است. مفهوم قطعه در ماهیت شناختی به وسیله ابزارهایی که قادرند تا خط‌مشی‌های مالی را بر اساس کاربرد هر قطعه ایجاد کنند، تحت تأثیر قرار می گیرد.

مخاطب- در بسیاری از مواقع، یک موج رادیویی بیشتر از یک شنونده دارد. شنوندگان می‌توانند مورد شناسایی قرار گیرند اما به تعیین موقعیت دقیق آنان نیازی نیست. برای محاسبه‌ی مبالغ به عنوان حق پخش، باید امکان شمارش هر شنونده برای هر موج رادیویی در هر مقطع زمانی وجود داشته باشد؛ اما برای انجام چنین کاری نیازی به تعیین آدرس آنان نیست. در عوض، یک نفر ارزیاب (که حضور فیزیکی ندارد) برای شناسایی شنوندگان کافی است. بنابراین، موقعیت شنوندگان تنها با ارجاع به یک منطقه یا کشور خاص بیان می‌شود. شنونده می‌تواند در هر مکان و موقعیتی باشد و تعیین خط‌ مشی‌های حقوقی ممکن است به منطقه و یا کشور شنونده بستگی داشته باشد.

موقعیت- شناسایی محل و موقعیت، برای تدوین خط‌مشی‌های حقوقی مشخص، می‌تواند مورد نیاز باشد. به خصوص آنکه ممکن است برای کسب اطلاع از کشور و قوانین مشروعی که مورد نیاز ایستگاه است، مهم باشد.

چارچوب زمانی- برای اینکه ما قادر به شمارش مخاطبان باشیم، اطلاع از این که چه زمانی شنونده به برنامه‌های رادیویی گوش می‌دهد و چه زمانی رادیو را خاموش می‌کند، برای ما حائز اهمیت است. در نتیجه، رابطه بین موج رادیویی و شنونده را مثل یک مفهوم و رابطه آن با مدت زمان توجه شنونده به برنامه رادیویی می‌بینیم. پس این مفهوم، تحت تأثیر توانایی‌های بالقوه رادیو اینترنتی قرار می‌گیرد تا قطعه‌هایی را ثبت کند که شنوندگان آنها را گوش می‌کنند، به جای این که از لیست اجرایی ده ایستگاه برتر رادیویی استفاده کنیم تا قطعه‌ها را ارزیابی کنند.

ما چارچوب زمانی را در ارتباط با موج رادیویی و قطعه می بینیم تا بدانیم شنوندگان چه قطعه‌هایی را گوش می کنند. این اطلاعات در تقسیم‌بندی مجدد یا پارتیشن‌بندی مجدد (repartitioning) استفاده می‌شود. پارتیشن‌بندی مجدد، کلید فرایندهای تجاری نظام های حقوقی است. به طور خلاصه، در پارتیشن‌بندی مجدد، پول های دریافت شده از کاربران حرفه‌ای مثل ایستگاه‌های رادیویی بین صاحبان حقوق از قبیل هنرمندان و آهنگسازان تقسیم می‌شود. پارتیشن‌بندی مجدد برای تقسیم مبالغ از معیاری خاص استفاده می کند. اساساً میزان پولی را که صاحب حق، مستقیماً دریافت می کند به تعداد مخاطبان بستگی دارد.

2-4. موج رادیویی در فرمت موسیقی
فرمت - موج (stream) رادیویی از فرمت تشکیل می‌شود. فرمت درون ما یه موج را از یک دستگاه مخصوصی می‌گیرد. این اطلاعات مهم، تولیدات ایستگاه است که به شنوندگان عرضه می شود و در واقع شاخص ارزش اقتصادی تولید به شمار می‌رود. بخشی از این ارزش اقتصادی تولیدات، باید به صاحبان حقوق پرداخت شود، بنابراین توجه به این مسئله در ماهیت شناختی رادیو اینترنتی حائز اهمیت است. فرمت خصوصیاتی را برای تشریح این موضوع دارد.

'تعداد تکرارها' معین می کند که چه مدت زمانی فرمت یک موج رادیویی می‌تواند به طور متناوب پخش شود. قطعه‌های تکراری از یک تا تعداد بی نهایتی را شامل می‌شود. مثلاً صاحبان حقوق مدت زمان پخش کارشان را در یک موج رادیویی بخصوصی کنترل می‌کنند.

