اینترنت فرهنگی

مراکز و سازمان‌های فرهنگی و آموزشی، زمانی ارتباطات کارآمدی خواهند داشت که محتوای مطالبی را که به عنوان کتاب و جزوء ارائه می‌دهند، 'آموزنده' و از لحاظ اطلاعات 'پربار' باشند. مراکز و سازمان‌های آموزشی می‌توانند با به کارگیری چند رسانه‌ای کردن اطلاعات، مدیریت محتوا، زمان و ارتباط اطلاعات به یکدیگر، آموزش را بهبود بخشند و تأثیر بیشتری بر ارتباطات داشته باشند. این مهم از طریق چند رسانه‌ای کردن انتقال اطلاعات و داشتن یک مدیریت خوب در جهت محتوا برای حفظ این چند رسانگی امکان پذیر خواهد بود. مخاطبان و کاربران چنین سازمان‌های دو نیاز خواهند داشت: اول، کسب اطلاعات ویژه در پاسخ به یک سؤال و دوم، یادگیری کلی در حالتی که سؤال مطرح نشده است و یا سؤالی وجود ندارد.

ماهیت دوگانه
برای متمایز بودن منابع آنلاین و تشویق کاربران برای مراجعه به منابع آ‌نلاین، باید این منابع اطلاعاتی از سایر منابع اینترنتی، غنی تر و پر محتواتر و به روزتر باشند. اطلاعات یک سایت آموزشی باید توان پاسخگویی به نیازها و سؤال‌های کاربران و مراجع کنندگان خود را دارا باشد. محتوای این سایت‌های اطلاعاتی نه تنها به سؤالات بازدیدکنندگان درخصوص مسائل و موضوعات خاص پاسخ می‌دهد، بلکه محتوای آموزشی و اطلاعات مربوط به یک یا چند موضوع دیگر را نیز منتقل می‌کند. این سایت‌ها باید به منظور رفع نیازهای خاص (مثلاً دانشجویان) طراحی شود. اطلاعات سایت‌های آموزشی برای تحقق اهدافش باید از طریق تعامل، تعدیل و امکانات چندرسانه‌ای به عرضه‌ی اطلاعات بپردازد.
در مورد ماهیت دوگانه‌ی سایت می‌توان اینگونه استدلال کرد که محتوای اطلاعاتی هدفش پاسخ به سؤال کاربر است و بس. حال آنکه هدف محتوای آموزشی، آموزش مخاطبان و کاربران خاص خود است و این امر با در نظر گرفتن شرایط سنی، نوع آموزش و... اطلاعات را فراهم می‌سازد. در واقع محتوا می‌تواند به‌طور هم‌زمان آموزشی و اطلاعاتی باشد، اما در راستای افزایش کارآمدی پیام سازمان یا مراکز، این تمایز باید لحاظ شود.

محتوا برای پر بار شدن باید چار چوب معینی داشته باشد. یعنی اینکه به روز و تا حد امکان خلاصه باشد. وب سایتی که از سوی کاربران خود به خوبی حمایت ‌شود، نمونه بارزی از یک ابزار و کاربرد کاملاً اطلاعاتی است. باید گفت این محتوای مطالب است که بازدیدکننده‌ و یا کاربری را که به دنبال موضوعی خاصی در اینترنت به جستجو پرداخته است، به سوی خود جذب می‌کند و باعث می‌شود جستجوگر آن مطالب را به عنوان یک منبع اطلاعاتی خوب انتخاب و حفظ کند. ‌سایتی که از نظر اطلاعاتی به روز است، با اطلاعات فشرده، خلاصه، آموزنده و ... دائماً محتوای خود را به روز می‌کند. به جرأت می‌توان گفت که این سایت به عنوان یک منبع اطلاعاتی موفق است و روز به روز هم موفقیت آن بیشتر می‌شود؛ چرا که دائماً اطلاعات آن به روز و مرتبط است.

محتوای آموزشی باید توجه‌ی بازدیدکنندگان را جلب کند (یعنی سرگرم‌ کننده باشد)، آموزش را از طریق تکرار، گسترش داده و تقویت کند و نیز از طریق آزمون، نمودارهای آموزشی و غیره، روند آموزش را بهبود بخشد. این امکانات بازدیدکنندگان را تشویق می‌کند که چنانچه در آموزش موفق باشند و همچنان به موضوعات و مطالب منتقل شده علاقمند باشند، مجدداً به این منبع مراجعه خواهند کرد. در کل، پذیرفته‌شده که «خواندن» تنها، همراه با آموختن با روش به خاطر سپردن، مؤثر خواهد بود؛ به همین دلیل، استفاده از تمام حواس و عرضه‌ی اطلاعات به صورت تصویری و شنیداری به منظور جلب مشارکت مخاطب، حائز اهمیت است.

