پادکست، صدایی خاموش در فضای مجازی

چکیده:

موج پادکست به عنوان رسانه از اواخر سال 2004 شروع شد (ویکی‌پدیا). اینترنت ابزاری در جهت تسریع جهانی ‌شدن است. محیطی که بیش از سایر رسانه‌ها امکان شنیده‌ شدن تک ‌تک افراد را به وجود آورده ‌است. اگر رسانه‌ها در دوره‌ای با قدرت انحصاری خود، فریاد «تک‌صدایی» بودند، اینترنت آغازی برای «چند صدایی» شد. حال اگر بخواهیم به صدا به معنای واقعی آن، یعنی «صدا»ی فرستنده تکیه کنیم، پادکست این امر را آسان کرده ‌است. در این مقاله سعی من بر این است که پادکست و رادیو در کنار هم تحلیل کنم. چرا که محتوای هر دو «صدا» است و تفاوت‌ها بر سر نحوه‌ی انتشار و ابزار مورد استفاده برای پخش، در راستای آن محتوا است.

مقدمه:

انسان به کمک 5 حس می‌‌تواند با دنیای پیرامون ارتباط برقرار کند و رسانه‌ها برای جذب مخاطب خود باید از یکی از این حواس بهره ببرند. نکته اینجاست که حواس آدمی محدود است، در نتیجه شکل برقراری ارتباط در رسانه محدود است. برای برقراری ارتباط از طریق گوش، صدا لازم است. این ارتباط صدا محور، روزگاری از طریق رادیو و حال با رشد تکنولوژی از طریق پادکست نیز میسر شده ‌است. دگرگونی در ابزار و واسطه‌ی ارائه پیام تغییراتی در ماهیت فرستنده‌ی پیام، قابلیت‌های گیرنده‌ی پیام و محتوا ایجاد کرده است.

در سال‌ 1887، 'هنریشن‌ هرتز' مهندس‌ و فیزیک‌‌‌دان‌ آلمانی،‌ نظریه‌ 'ماکس‌ دل‌' را تایید کرد. او موفق‌ شد از نوسانات‌ الکترونیکی‌ برای‌ انتقال ‌امواج‌ از محلی‌ به‌ محل‌ دیگر بدون‌ سیم‌ استفاده ‌کند. وی‌ برای‌ اولین‌بار موفق‌ شد، امواج‌ رادیویی‌ را در آزمایشگاه‌ تولید کند. در سال‌ 1897 به‌ ایتالیا برگشت‌ و یک‌ ارتباط بی‌سیم‌ بین‌ دو کشتی‌ جنگی‌ در یک‌ مسافت‌ 12 کیلومتری‌ ایجاد کرد و بالاخره‌ در سال‌ 1901 در تکمیل‌ اختراع‌ خود موفق‌ شد، علائم‌ بی ‌سیم‌ را از یک‌ طرف‌ اقیانوس‌ اطلس‌ یعنی‌ از شهر «پل‌دو» در انگلستان‌ به‌ آن‌ طرف‌ اقیانوس‌ اطلس‌، شهر«سن‌ ژان‌» آمریکا بفرستد. سال‌ 1910 برای‌ اولین‌بار صدای‌ موسیقی‌ و آواز اپرا‌ (متروپولتین‌ - نیویورک‌) در سراسر آمریکای‌ شمالی‌ شنیده‌ شد. تاریخ‌ شروع‌ بهره‌ برداری‌ عمومی‌ از رادیو درسال‌ 1920 ، یعنی 84 سال قبل از پادکست است.