'تعداد دفعات تکرار قطعه‌ها در هر ساعت' به طور بالقوه در یک موج رادیویی پخش می‌شود. تکرار این ویژگی مشخص می‌کند که چه مدتی از یک ساعت طول می‌کشد تا قطعه مشابه تکرار شود. اگر تقاضایی برای ساختن موج رادیویی ارائه شود تا این که قطعه مشابهی چندین بار در چارچوب زمانی فشرده‌ای پخش شود، آن با دانلود کردن یک MP3 برابری می‌کند. ویژگی فرمت 'حداقل تعداد آهنگ‌ها' ممکن است مستلزم این باشد که موج رادیویی دربرگیرنده حداقل تعداد قطعه‌های متفاوت باشد. قطعاً آن به جنبه های دیگری نیز اشاره می کند: اگر ما فرمتی داشته باشیم که در آن تعداد تناوب ها نامحدود باشد، پس در این صورت تعداد تکرار قطعه‌ها در هر ساعت، نامشخص و یا زیاد خواهد بود و در جایی که حداقل یک قطعه وجود داشته باشد، ما می‌توانیم موجی را بسازیم که بتواند همان قطعه را بارها و بارها پخش کند؛ در این حالت موج رادیویی شبیه دانلود کردن قطعه MP3 خواهد بود.

'امکان پذیر شدن عمل ضبط' مشخص می‌کند که آیا شنونده می‌تواند ضبط برنامه موج را روی هارددیسک با کیفیت بهتری انجام دهد. با فن آوری کدگذاری اطلاعات و با نرم افزار و سخت افزار گیرنده مطمئن، می توان برنامه رادیویی را با کیفیت مطلوبی ضبط کرد. این ویژگی به این دلیل تحت تأثیر قرار می گیرد که امواج می‌توانند موسیقی را با مبالغ و حق پخش کمتری به مشتریان هدف انتقال دهند که می‌تواند به دفعات به صورت رایگان استفاده شود.

'انتقال مجدد'، پخش مجدد موج رادیویی را مطرح می‌کند. ارزیابی فن آوری کدگذاری اطلاعات می‌تواند از پخش مجدد امواج رادیویی غیرمجاز خودداری کند. در کل، این کار می تواند طبق قانون ممنوع باشد. انجام این کار با این انگیزه صورت می‌گیرد که به پخش کننده این اختیار را می‌دهد تا موجی را که به صورت محدود می‌تواند پخش مجدد شود، دوباره انتقال دهد که این انتقال مجدد منبع بزرگی برای کسب درآمد است و بخشی از این درآمد باید متعلق به صاحبان حقوق باشد.

'عامل درخواست' معین می کند که آیا شنونده زمان شروع موج رادیویی را دقیقاً زیر نظر دارد یا نه. اگر پاسخ مثبت باشد درخواست وی قابل قبول است ولی اگر پاسخ منفی باشد روی موج دیگری خواهد رفت.

قابل انتخاب- در یک فرمت کلی با ویژگی‌هایی که اشاره شد، فرمت گزینشی را مشخص می کنیم. گزینشی (selectable) به این معنی است که شنونده تحت تاثیر اجرای قطعه‌ها توسط موج رادیویی قرار می‌گیرد. با توجه به این که تعداد امواج پخش از یک ایستگاه به ایستگاه دیگر متفاوت است. اصل کلی این است که یک ایستگاه رادیویی برنامه‌ها را بیش از یک موج رادیویی پخش می‌کند و شنونده با وجود این که موج قبلی مورد دلخواه خود را برای شنیدن انتخاب کرده‌است، باید به امواج دیگری نیز گوش دهد. در مقابل، فرمت گزینشی ایجاب می‌کند که شنونده، خودش موج رادیویی خود را بسازد. در نتیجه، موج رادیویی جدیدی به امواج قبلی اضافه می‌شود که از طریق ایستگاه پخش می‌شود و دیگران نیز می‌توانند به چنین موج رادیویی که توسط مشتری ساخته می‌شود، گوش دهند. بنابراین، مدل‌هایی که مشتری نهایی فعالیت های کلیدی را از ایستگاه رادیویی می‌پذیرد، متشکل از موج رادیویی با عناصر اولیه‌ای مثل قطعه‌هاست. ایستگاه‌های رادیویی هنوز هم به دلیل کاربرد محتوایی، مبالغی را به عنوان حق پخش پرداخت می‌کنند. دو نوع فرمت گزینشی وجود دارد:
1. فرمت گزینش قطعه مستقیم
2. فرمت گزینش قطعه غیر مستقیم.