ایجاد محتوای اطلاعاتی
با توجه به مطالبی که گفته شد، برای ایجاد محتوای اطلاعاتی، مدیران سایت‌ها باید چارچوبی نظام‌مند برای ساختار محتوای سایت خود در نظر بگیرند. آنها باید برای تولید اطلاعات و محتوای سایت، موارد زیر را رعایت کنند:
ـ طرح‌های ارتباطی
ـ استانداردهای معتبر
ـ دسته بندی مطالب
ـ سازماندهی مطالب
ـ فهرست بندی مطالب
ـ نقشه‌ سایت

طراحان سایت و وظایف آنها (مترجمان ـ ویراستاران)
بدون این ساختار، ایجاد محتوا با شکست مواجه می‌شود. قرار گرفتن اطلاعات در فرایندهای مربوط به تعیین نحوه‌ی استفاده مجدد از ‌سایت، خلاصه سازی محتوا و نیز تشخیص چالش‌های مربوط، دست‌رسی به منابع چند زبانه را تسهیل می‌کند. علاوه ‌بر این زمانی که بسیاری از تغذیه‌کنندگان سایت با هم کار می‌کنند، سازمان نسبت به پرهیز از اشتباهاتی نظیر تکرار اثر یا فرصت‌های از دست رفته که منجر به مشکلاتی در هزینه، کیفیت و زمان تحویل می گردد، حساس است.
بدون شک ایجاد این سیستم و اطلاعات آن بسیار زمان‌بر است اما چنانچه از آن استقبال ‌شود، بسیار ارزشمند است. البته حتی بهترین سیستم‌ها نیز خالی از اشکال نیستند. مشکلاتی که می‌توانند سبب آشفتگی، بحران و عدم کارایی یک سایت اطلاعاتی شوند به ترتیب زیر است:
ـ عدم اجرای استانداردها
ـ عدم کارایی پرسنل، خاصه مدیران و نویسندگان محتوا که ساختار سایت را تشکیل می‌دهند.
ـ ناکافی بودن آموزش پرسنل جدید
ـ عدم بروز کردن اطلاعات

بدون اجرای استانداردها، به مرور زمان، این منبع آنلاین روز به روز دچار بی‌نظمی در ساختار خواهد شد. عوامل تقویت‌کننده و تولیدکننده‌ی محتوا ممکن است در قرار دادن برخی مطالب دچار اشتباه شوند یا مطالبی تهیه کنند که با استانداردهای موجود ناسازگار باشد و کاربر را گیج کند. با درنظر گرفتن ارزش حافظه رسمی عوامل تولید کننده‌ی محتوا، این عوامل ممکن است مورد استفاده قرار گیرند و یا ناکارآمد باشند.

رفع این مشکلات در گروی استفاده از «راهکار مدیریت محتوا» است. راهکار مدیریت محتوا نه تنها ایجاد XML, HTML و سایر اطلاعات سایت را آسان‌تر می‌کند، بلکه به یک مجموعه یا سازمان امکان می‌دهد تا به سرعت قواعد خود را کدگذاری کنند. یعنی چارچوب نظری، استانداردهای معتبر، کارگزاران، حتی افراد را برای تحولات آینده آماده می‌کنند. در این صورت عاملان تهیه‌کننده‌ی محتوا می‌توانند بدون اشتباه در مورد ساختار محتوا و ملزومات مربوط به روش، مطالب را بنویسند. زمان آموزش هنگامی که پرسنل جدید به خدمت گرفته می‌شوند یا در زمانی که تغییرات سازمانی، عملکرد و در نتیجه چهارچوب نظری اولیه را تغییر می‌دهند، کاهش می‌یابد.

همانگونه که صفحه نمایش سایت AmericanPresident.org نشان می‌دهد، مدیران سایت می‌توانند چارچوب نظری مربوط به محتوا را به منظور مشخص نمودن نوع محتوا و روابط بین مطالب، وارد راهکار مدیریت محتوا کنند. در واقع، راهکار مدیریت محتوای خوب نه تنها امکان ورود قواعد مربوط به نحوه‌ی پردازش مطالب را فراهم می‌کند، بلکه این قواعد را از طریق وادار نمودن عاملان به پایبندی به ساختار، به اجرا در می‌آورد. در تصویر ذیل انواع مطالب با نمادهای مختلف نشان داده شده است. رابطه‌ی ساختاری آنها نیز مشخص شده است.