 اولین‌ دستگاه‌های‌ پخش‌ منظم‌ رادیویی‌ در سال‌1920 در انگلستان‌ به‌راه  افتاد. این در حالی بود که مردم ایران با حدود 20 سال تأخیر رسانه رادیو را ‌شناختند. در سال‌ 1303 هجری‌ شمسی‌ (1924 م‌) وزارت‌ جنگ‌ مقدمات‌ استفاده‌ از بی‌ سیم‌ را فراهم‌ کرد. در سال‌ 1305 بی‌ سیم‌ به ایران‌ وارد شد که‌ نهایتاً به‌ ایجاد رادیو منتهی‌ شد. هیأت‌ وزیران‌ مهر ماه‌ 1313 استفاده‌ از رادیو را تصویب‌ کرد و مقرراتی‌ وضع‌ شد که‌ برای ‌نصب‌ آنتن‌ و استفاده‌ از رادیو اجازه‌ وزارت‌ پست ‌و تلگراف‌ و تلفن‌ لازم‌ بود. در سال‌ 1316 مقدمات‌ ایجاد مرکز رادیو به ‌وسیله‌‌ی وزرات‌ پست‌ و تلگراف‌ و تلفن‌ فراهم‌ و به ‌دنبال‌ این‌ اقدام‌ در سال‌ 1317 سازمان‌ پرورش ‌افکار تأسیس‌ شد. در چهارم‌ اردیبهشت‌ 1319 اولین‌ فرستنده‌ی ‌رادیویی‌ در ایران‌ در محل‌ بی‌سیم‌ در جاده‌ قدیم ‌شمیران‌ افتتاح‌ شد. (تاریخچه‌ رادیو در دنیا و ایران)‌

در گذر تاریخ از رادیو به عنوان یک رسانه‌ی صدامحور به پادکست می‌رسیم. نخسیتن بار یک روزنامه‌نگار انگلیسی زبان به نام 'باب همرزلی'  واژه پادکست را به‌کار برد. در سال 2001  اولین ابزار نشر آوا به شکل پادکست فراهم شد ولی تا سال 2003 که به صورت جدی توسط مردم جهان استفاده نشده بود مورد توجه قرار نگرفت (سایت کست دات آی‌آر). در سال 2004 گسترش و محبوبیت این پدیده به حدی رسید که حتی کاخ سفید هم تعدادی از سخنرانی‌های جرج بوش را به صورت پادکست آماده کرد و بر روی سایت رئیس جمهور امریکا قرار داد.

واژه پادکست از طرف لغت نامه آمریکایی آکسفورد به عنوان واژه سال2005 انتخاب شد. این لغت‌نامه پادکست را این‌طور معرفی کرده است:« برنامه ‌ای رادیویی که دیجیتالی ضبط شده و برای دانلود و قرار دادن در دستگاه‌های شخصی پخش صدا در اینترنت گذاشته می ‌شود.»

در لغت‌نامه اینترنتی و ویکی‌پدیا هم در توضیح کلمه پادکست این طور آمده است: «پادکست یا پادپخش یکی از روش‌ های انتشار پرونده بر روی اینترنت است و نام عمومی نوعی برنامه‌ی آوایی است که توسط کاربران معمولاً بر روی یک پخش‌‌کننده‌ی موسیقی دیجیتال و عموماً یک آی‌پاد به شکل یک فایل صوتی ساخته‌ شده است و با استفاده از اینترنت بر روی رایانه‌‌های خانگی و یا پخش‌کننده‌‌های دیجیتال پیاده می‌شود.» (مجله اینترنتی 7سنگ)

تاریخچه پادکستینگ به ابداع این شیوه از سوی شرکت اپل برمی‌گردد. کلمه پادکستینگ از ترکیب دو واژه iPod و Broadcasting به‌وجود آمده ‌است. آی‌پاد نام بخش ‌کننده موسیقی شرکت اپل و 'برودکستینگ' به زبان انگلیسی به معنای انتشار است. در ابتدا لازم بود از مدیا پلیر آی‌پاد برای دریافت و پخش این فایل ‌ها استفاده شود اما از آنجا که کل ماجرای پادکستینگ چیزی جز یک ایده‌ی ساده نیست و مبتنی بر فن‌آوری‌های باز و عمومی مانند MP3 و RSS ‌است، دیری نپایید که این تکنیک در اینترنت عالم‌گیر شد.( بهروز نوعی پور،1385) این روش با افزایش محبوبیت دستگاه پخش موسیقی دیجیتالی آی‌پاد به عنوان روشی آسان برای به اشتراک‌ گذاشتن محتویات صوتی از طریق اینترنت، به‌وجود آمد.