گزینش قطعه‌ی مستقیم- فرمت انتخاب قطعه مستقیم به این شکل است که شنونده می تواند موج شخصی خود را از قطعه‌های موجود در پایگاه داده‌ها تشکیل دهد. این کار با جعبه پخش موسیقی (jukebox) هماهنگی دارد. زیرا شنونده می تواند قطعه‌هایی را برای اجرا انتخاب کند. ایستگاه رادیویی می‌تواند برنامه‌های مورد علاقه‌ی شنوندگان را تهیه کند و شنونده را در پیدا کردن قطعه‌های مورد علاقه یاری دهد.
انتخاب قطعه‌ی غیر مستقیم- شنونده تحت تأثیر قطعه اجرا شده قرار می‌گیرد، اما قادر به انتخاب قطعه‌ی مشخصی نیست اما در عوض یک یا چند معیار توسط ایستگاه ارائه می‌شود که برای تشکیل موج رادیویی خاصی کاربرد دارد.

معیار- فرمت قابل انتخاب برای قطعه‌ی غیرمستقیم، یک یا چند معیار برای تشکیل موج رادیویی دارد. برای نمونه، یک نوع خاص موسیقی (مثل راک، پاپ، کلاسیک و ...) با حس شنونده سروکار دارد مثلاً باعث شادی یا اندوه شنونده می‌شود. معیارهای چندگانه در مقاطع زمانی مشابهی می‌توانند کاربرد داشته باشند اما هنوز امکان انتخاب قطعه‌های معین و مشخصی وجود ندارد. نمونه‌ی دیگر فرمت 'قبلاً هرگز شنیده نشده'، است. از آنجایی که معیار می‌تواند به عنوان فرمت قرار گیرد، یک گونه‌ی خاص موسیقی مثل موسیقی راک که شنونده می‌خواهد به آن گوش کند با آهنگهایی که قبلاً هرگز توسط ایستگاه رادیویی پخش نشده، ترکیب می‌شود.

شکل 1. فرمت

شکل 1: فرمت یک موج رادیویی است که مبین ارزش اقتصادی موج رادیویی برای شنونده است و در نتیجه باید به مثابه مهمترین عامل در محاسبه‌ی پول پرداختی به افراد خلاق در نظر گرفته شود.

5. کاربرد ماهیت شناختی رادیو اینترنتی برای محاسبه‌ی مبالغ به مثابه حق پخش
هدف مایت‌شناختی رادیو اینترنتی، برقراری مقررات حقوقی با عناصر گوناگون با درنظر گرفتن مبالغ پرداختی در مورد کاربرد حرفه‌ای از موسیقی است. آیا واقعاً این کار امکان پذیر است؟ در این بخش فرمتها و خط مشی‌هایی را مطرح می‌کنیم که با ماهیت شناختی رادیو اینترنتی ارتباط تنگاتنگی دارند.

خط مشی 1. پخش محدود برای مخاطبان خاص باید پرهزینه‌تر از پخش گسترده باشد.
'پخش محدود' موجی است که برای مخاطب خاصی پخش می‌شود. سؤال مهمی که توسط نظریه پردازان مد نظر است این که آیا پخش محدود به شنونده اجازه می‌دهد تا خودش قطعه‌ها را انتخاب کند (انتخاب قطعه‌های مشخص) تا موج رادیویی خاصی را شکل دهد یا آیا شنونده می تواند تعدادی از موج های رادیویی از پیش تعیین شده را انتخاب کند (انتخاب قطعه‌های ضمنی)؟ با اتکا به چنین تصمیمی سیاستگذاران ممکن است از خط مشی‌های زیر استفاده کنند.