از آنجا که محتوا (مطالب) در یک پایگاه داده‌ ذخیره شده است، راهکار مدیریت محتوای خوب، امکان جستجوی مطالب را در سراسر سایت فراهم می‌کند. این مطالب را می‌توان در فرمت‌های دیگری نظیر فرمت‌های چندرسانه‌ای،HTML, PDF, XML با هر فرمت دیگری مجدداً ذخیره کرد. این بدان معنا است که محتوا از نمایش تصویری آن جداست. نمودار ذیل نشان می‌دهد که چگونه مطلب را می‌توان در چند فرمت مختلف ذخیره کرد. جستجوی مطلبی که یک چارچوب نظری و منطقی معناداری را دنبال می‌کند، مسلماً آسان‌تر است.
راهکار مدیریت محتوای موفق، راهکار مدیریت محتوایی است که بتواند عوامل را طوری ساماندهی کند که یک سند تا تکمیل و انتشار، مراحل از پیش تعیین شده را به ترتیب طی کند. ویژگی‌های کارگزاری راهکار مدیریت محتوا به منظور هماهنگ کردن عوامل تعیین‌کننده محتوا بسیار ضروری است، آن‌چنانکه هیچ مطالبی از قلم نیفتد و مطالب همواره جدید و به روز باشند.

سرانجام و از همه مهمتر اینکه استفاده از راهکار مدیریت محتوا باید آسان باشد، چنانکه ایجاد مطالب جدید در ساختار از پیش تعریف شده به راحتی امکان‌پذیر باشد. این امر مستلزم آن است که کاربر به تغذیه ‌کنندگان کمک تصویری کند. یعنی آنچه شما می‌بینید همان باشد که دریافت می‌کنید.

تهیه محتوای آموزشی
محتوای آموزشی باید به نحو مؤثری، بازدیدکننده سایت را آموزش دهد. این چنین پذیرفته شده است، که 'خواندن' تنها در حفظ یادگیری آن‌هم به‌طور جزئی موثر است.
از آنچه می‌آموزیم تقریباً در صدی را به خاطر می‌سپاریم:
%10 از آنچه یک بار می‌خوانیم.
%20 از آنچه می‌شنویم.
%30 از آنچه یک بار می‌بینیم.
%50 از آنچه می‌شنویم و می‌بینیم.
%70 از آنچه می‌گوییم.
%90 از آنچه ضمن انجام عمل می‌گوییم.

این موارد عمدتاً به چالش کشیده می‌شوند، اما آموزش چند رسانه‌ای یا تعاملی اطمینان می‌دهد که در انتقال مطالب بسیار مؤثرتر از کتب درسی عمل می‌کند. مطلبی که چند رسانه آموزش می‌دهد علاوه بر سرگرم‌ کردن کاربر، اطلاعات را از راه حواس چندگانه منتقل می‌کند. تعاملی بودن محتوا، یادگیری را تقویت می‌کند.
اما مطلبی که چند رسانه انتقال می‌دهد،با چند چالش مهم روبرو است. اول آنکه هزینه تولید این مطالب به دلیل نیاز به مهارت‌های خاص، ابزار مناسب و زمان، بالا است. دوم آنکه،به روز کردن چند رسانه بسیار دشوارتر از به روز کردن متن است. عدم توانایی برای به روز کردن مناسب چند رسانه به دلیل هزینه‌های بالای تغییر دادن فایل‌ها، قیمت این ابزار آموزشی را بالا می‌برد.

اما در پنج سال گذشته قیمت این ابزار به طور قابل توجهی کاهش یافته است. چندرسانه همزمان با ورود ابزارهایی نظیر 'ماکرومدیا فلش' که روز به روز هم گسترش می‌یابند و نیز کاهش قیمت اینترنت خاصه در 5 سال اخیر، به منزله‌ی روش انتقال مطالب، نه تنها توصیه می‌شود بلکه بعضی از سازمان‌ها نیز به منظور متمایز ساختن مطالب خود از سایر سازمان‌ها به آن فوق‌العاده نیازمند است. استفاده از فن‌آوری نیز روز به روز برای به‌کارگیری در پایگاه داده‌های موجود و سیستم‌های راهکار مدیریت محتوا آسان‌تر می‌شود. به عنوان مثال، ماکرومدیا فلش می‌تواند به همراه اطلاعات XML نمودارهایی ایجاد کند که اساس آن تغییر داده‌هاست. این قابلیت به روز شدن چندرسانه‌ای، هزینه‌ی چند رسانه را کاهش می‌دهد و دیگر لازم نیست یک فایل، هر زمان که اطلاعات آن تغییر کرد، از نو ایجاد شود؛ بلکه برعکس، تغییر اطلاعات و داده‌ها به طور خودکار، محتوای چند رسانه را تغییر می‌دهد.