پیشرفت قابل ملاحظه در پادکست را می‌توان مرهون تولید‌کننده‌های ام‌پی‌تری‌ دانست (ویکی‌پدیا). این نوع نرم افزار ضبط و پخش صدا (mp3) را چند دانشجوی ایتالیائی اختراع کردند. در عین سبک بودن، حجم زیادی از حافظه کامپیوتر را نمی‌‌گیرد و به راحتی می‌شود ذخیره‌اش کرد. روش MP3 ، حجم صدا را به یک پانزدهم رساند بدون اینکه کیفیت اش چندان تفاوتی داشته باشد. (بی‌بی‌سی فارسی)

نخستین پادکست در ایران در اواخر سال ۸۳ راه‌اندازی شد. در این میان به رادیو هودر، عبدالقادر بلوچ و محمود بشاش به عنوان پیشگامان این موضوع می توان اشاره کرد. (ویکی‌پدیا)

مقایسه بین تاریخچه ابداع و گسترش رادیو و نحوه ورود آن به ایران با تاریخچه پادکست قابل تأمل است. با گذر زمان و رشد سرعت انتقال تکنولوژی در روند جهانی شدن، توسعه فن‌آوری‌ های رسانه‌ای هم تغییراتی سریع‌تر یافته است.

	غرب	ایران	فاصله(سال)
چاپ اولین کتاب	1436	1817	381
انتشار نخستین روزنامه	1622	1837	215
نخستین فرستنده رادیویی	1920	1940	20
نخستین فرستنده تلویزیونی	1936	1958	22

 

رسانه‌های جمعی در جهان و ایران( محسنیان راد؛505،1382)

اینترنت نسبت به رسانه‌های دیگر، مدت زمان کمتری برای ورود و رشد در ایران طی کرد و حتی اگر از لحاظ شاخص‌هایی چون سرعت، دستگاه کامپیوتر و .. با کشور‌های پیشرفته تفاوتی فاحش داشته باشد به لحاظ محتوایی و سرعت ِ استفاده از کارایی‌‌های این وسیله، به‌خصوص در سطح شخصی و فردی، حضوری چشم‌گیر دارد. وبلاگ‌نویسی و پادکست که بیشتر جنبه شخصی دارند نمونه‌‌ای بر این گفته‌اند.

وبلاگ‌نویسی میل به گفت‌وگو دارد و ویژگی نهفته فرهنگ ایرانی را که گفت‌وگویی بودن است در خود مستتر کرده است و می‌تواند به گونه‌ای باز تولید کند. میل به گفت‌وگو، به‌خصوص در رسانه‌های الکترونیک و رسانه‌های مکتوب، حاوی و حامل فرهنگ مونولوگ است اما وبلاگ بیشتر به سمت گفتگویی شدن تمایل پیدا می‌‌کند. (خانیکی:1384) حال پادکست خود ِگفت‌وگو است. از ساده‌ترین و ابتدایی‌‌ترین ابزار برقراری ارتباط یعنی «صدا» بهره می‌برد. اختراع خط، آغازی برای ارتباط دور و ثبت شده، با دیگران شد و امروزه با رشد تکنولوژی، به جایی رسیده‌ایم که می‌توانیم با تکیه به همان صدا بدون نیاز به نوشتار، به صورت طبیعی گفتار و پیام خود را بیان کنیم.

پادکست آغازی‌ست برای تولید شخصی برنامه‌ای صوتی (رادیویی) و هنگامی که این تولید بر صفحه اینترنت در دسترس قرار می‌گیرد، همه می‌توانند «مخاطب» آن شوند. پادکست می‌شود یک «رسانه»، وسیله و ابزاری برای تولید محتوای صوتی که به صورت فردی و آماتور رشد می‌کند.