خط مشی 2. انتخاب قطعه‌ی مشخص باید گرانتر از انتخاب قطعه ضمنی باشد.
در مورد انتخاب قطعه‌ی مشخص، با انتخاب یک قطعه مبالغی به عنوان حق پخش محاسبه خواهد شد ولی در مورد انتخاب قطعه‌های ضمنی، محاسبه‌ی مبالغ پرداختی احتمالاً دربرگیرنده‌ی تعدادی از امواج رادیویی مختلف خواهد بود، به طوری که ابزار انتخاب موج رادیویی را فراهم می‌کند. زیرا انتخاب قطعه مشخص به تعداد زیادی از امواج رادیویی این امکان را می‌دهد تا مبالغ پرداختی برای کاربرد رادیو اینترنتی بیشتر از مبالغ پرداختی به دلیل استفاده از امواج از پیش تعریف شده باشد.
امواج رادیویی به خواسته‌های مخاطبان بستگی دارد اما امروزه این امواج بیشتر ارزش اقتصادی پیدا کرده‌اند و در نتیجه، بیشتر مبالغ به نظام های حقوقی پرداخت می‌شود.

خط مشی 3. توجه هر شنونده به هر قطعه باید مورد تشویق قرار گیرد.
سؤالی که در این جا مطرح می‌شود این است که آیا ایستگاه رادیویی مخاطبان مجازی را شناسایی و گزارش می‌کند (تعداد شنوندگان) و مخاطبان به کدام قطعه‌ها علاقه نشان می‌دهند؟ پاسخ هر دو سؤال نامشخص است و باید در این مورد تحقیق صورت گیرد (ارزیابی مخاطب بالقوه و کاربرد قطعه‌های مورد نظر وی با استفاده از تحقیقات عرضه و تقاضا). سنجش مخاطب می تواند زمینه ای را فراهم کند که مشخص شود ایستگاه رادیویی در چه زمینه‌هایی می تواند به طور فزاینده ای فعالیت کند. برای تعیین زمینه‌های کاری، ایستگاه پخش می‌تواند از بررسی های محتوایی بر اساس اطلاعات ایستگاه‌های دیگر استفاده کند. در مقابل، اگر ایستگاه‌های رادیویی تعداد مخاطبان و نیازهای آنان را شناسایی کنند، این مطالعات می تواند جهت محاسبه‌ی مبالغ پرداختی مورد استفاده قرار گیرد. ایستگاه رادیویی مبالغی را به عنوان حق پخش به نام هر شنونده در قبال کاربرد قطعه پرداخت می‌کند (مثلاً بر اساس انتخاب قطعه یا موج رادیویی). موردی که اینجا مطرح می شود این است که ایستگاه رادیویی به دلیل این که تعداد دقیق مخاطبان و نیازهای آنها را شناسایی می‌کند، مبالغ کمتری را خواهد پرداخت. به طور اصولی تعیین تعداد دقیق مخاطبان به نظام‌های حقوقی این امکان را می‌دهد تا درآمدها را با استفاده از شناسایی تعداد مخاطبان بالقوه و استفاده آنها از موسیقی به طور کاملاً منصفانه‌ای بین صاحبان حقوق تقسیم کند.

6. نمونه: YOSTREAM.COM
چگونه می توان از ویژگی‌های طرح شده در یک ایستگاه رادیو اینترنتی که از موسیقی در فرمت معینی استفاده می‌کند برای دست یافتن به طرح و برنامه قانونی استفاده کرد؟ برای توضیح در این مورد، ما از ایده‌های خلاقانه‌ی رادیو اینترنتی YOSTREAM بهره می‌گیریم. شکل 3 نمای کلی از گیرنده رادیو اینترنتی YOSTREAM را نشان می دهد که در وب سایت قرار دارد.

این طرح نرم افزاری است که بر روی ابزار متحرک نیز قابل اجراست مثل تلفن‌همراه و یا واکمن که بدون نیاز به نوار و سی دی قابل استفاده است. در اینجا، موسیقی از طریق شبکه‌ی بی‌سیم به وسیله‌ی متحرک منتقل می‌شود. انتقال دهنده جریان موسیقی شبیه ایستگاه پخش اینترنتی است. ما این ایستگاه را با استفاده از ماهیت شناختی رادیو اینترنتی توضیح می‌د‌هیم.