مؤثرترین محتوا، محتوای اطلاعاتی و آموزشی است. به همین دلیل، یک ‌سایت کارآمد، چند رسانه را با مجموعه‌ای از اطلاعات ساختارمند، تلفیق می‌کند. مجموعه‌ای مانند:
ـ شیوه ارائه نمونه URL
ـ عرضه دیداری مفاهیم ارائه منطقی
ـ عرضه دیداری مفاهیم به همراه صدای گوینده وارائه یک سه بعدی بسیار بزرگ
ـ آموزش تعاملی NYU

تلفیق دو نوع محتوا به صورت آنلاین
برای نمونه، پیش از آنکه ‌سایت ریاست جمهوری آمریکا راه‌اندازی شود، شرکت 'پلار دیزاین'و مرکز امور عامه‌ی میلر، مالک سایت، چهارچوبی مفهومی (نظری) برای سایت ایجاد کرد که بر دو «رکن» اساسی استوار بود:
ـ دوره‌ی ریاست در طول تاریخ
ـ دوره‌ی ریاست در حال حاضر

در هر یک از این ستون ها، ساختار به‌گونه‌ای تعریف شده که هر رئیس‌جمهور مجموعه‌ی یکسانی از بخش‌های سایت را در حوزه‌ی تاریخ در اختیار دارد؛ چندان‌که حوزه‌ی عمل ‌سایت، اطلاعات را بر طبق دوره‌ی ریاست جاری سازماندهی کرده‌اند؛ به طوری که یک مطلب توسط بخش‌هایی، به دو ستون تقسیم شوند و امکان نوشتن و جستجوی مطلب هم وجود دارد. علاوه بر این مطلب چندرسانه‌ای طوری طراحی شده است که زمان یا دوره ریاست جمهوری، انتخاب‌کننده رئیس‌جمهور و نمودارهای سازمانی، همه توسط سیستم مدیریت محتوا به روز خواهند شد.

زمانی که ساختار سایت طراحی شد، شرکت 'پلار دیزاین' ساختار و طرح اولیه سایت را به InsightBuilder2 راهکار مدیریت محتوای آن (CMS) منتقل کرد. به همین دلیل شرکت' پلار دیزاین' دوره‌ی زمانی و نمودارهای سازمانی هر یک از 43 رئیس‌جمهور را می‌سازد.

علاوه بر این، سایت American President.org با استفاده از قابلیت انتشارXML،Insight Builder قادر است نمودارهای سازمانی دیگر، مقالات و دوره زمانی را بدون کمک شرکت 'پلار دیزاین' و با کمترین هزینه نگهداری سایت، تهیه کند. بنابر چندرسانه‌ای بودن شرکت پلار دیزاین، این شرکت با کمترین هزینه‌ی مالی و زمانی قابل تغییر و اصلاح است.

نتیجه
سازمان‌ها با بهره‌گیری از راهبرد مدیریت محتوای انعطاف‌پذیر، نظیر یک تیم طراحی مجرب در تلفیق چندرسانه‌ای با راهکار مدیریت محتوا، می‌توانند در ‌سایت‌های خود به نتایج مشابهی دست‌ یابند و تجربیات آموزشی و اطلاعاتی مفیدی برای کاربران فراهم کنند.
البته، جمع‌آوری یک تیم طراحی و راهکار مدیریت محتوا چه از بیرون از سازمان و چه از همکاران داخلی، خود بخشی از این چالش است. ایجاد استانداردهای مفید، مناسب، منطقی و منسجم برای تدوین محتوا و نیز افرادی که این محتوا را می‌نویسند، نخستین گام ضروری است که پس از آن، چند رسانه و یک راهکار مدیریت محتوای خوب خواهد توانست کار خود را به خوبی به انجام برساند.

 منابع:

http://www.insightbuilder.net 

http://www.polardesign.com