این در حالی است که برای تولید یک برنامه رادیویی پیچ و خم های بسیاری از تولید تا رسیدن پیام از طریق امواج به گوش شنونده وجود دارد. به عنوان مثال برنامه‌ای رادیویی هر شب از پایتخت آلمان پخش می‌شد و گاه به کنایه و گاه مستقیم و بی پروا از رضا شاه و انگلستان بدگویی می‌کرد و در مورد اوضاع سیاسی و اجتماعی ایران، به تندی زبان به انتقاد می‌‌گشود. رضا شاه برای خاموش کردن این صدای معترض در برلین، سرهنگ سهیلی را برای خاموشی این صدای شورشی رهسپار برلین کرد. پس از بازگشت سرهنگ سهیلی، بعد از شهریور 1320 اوضاع و احوال حکایت از آن داشت که در اوایل سال بعد، اوضاع رادیو برلین دست‌خوش تغییراتی خواهد شد. 'اتل' (وزیر مختار آلمان) در نتیجه مذاکرات با دربار ایران و به علت نفوذ وزارت امور خارجه آلمان بر وزارت تبلیغات، بدون مقدمه و بنا بر تقاضای تهران، شاهرخ را محترمانه از آلمان تبعید می‌کند ولی شاهرخ همچنان حقوق خود را که در آن زمان ماهانه دو هزار مارک بود از وزارت تبلیغات آلمان دریافت می‌‌کرد. ( تاریخچه اولین رادیوی ایرانی خارج از کشور)

پخش جهانی پادکست با موضوعاتی این چنین سنخیت ندارد، چرا که سیستم «انتشار» متفاوت است. فرایند جهانی‌شدن، از طریق یک شبکه ارتباطی جهان‌گستر و یک حوزه عمومی مجازی ناشی از آن، فضا‌ها و امکان‌های جدیدی برای نقد تعریف رسمی از هویت ملی و باز تعریف آن را فراهم می‌کند ( گل محمدی 80:1383). پادکست فارسی با استفاده از همان شبکه‌ی ارتباطی جهان‌گستر فارغ از پخش دولتی و انحصاری رادیو به بیان آنچه می‌خواهد می‌پردازد.
پادکست آوایی است در فضای اینترنت که محدودیت‌های زمانی و مکانی ندارد. امروزه هر کس در هر کجا که باشد با کمی تخصص می‌تواند یک پادکست بسازد و دیگر برای رساندن حرف خود به دیگران چند رسانه‌ی محدود وجود ندارد. پادکست می‌شود دریچه‌ای برای «بیان»، بیان آنچه می‌‌خواهی. پادکست به مانند رادیو درگیر امواج نیست، پس در نتیجه خط قرمزها، قوانین و قواعد آن را شامل نمی‌‌شود و از محدودیت مکانی رها است و از طرف دیگر محدودیت زمانی برای شنیدن وجود ندارد. البته توجه صرف به قابلیت‌ها درست نیست، از جمله محدودیت‌های آن به همان محتوای «صدا» باز می‌گردد. درست است که پادکست به دلیل انتشار از طریق اینترنت پخش جهانی دارد؛ اما آدم ها، زبان متفاوت دارند، در نتیجه یک پادکست نمی‌تواند همچون عکس مخاطب جهانی داشته باشد.

اثر‌های مهم رسانه از شکل آن ناشی می‌شود نه از محتوای آن ( تانکارد،1381:394). سخن معروف مک لوهان؛ رسانه همان پیام است، تاکیدی بر این حرف است. ویژگی‌‌های پادکست برای شنیدن، منجر به قدرت شنونده شده است. به عبارتی مخاطب رسانه سنتی صدا (رادیو) که نقشی کمرنگ در آن‌چه می‌‌شنید داشت، قدرت انتخاب می‌یابد.