شکل2. تصویری از گیرنده رادیو اینترنتی YOSTREAM 

 YOSTREAM امواجی را پخش می‌‌کند. این امواج از فرمت مخصوصی هستند. امواج، فرمت را در زمان‌های مناسبی تکرار می‌کنند اما اجازه‌ی تکرار قطعه را در موج رادیویی نمی‌دهند. امکان چرخش پخش در موج داده می‌شود به طوری که همان آهنگ در هر زمانی می‌تواند تکرار شود. حداقل تعداد قطعه‌ها پنج مورد هستند و در فرمت یک برنامه‌ی micro-radio قرار دارند. امکان پخش مجدد داده نمی‌شود و امواج رادیویی بر اساس درخواست مخاطب پخش می‌شود. با توجه به انتخاب قطعه‌ها، شنونده توانایی تشکیل امواج رادیویی را ندارد. او تنها می تواند امواج موجود را انتخاب کند. اینها مواردی هستند که توسط YOSTREAM مطرح می‌شوند.
ایستگاه تصمیم دارد با توجه به کاربرد موسیقی، اطلاعاتی را که‌می‌تواند و یا می‌خواهد، برای نظام حقوقی عرضه کند. از یک سو، ایستگاه می‌تواند اطلاعاتی را عرضه نکند و از سوی دیگر می تواند جزئیاتی را در مورد تعداد شنوندگان و علاقه‌ی مخاطبان به قطعه‌های خاص ارائه دهد

7. نتیجه گیری و تحقیقات آتی
در این مقاله گفتیم که کاربرد حرفه‌ای از موسیقی توسط مؤسسات، نقش مهمی را در امور مالی و حقوقی بازی می‌کند. در نتیجه، آگاهی از انواع کاربردهای حرفه‌ای از موسیقی حائز اهمیت فراوانی است.
یکی از موارد کاربرد موسیقی، رادیو اینترنتی است که خود را در گونه‌های مختلف ساختارهای مالی متفاوتی نشان می‌دهد. توسعه خط‌مشی‌های حقوقی و مالی رادیو اینترنتی به طور مفصل بیان شد و همچنین ماهیتی را برای رادیو اینترنتی عرضه کردیم. شناخت ماهیت رادیو اینترنتی دو مفهوم اصلی را در بر می‌گرفت که عبارتند از: کاربرد موسیقی و فرمت موج رادیویی.

کاربرد موسیقی شاخصی از تعداد قطعه‌های مورد درخواست شنوندگان نهایی است؛ به طوری که فرمت شاخصی از ارزش اقتصادی در قبال هر استفاده است. بر اساس این ویژگی، توسعه‌ی خط‌مشی‌های ذکر شده هزینه‌هایی را در بردارد. گام بعدی ما ارزیابی موارد تجاری رادیو اینترنتی خواهد بود. سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که چگونه و با چه معیاری موارد تجاری رادیو اینترنتی قابل شناسایی و بررسی است؟ نتایج این بررسی‌ها ماهیت‌شناسی رادیو اینترنتی را تکمیل می‌کند و آن را بهبود می‌بخشد. از سوی دیگر ما بر توسعه‌ی ماهیت رادیواینترنتی با بهره‌گیری از خط‌مشی‌های حقوقی و مالی مختلف تمرکز خواهیم کرد.

منابع:

[1] Secure Digital Music Initiative. 2001. URL: http://www.sdmi.org/.

[2] Microsoft Next-Generation Secure Computing Base - Technical FAQ. 2003. URL: http://www.microsoft.com/technet/treeview/default.asp? url=/technet/security/news/NGSCB.asp.

[3] Web-casting FAQ. 2003. URL:
http://www.riaa.org/Licensing-Licen-3a.cfm.

[4] YoStream. 2003. URL: http://www.yostream.nl.

[5] W. N. Borst, J. M. Akkermans, and J. L. Top.
Engineering ontologies. International Journal of
Human-Computer Studies, 46:365_406, 1997.

[6] T. R. Gruber. Towards principles for the design of
ontologies used for knowledge sharing. In N. Guarino
and R. Poli, editors, Formal Ontology in Conceptual
Analysis and Knowledge Representation, Amsterdam,
NL, 1994.

[7] Obelix consortium. Obelix Project IST-2001-33144:
Ontology-Based ELectronic Integration of CompleX
Products and Value Chains: Annex I - Description of
Work. 2001. see also http://obelix.e3value.com.

[8] A. Oram. Peer-to-Peer Harnessing the Power of
Disruptive Technologies. O_Reilly, Sebastopol, CA,
2001.

[9] W. V. O. Quine. From a Logical Point of view, Nine
Logico-philosophical Essays. Harvard University Press,
Cambridge, MA, 1961.

[10] J. Rumbaugh, I. Jacobson, and G. Booch. The Uni_ed
Modelling Language Reference Manual. Addison
Wesley Longmann, Inc., Reading, MA, 1999.