	کنترل مخزن اطلاعات
کنترل وقت و موضوع		متمرکز	فرد
	متمرکز	خطابی(رادیو)	ثبت‌نامی
	فرد	مراجعه‌ای(پادکست)	مراوده‌ای

الگوی چهارگانه‌ی روابط ارتباطی

'بورده ویک' و 'من‌کام'(1986) از متغیر ‌های اصلی تمایز بین سیستم‌های اطلاعاتی، کنترل وقت و موضوع و از طرف دیگر کنترل مخزن اطلاعات نام می‌برند. در این رویکرد فرض بر این است که شرکت‌ کنندگان به مانند چرخی که حول یک محور می‌چرخد، گرد هم آمده‌اند. جریان ارتباطی می ‌تواند مستقیماً بین هر یک از شرکت‌کننده‌های واقع در پیرامون یا مرکز و یک یا چند شرکت‌کننده‌‌ی حاشیه‌ای برقرار شود. (مک‌کوئیل؛1997،57)

حرف اصلی این مقاله این است که پادکست در الگوی چهارگانه‌ی روابط ارتباطی، مخاطب صدا را از خطابی به مراجعه‌ای تبدیل کرده است. مخاطب خطابی همان مخاطب متعارف رسانه‌های جمعی در ارتباطات یک سویه است. هر چند این مخاطبان می‌‌توانند انواع زیادی داشته‌ باشند اما آن‌ ها همیشه تا اندازه‌ای به منبع (رسانه) برای گزینش محتوا  یا تواتر نشر وابسته‌اند. نوع مراجعه‌‌ای (مشاوره‌ای) هنگامی به وجود می‌آید که افراد بتوانند هر زمان که بخواهند یا هر چه بخواهند از محتوای عرضه شده یا از یک منبع مرکزی انتخاب کنند. مخاطبان مراجعه‌‌ای مجموعه‌ای از فرد فرد مصرف‌کنندگان اطلاعات هستند، هر چند هنوز این احتمال وجود دارد که نیرو‌ های اجتماعی در شکل‌گیری این مجموعه‌ها نقش داشته ‌باشند. (مک‌کوئیل؛1997،60)

پادکست با توجه به ویژگی‌هایی که در زیر عنوان می‌شود ضمن تأکید بر «مخاطب فعال» که خود می‌تواند تولید کننده نیز باشد، شنونده صدا را از مخاطب خطابی به مراجعه‌ای تبدیل کرده‌ است:

• پادکستینگ بر خلاف سایر روش‌های ارائه محتوای صوتی که به روش Push Technology کار می‌‌کنند، بر اساس روش Pull Technology است. یعنی، در این روش، مصرف‌کننده بر اساس تقاضای مشخص خود، به محتوای وب دسترسی دارد و مانند رادیو، مطالب به او تحویل داده نمی‌شود، بلکه او آنها را بر اساس نیاز خود تحویل می ‌‌گیرد. ( تأکید بر قدرت انتخاب، کنترل مخزن اطلاعات)
• در این روش، مصرف کننده محتوای مورد نظر را توسط دستگاه‌‌های پخش غیر از رایانه نیز مورد استفاده قرار می‌دهد و در زمان استفاده، لزوماً نیازی به دسترسی به کامپیوتر نیست. معمولاً دستگاه‌هایی که می‌توان پادپخش‌ها را روی آن‌ها شنید، همان دستگاه های پخش موسیقی دیجیتال هستند که عموماً بسیار کوچک و قابل حمل ‌اند. در نتیجه کاربر در هر زمان و مکانی قادر به استفاده از محتوای صوتی خواهد بود. محتوا پس از دریافت از اینترنت، بدون نیاز به ارتباط با اینترنت، قابل استفاده خواهد بود، در حالی که در سایر روش‌ها همچون رادیو اینترنتی نیاز به حفظ ارتباط اینترنتی (online ) برای استفاده از محتوا وجود دارد.
• امکان شنیدن هر بخش از محتوا، جلو و عقب بردن آن، شنیدن محدوده‌ی خاصی از محتوا و سایر کنترل ‌ها از طرف کاربر ممکن است. کاربر هر بار که بخواهد می‌‌تواند به محتوا گوش دهد، در حالی که در رادیوی اینترنتی، چنین امکانی به خودی خود وجود ندارد. به عبارتی پادکست ماندگار است اما رادیو نه. واژه‌ی صدای ماندگار از آن پادکست است که قابلیت ذخیره و مراجعه دوباره و چندین باره را دارد.( کنترل وقت و موضوع اطلاعات)

وقتی وبلاگ‌نوسی پا به دنیای رسانه به معنای ابزار و واسطه یی برای انتقال «معنا و پیام» گذاشت، خیلی از ما آدم‌ها اهل نوشتن نبودیم اما کم کم یاد گرفتیم که فرهنگ شفاهی خود را جایی مکتوب کنیم. در مورد پادکست هم خیلی از ما عادت به شنیدن یکدیگر نداریم و باید یاد بگیریم همدیگر را بشنویم و درک کنیم. البته از این نکته نیز نباید غافل شد که پادکست امکان استفاده نابینایان از بستر اینترنت را فراهم کرده است.

نکته مهم در پادکست و وبلاگ این است که با اینکه هر دو، مخاطب بالقوه جهانی دارند اما تولید آن فردی و شخصی است. محتوای پادکست‌ها نیز جنبه شخصی‌تر دارند و افراد محدودی را جذب خود می‌کنند. اگر رادیو یک رسانه‌ی جمعی باشد پادکست یک رسانه‌ی گروهی است.

وبلاگ صد‌ها بار راحت‌تر از پادکست تولید محتوا صورت می‌گیرد. رابطه این دو به صورت عموم و خصوص من‌وجه است. به طوری که تقریباً تمامی کسانی که پادکست دارند تجربه وبلاگ نویسی را نیز دارند اما حتی بسیاری از کسانی که در فضای مجازی فعالند و وبلاگ را می‌ شناسند اصلا واژه پادکست را نشنیده‌اند. پادکست نیاز به دانش رایانه‌ای بیشتر نسبت به وبلاگ نویسی و دانش نرم ‌افزاری دارد .

در مورد پادکست‌‌ها دو موضوع مطرح است:

1.       چگونه به یک پادکست گوش ‌کنید.

2.       چکونه یک پادکست بسازید.

تصور از پادکست نباید وبلاگ گفتاری باشد و تنها به گفتن دست نوشته‌ها اکتفا کنیم. آنچه که می تواند به جذابیت بیشتر پادکست منجر شود  توجه به اصول و قلق‌های برنامه سازی رادیویی است. ساخت یک برنامه‌ی  پادکست، آشنایی هر چند اندک با فنون برنامه سازی رادیویی و استفاده از صدا، موسیقی و سکوت را نیازمند است. اگر سازنده‌ این مهارت‌ها را نداشته باشد هرچند پیام دارای محتوایی مناسب باشد نمی تواند به موفقیت و جذب مخاطب دست یابد؛ چرا که حرف اصلی در جذب مخاطب را «صدا» می‌زند.

علاوه بر پادکست ‌هایی که توسط آدم ‌های مشهور ساخته می‌شود و در قالب و کلیشه‌ی یک برنامه رادیویی در این عرصه قدم نهاده‌اند (بهنود دیگر، بی‌بی سی، هفتگی و ...) نوع دیگری از پادکست‌ها - یعنی تولیدات صوتی منتشر شده در فضای مجازی-  هستند، که گفتاری کوتاه مبتنی بر «خلاقیت و مزاح» دارند و بر کارکرد سرگرم‌کنندگی تاکید دارند. کلید موفقیت پادکست‌های نوع اول پرداختن به موضوعاتی است که صدای جمهوری اسلامی ایران در آن مورد حرف نمی‌زند و در شکل برنامه سازی یعنی نحوه استفاده از صدا، موسیقی و سکوت به مانند همان برنامه رادیویی عمل می‌کند. محتوای پادکست های نوع دوم مسائل لزوماً سیاسی و اجتماعی نیستند، بلکه کلیت تولید محتوا در قالب صدا را دگرگون کرده، از جهت محتوا و شکل و قالب، برنامه‌ای متفاوت از برنامه سازی رادیویی ارائه کرده‌اند. به عبارتی «خلاقیت» محور اصلی موفقیت آنهاست.

گفتارهای کوتاهی که توسط فردی دانلود می‌شود، بر روی موبایل  - در اینجا نقش همان MP3 و آی‌پاد را بازی می‌کنند-  قرار می‌گیرد و از یک فرد به فرد دیگر داده می‌شود. ابزار انتشار آن علاوه بر اینترنت، بلوتوث و اینترانت نیز هست. این فایل‌های صوتی برخلاف پادکست‌ های معروف که چندین بار در طول برنامه بر نام  گوینده و سازنده پادکست تاکید می‌کند، بی نام و نشان هستند. پیام تفریحی و سرگرم‌ کننده نقش مهمی دارد. لحن و گفتار آنها بدون خط قرمزها، برآمده از میان مردم است. این خط قرمز‌ها لزوماً سیاسی نیست گاه قوانین اجتماعی، فرهنگی و عرفی را نیز شامل می‌شود. همین نکته باعث جذابیت و انتشار سریع فرد به فرد آن می شود.

'مک‌کوایل'، 'بلاملر' و 'براون'(1972) مهم‌ترین ابعاد رضایت از رسانه (تعامل ‌های رسانه- شخص) را اینگونه معرفی کردند:

• سرگرمی: فرار از روزمرگی یا مشکلات زندگی، تخلیه عاطفی
• روابط شخصی: همراهی و هم ‌نشینی، کاربرد های اجتماعی
• هویت شخصی: معرفی خود، کشف حقیقت و تحکیم ارزش‌ها
• نظارت: اشکال مختلف اطلاع ‌جویی(مک‌کوایل؛ 1997،107)

اگر این محتوا‌های موجود در موبایل را یک پادکست بنامیم که در آن از ابزار انتشار فرد به فرد استفاده می شود، تأکید اصلی در بحث رضایت از رسانه بر نقش سرگرمی: فرار از روزمرگی یا مشکلات زندگی، تخلیه عاطفی است.

در یافته‌‌های نظرسنجی مرکز تحقیقات صدا و سیما، پیام‌گیران صدای بهار، از %85  پاسخگویان، 6.3 درصد برای متنوع شدن برنامه‌‌ها و  5.9  برای شادتر شدن برنامه‌ها پیشنهاداتی دادند‌. به عبارتی انتظاری که مخاطب در این نظرسنجی و نیاز سنجی و دیگر پژوهش‌های مربوط به مخاطب رادیو عنوان کرده است، خواستن حس «شادی و سرگرمی» از طریق صدا است. پادکست‌ها یا به عبارتی فایل‌های صوتی موبایل‌ها، با محتواهایی که از کانال رسمی انتشار نمی‌یابند این نیاز مخاطب را برآورده می‌سازند. نحوه انتشار پادکست و مخاطب آن تنها محدود به آن کسی که پیام را از اینترنت می‌گیرد نیست، بلکه پادکست و فایل‌ های صوتی از طریق بلوتوث و اینترانت به ابزاری برای سرگرمی تبدیل شده‌اند.

چند رسانه‌ای شدن و فشردن رسانه‌ها درون یکدیگر «صدا» را ماندگار تر کرده است. وقتی دستگاه موبایل، امکان پخش mp3 دارد، بلوتوث و اینترانت راهی برای انتقال «پیام» می‌شود. پس پادکست‌ها و صداهایی که هیچ وقت نمی دانیم برای کیست،  محتوای رد و بدل شده‌ی بین افراد می‌شود.
محتوای رسانه را می‌توان یکی از پر حجم ترین و دست نیافتنی‌ترین مجموعه داده‌هایی دانست که می تواند درباره‌ی جامعه بسیار سخن بگوید (مک کوایل،1988:252). بررسی محتوای فایل‌های صوتی موبایل ها، بخشی از صدای جامعه است. بر اساس تئوری استفاده و رضایتمندی با توجه به نوع رابطه‌ی مخاطب و رسانه و برای رفع نیازهایش، به سهولت می ‌توان از طریق نوع اطلاعات کسب شده‌ی روزمره به‌وسیله‌ی مخاطبان، «اهداف و آرمان» های مورد توجه رسانه را به‌دست آورد (خجسته؛ 1385،7). برعکس این نیز صدق می کند، یعنی می‌توان از روی محتوای ارائه شده و میزان شنیده شدن و انتشار آن، اهداف و آرمان های مخاطب از شنیدن را به دست آورد.
در پایان باید گفت وبلاگ مقدمه‌ای برای رشد سایبرژورنالیسم شد. با اینکه این دو با هم تفاوت‌های بسیار دارند اما بستری را برای آمدن آن هماهنگ کرد و شاید پادکست شروعی باشد برای ایجاد فرهنگ رادیو اینترنتی و منجر به تکثر در تولید و مصرف صدا های تولید شده و صدا های قابل دسترس شود. پادکست یکی از جنبه های رادیو اینترنتی است که همراه با موسیقی و ترجیحا با موضوع مشخص در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد.

پادکست هیچ‌گاه رسانه‌جمعی نمی‌شود اما در دنیای امروز یافتن جمع کثیری از مخاطبان نیست که حرف اصلی را در پیروزی یک رسانه می‌زند، بلکه جذب مخاطب و توانایی نگه ‌داشتن او نیز اهمیت زیادی دارد.

 منابع:

• پادکست در ویکی‌پدیا، دانشنامه‌ی آزاد

http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B3%D8%AA#.D9.88.D8.A7.DA.98.D9.87_.D9.BE.D8.A7.D8.AF.DA.A9.D8.B3.D8.AA   

• پادکست تازه ترین تکنولوژی برای رادیو، بی‌بی‌سی فارسی

http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2005/07/050714_zn_ipod.shtml

• پنابادی، ا(1385) پیامگیران صدا در بهار 85، مرکز تحقیقات صدا و سیما اداره کل پژوهش ‌های اجتماعی و سنجش برنامه‌ای گروه سنجش برنامه‌ای غیرنمایشی شماره 101 سال 1385
• تاریخچه‌ رادیو در دنیا و ایران‌، مجله خانواده سبز

http://www.ksabz.net/paper.asp?AID=4245

• تانکارد، س ( 1381) نظریه های ارتباطات ، ترجمه علیرضا دهقان،انتشارات دانشگاه تهران
• ساروخانی، ب (1382)جامعه شناسی ارتباطات ، تهران : انتشارات اطلاعات
• مجله اینترنتی 7سنگ:

http://www.7sang.com/mag/pages/informationtechnology.html

http://ayandehnegar.org

• خجسته، ح (1385) مطالعاتی جامعه‌شناختی درباره رادیو، تهران: دفتر پژوهش های رادیو
• محسنیان راد، م (1382) ارتباط شناسی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سروش
• مک کوایل، د (1988) در آمدی بر نظریه های ارتباطات جمعی ، ترجمه پرویز اجلالی ، تهران:مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها
• مک‌کوایل، د (1997) مخاطب شناسی، ترجمه مهدی منتظرقائم، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها
• نوعی پور، ب ، گسترش پر سر و صدای Podcasting در اینترنت نشریه عصر شبکه - پانزدهم مرداد شماره 12:

http://www.shabakeh-mag.com/asreshabakeh/Show.aspx?n=1001335

• یزدیان، پ (2005)، تاریخچه اولین رادیوی ایرانی خارج از کشور

 http://payam.malakut.org/archives/008692.shtml